Je hebt ze ongetwijfeld al vaak op drukke pleinen gezien: twee mensen die bij een kleurrijk karretje vol folders staan, waarop groot de tekst ‘GRATIS BIJBELCURSUS’ prijkt. Ze spreken niemand aan, ze vallen niemand lastig, ze staan daar gewoon. Wat doen deze mensen precies, en waarom?
Op een regenachtige februarimiddag hebben Olaf Koopmans (42) en Senna Bart (19) dienst op een van de drukste pleinen van Nederland, tussen station Utrecht Centraal en winkelcentrum Hoog Catharijne. Voetgangers lopen gehaast over en weer, terwijl ze proberen tussen de mensen van Artsen zonder Grenzen op jacht naar donaties door te slalommen. Olaf en Senna blijven rustig staan, ze kletsen wat met elkaar, ze kijken om zich heen. Als iemand met hen wil praten, komt diegene wel naar hen toe.
Olaf en Senna zijn twee van zo’n dertigduizend Jehovah’s Getuigen in Nederland. Wereldwijd zijn er naar eigen zeggen bijna negen miljoen. De site van de organisatie is in maar liefst 1087 talen beschikbaar en daarmee ook de meest vertaalde website ter wereld. Jehovah’s Getuigen aanbidden Jehovah, hun naam voor de christelijke God, en geloven in Zijn Koninkrijk. Dit Koninkrijk is een regering in de hemel, die menselijke regeringen zal vervangen. Jehovah’s Getuigen vormen een aparte christelijke stroming, en vallen niet onder de rooms-katholieke of protestantse stroming.
Olaf en Senna vertellen graag, openhartig en enthousiast over wat ze doen. Tenminste, nadat Olaf een paar belletjes heeft gepleegd. Ze staan er namelijk namens de organisatie Jehovah’s Getuigen; mogen ze wel met een journalist spreken, of mag alleen een officiële woordvoerder dat doen? Als het hoge woord eruit is, komt de woordenstroom op gang.
Steeds wanhopiger
“Het doel is om mensen te vertellen over de Bijbel en wat er in de Bijbel geschreven staat. Daarvoor wil ik zo veel mogelijk mensen bereiken”, zegt Senna. Olaf zoekt ondertussen op zijn mobieltje wat op. “Dit vind ik een leuke om even uit de Bijbel te halen”, vertelt hij, met pretoogjes. Hij laat zijn schermpje zien. “Kijk, Mattheüs 24, vers 14: ‘En dit goede nieuws van het Koninkrijk zal op de hele bewoonde aarde worden gepredikt als een getuigenis voor alle volken, en dan zal het einde komen.’” Deze profetie komt volgens de Jehovah’s Getuigen nu in vervulling.
“Heel veel mensen worden steeds wanhopiger, ze zien geen toekomst meer door klimaatverandering en al die oorlogen. Waar leiden die toe? De Bijbel is daar heel duidelijk over, en als Jehovah’s Getuigen praten we ook al tientallen jaren over wat er nu gebeurt, waarom, en wat er hierna gebeurt. Het idee van Gods Koninkrijk geeft hoop voor de toekomst”, legt Olaf uit.
Zorgen over klimaatverandering plagen een groeiend aantal mensen. Senna merkt op dat steeds meer mensen iets nodig hebben om hoopvol te blijven. Het geloof kan hierin een rol spelen, volgens hem. Dit staat haaks op de trend van secularisering die al jarenlang aan de hand is in Nederland. In 2010 was een meerderheid van de Nederlandse bevolking nog kerkelijk gezind, 55 procent tegenover 45 procent. In 2022 waren de cijfers omgedraaid: 57 procent van de mensen was niet kerkelijk gezind, 43 procent wel.
“Maar elke prikkel kan de aanleiding zijn om weer eens iets anders te bekijken”, zegt Olaf. Senna legt uit dat op de karren allerlei onderwerpen aan bod komen. Zo staat er een folder over de toekomst van de wereld, en ook een over mentale gezondheid. “Dat is wellicht net iets wat iemand aanspreekt, die dan met ons een gesprekje aanknoopt.”
Pistooldreiging
Jehovah’s Getuigen passen verschillende technieken toe om aanhang te winnen voor hun geloof, om “getuigenis te geven”. Vanmiddag staan Olaf en Senna met hun karretje op een drukbezochte plek om te wachten totdat er geïnteresseerden naar hen toe komen, maar deze passieve methode is niet de enige in het arsenaal van de Jehovah’s Getuigen. Vanochtend zijn de twee nog langs de deuren geweest. Ze zoeken de mensen dan actief op. “We proberen het wel altijd vriendelijk te houden en niemand te dwingen tot een gesprek”, zegt Senna. Olaf vertelt dat de mensen in Nederland over het algemeen aardig zijn, “maar mijn oma heeft vroeger eens een pistooldreiging gehad”.
De Jehovah’s Getuigen staan er op vrijwillige basis. Olaf maakt er zo’n dertig uur per maand voor vrij, Senna zelfs vijftig. Beiden hebben er bewust voor gekozen om parttime te werken. Zo zegt Senna: “Ik ben na de middelbare school voor mezelf begonnen, met een bedrijfje in de gevelreiniging. Dan kan het getuigen het belangrijkste voor mij in mijn leven zijn.”