20 Februari 2024

Aaron Kessens

Ronan Corbel

Sporten is een van de meest populaire vrijetijdsbestedingen ter wereld en daarnaast ook nog goed voor de gezondheid. In Nederland zijn er veel mensen die met enige regelmaat iets van sport beoefenen. Mensen doen sporten omdat ze zich beter willen voelen, ze een bepaalde sport leuk vinden of omdat ze graag nieuwe mensen willen leren kennen terwijl ze ergens mee bezig zijn. Voor dat laatste zijn sportclubs de ideale optie, maar sportclubs in Nederland hebben het lastig.

Vrijwilligers

Het aantal sportclubs in Nederland is van 28.210 in 2015 gedaald naar 25.450 in 2021. Dat betekent dat in die periode het totale aantal sportclubs in Nederland met 2.760 is gedaald, met 460 sportclubs minder per jaar is dat dus een forse daling. Het overgrote deel van de sportclubs in Nederland worden gerund door vrijwilligers. Maar juist dit is voor sportclubs een probleem geworden de afgelopen jaren, er zijn namelijk steeds minder mensen die zich als vrijwilligers willen inzetten.

Door deze afname in vrijwilligers kunnen veel sportclubs het hoofd niet meer boven water houden. Het is zeker niet zo dat er helemaal geen vrijwilligers meer zij: er zijn nog steeds talloze mensen die zich vrijwillig inzetten voor een sportclub. Dit is echter steeds vaker op een meer vrijblijvende wijze terwijl veel sportclubs de vrijwilligers structureel nodig hebben. Maar de problemen bij sportclubs liggen niet alleen bij het gebrek aan vrijwilligers, ook bij de sporters zelf.

Mensen die willen sporten doen dat tegenwoordig steeds minder vaak bij een sportclub. Zo worden fitnesscentra en andere commerciële sportaanbieders steeds populairder. Daarnaast organiseren mensen ook steeds vaker zelf of met vrienden sportactiviteiten zodat ze kunnen sporten op tijden die hen goed uitkomen en ze dus niet vastzitten aan een vast schema. Voor steeds meer mensen is dat een fijne manier om te sporten, maar de Nederlandse sportclubs lijden er wel onder doordat het ledenaantal krimpt en vrijwilligers elders betaald hetzelfde werk met meer ‘animo’ kunnen doen, waardoor de sportclubs met missende vrijwilligers steeds minder open kunnen zijn.
Leidinggevende van sporthal de Kloek in de Middenbeemster, Elly van Dalen beaamt dit ook: het ledenaantal van de tennisvereniging krimpt steeds meer, evenals het aantal vrijwilligers – hierdoor kan het restaurant nauwelijks open zijn en is er tevens minder geld voor onderhoud, wat het dalende ledenaantal weer in de hand werkt. Hierom is ze ook een sportschool in dezelfde hal begonnen, dit heeft wel veel succes en zo weet ze toch het hoofd boven water te houden.

Duidelijk dalen door Coronacrisis

Dus, het aantal sportclubs krimpt. Toch groeien de sportclubs zelf wel: veel clubs fuseren en het aantal leden gaat over naar de nieuwe sportclub. Men zou dan kunnen zeggen dat het aantal leden van deze nieuwe gefuseerde sportclubs wel op peil blijft. Helaas is dit toch niet zo: in 7 jaar tijd is vanaf 2013 het aantal lidmaatschappen jaarlijks met 45.000 afgenomen. Maar hoe komt dit?

De laatste jaren is de bevolkingssamenstelling sterk veranderd: vergrijzing is al langere tijd een issue in Nederland en ook niet iedere immigrant c.q. vluchtelingen heeft geld of de moed om mee te doen met het NOC*NSF, dé Nederlandse organisatie voor het bevorderen van sport, geeft als reden de coronacrisis die in 2020 begon: zo’n 500.000 Nederlanders is sindsdien gestopt met wekelijks sporten. Daarbij hebben 48 sportbonden zo’n 151.800 leden verloren – in totaal is te zien dat de coronacrisis bij 51 van de 77 een sterk negatief effect heeft gehad op het aantal leden. Waarom zijn er in deze tijd zoveel leden gestopt?

Als gevolg van de coronacrisis moesten veel sportclubs hun deuren voor langere tijd sluiten. De mensen mochten nauwelijks nog naar buiten en laat staan samen in teamverband sporten. Motivatie van deze leden viel snel weg en veel mensen zeiden hun lidmaatschap op aangezien geld betalen zonder sporten niets was. Voor binnensporten was het al helemaal rampzalig, 70% hiervan is in en na de coronacrisis helemaal gestopt of minder gaan sporten.

Toekomstperspectief?

Het ziet er niet goed uit voor de sportclubs in Nederland. Er zijn steeds minder vrijwilligers beschikbaar, en de sportclubs zijn hier toch afhankelijk van – zonder hen ontstaat er een neerwaartse spiraal, zoals Elly van Dalen aangaf. Sinds de coronacrisis is het aantal leden daarbij sterk gedaald en zijn veel sportclubs verdwenen door noodzakelijke fusering te danken aan geldgebrek dóór deze ledenkrimp. Kortom: het aantal sportclubs daalt sterk. En volgens het NOC*NSF is dit een trend die de komende jaren niet zal stoppen. De enige écht groeiende clubs zijn de visserij, golf en niet te vergeten: commerciële ‘gyms’. Dus: red jouw sportclub, ga sporten.