Sinds 1 februari is de spreidingswet ingevoerd bij zowel de Tweede als de Eerste Kamer. Volgens de wetgeving zouden de gemeenten mensen moeten opvangen op basis van hun eigen inwoneraantal en het gemiddelde inkomen van de inwoners. Bij sommige gemeenten, zoals de gemeente Westland, zorgde dit voor verzet. Volgens hen is er geen draagvlak om alle asielzoekers op te vangen. Hoewel de wet streeft naar gelijkheid en oplossing voor de migratie in Nederland, blijft de vraag voor nu of de wet wel haalbaar gaat zijn voor de gemeentes.
Het achterliggende idee van de Spreidingswet is om gemeenten en de provincies meer verantwoordelijkheid te geven in het opvangen van asielzoekers. Voorheen was het niet de taak van de gemeente om geschikte locaties aan te dragen voor de opvang van asielzoekers, maar gebeurde dit op vrijwillige basis. Niet alle gemeenten waren voorstander van asielopvang. Zo stelde Remmert Keizer, fractievoorzitter van Gemeentebelang Westland, voor de stemming over de Spreidingswet dat ze zich niks zouden laten opleggen. Deze houding zou zorgen voor een ongelijke verdeling van de opvang van asielzoekers in ons land. De spreidingswet brengt hier verandering in: Een gelijke verdeling van asielopvang per gemeente is dan ook het doel.
Hoe zou dit eruit zien in de praktijk? Voor Zuid-Holland zou dit betekenen dat zij 19.776 asielzoekers zouden moeten opvangen, het meeste van alle Nederlandse provincies. De asielzoekers worden verdeeld over de gemeenten op basis van het aantal inwonenden in die gemeenten. Ook wordt het gemiddelde inkomen in de spreiding meegenomen. Zo moeten rijkere gemeenten meer asielzoekers opvangen. In Zuid-Holland zijn Westland, Zoetermeer en Den Haag de koplopers en moeten zij respectievelijk 702, 703 en 2513 asielzoekers opvangen.
De doelstelling die bij de spreidingswet wordt gemaakt is niet altijd haalbaar, zeggen de gemeenten. Gemeente Westland meent dat zij geen groot genoeg draagvlak heeft om het aantal opgedragen asielzoekers op te vangen. ‘We geven een noodkreet af’, zegt Pamela van Oosten, griffier van de Raad van Westland. ‘De gemeente wilt puur een signaal afgeven dat de ruimte langzamerhand op is. Nu lijkt het alsof de gemeente Westland het niet gaat doen.’
Gemeenten kunnen ook afspreken om asielzoekers te ruilen, bijvoorbeeld dat een gemeente asielzoekers namens een andere gemeente opvangt. Dan blijft het natuurlijk de vraag of andere provincies wel bereid zijn om meer asielzoekers op te vangen. Voor extra aanmoediging ontvangt elke gemeente een subsidie voor elke asielzoeker die zij opvangen boven hun verplichte hoeveelheid, deze vergoeding ligt tussen de 1000 en 2000 euro per asielzoeker per jaar.
De spreidingswet betekent dat er ook of meer asielopvang zal zijn waar u woont. Zuid-Holland laat zien dat er veel mensen opgevangen moeten worden. Hoewel sommige provincies hiermee instemmen en er akkoord mee gaan, is de Spreidingswet op andere plekken een omstreden onderwerp. Ondanks dat deze provincies weigeren, zijn ze nu wel wettelijk verplicht naar de wet te handelen. De tijd zal laten zien hoe de inwoners en gemeenten omgaan met deze nieuwe regelgeving. Alsnog gaan de gemeenten luisteren, denkt van Oosten: “Als het moet, dan moet het”.