Journalisten steeds vaker geconfronteerd met agressie en bedreiging
19 juli 2021
Noor van Scherpenzeel
Premasterstudent Journalistiek en Nieuwe Media

Sinds de moord op Peter R. de Vries en de bedreigingen omtrent RTL Boulevard, lijkt de veiligheid van journalisten in het geding. Dit komt niet geheel als een verrassing: uit een onderzoek van I&O Research in opdracht van PersVeilig eerder dit jaar blijkt dat journalisten in Nederland steeds meer te maken krijgen met agressie en bedreigingen. 

Marcel Gelauff, hoofdredacteur bij de NOS, besloot eerder dit jaar om het NOS-logo van de satellietwagens te verwijderen, omdat de journalisten en technici te vaak te maken kregen met bedreigingen. “Uiteindelijk gaat het om de veiligheid van onze collega’s. De bedreigingen spelen al langer, maar het is veel erger geworden. Het lijkt erop dat corona dit versterkt heeft’’, zegt Gelauff in het televisieprogramma OP1. 

Journalisten verzamelen zich rondom CDA-politicus Maxime Verhagen. Foto: Apdency (CC BY-SA 3.0)

De conclusie die Gelauff trekt, over dat de dreigingen richting journalisten erger is geworden, blijkt ook uit recentelijk gepubliceerd onderzoek van PersVeilig. I&O Research doet al een aantal jaren uit opdracht van PersVeilig onderzoek naar in hoeverre journalisten te maken krijgen met verschillende vormen van ongewenst gedrag. Alle soorten journalisten (foto/camerajournalisten, redacteuren en verslaggevers), bij alle soorten nieuwsmedia, werden in de studie betrokken.

Toename in agressie

Uit dit onderzoek bleek dat er een duidelijke toename in agressie en bedreiging naar journalisten is: Waar in 2017 zes op de tien journalisten hiermee werden geconfronteerd, is dat in 2021 meer dan acht op de tien. 28% heeft hier zelfs dagelijks of wekelijks te maken. In 2017 was dit nog ‘maar’ 17%. 

De meest voorkomende vorm van agressie en bedreiging tegen journalisten is verbale agressie. Zo’n 35% van de betrokken journalisten heeft hier minstens vier keer per jaar mee te maken. 15% gaf aan minstens vier keer per jaar last te hebben van vormen van bedreiging en/of intimidatie. Fysieke agressie kwam het minste voor: 10% heeft hier één keer per jaar te maken gehad.

Invloed politici

Thomas Bruning, algemeen secretaris bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten, is verbaasd over de opkomende agressie. Hij ziet het als een aantasting van de persvrijheid. “Als deze tendens doorzet dan kom je ergens terecht waar je als gezonde democratie niet terecht wil komen”, zei Bruning in maart in Het Parool. “Een groeiende groep mensen denkt blijkbaar dat journalisten een gerechtvaardigd doelwit van agressie zijn. Terwijl media hun werk doen in ieders belang.” Het is volgens Bruning belangrijk dat politici moeten (blijven) benadrukken hoe belangrijk de journalistiek is voor een goedwerkende democratie en dat geweld tegen journalisten “absoluut niet kan”. 

De dood van Peter R. de Vries heeft er recentelijk toe geleid dat meer politici zich inderdaad uitspreken tegen vormen van agressie tegen journalisten. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie schreef op Twitter: “Het verlies van deze scherpe journalist maakt pijnlijk duidelijk dat we als rechtsstaat tegenover nietsontziende misdadigers staan in een strijd die we niet mogen verliezen.” Ook de Europese Commissie is bereid te strijden voor de vrije pers. Voorzitter Ursula von der Leyen: ”Onderzoeksjournalisten zijn van vitaal belang voor onze democratieën. We moeten alles doen om ze te beschermen”. 

19 juli 2021 |
Noor van Scherpenzeel
Premasterstudent Journalistiek en Nieuwe Media