Waarom serieuze politieke druk uitblijft na de vergiftiging van Aleksej Navalny
4 juli 2021
Jasper Daams
Student minor Journalistiek & Nieuwe Media

Sinds de vergiftiging van Aleksej Navalny, Ruslands grootste en bekendste Kremlincriticus, zijn de ontwikkelingen rondom zijn persoon veelvuldig in het nieuws. Hoewel president Vladimir Poetin alle aantijgingen aan het adres van zijn regering verwerpt, wijzen steeds meer vingers zijn kant op.  De VS en EU legden weliswaar sancties op aan verschillende hoge Russische ambtenaren, maar van Ć©chte politieke druk is nog geen sprake. Waarom niet?

Foto: Pexels

Toen Navalny op 20 augustus 2020 onwel werd tijdens een binnenlandse vlucht, zal hij waarschijnlijk niet direct gedacht hebben aan de consequenties die hem te wachten stonden. In de maanden die volgden zou hij onder andere lange tijd revalideren in Duitsland, mede daardoor veroordeeld worden wegens het schenden van de meldingsplicht, en in hongerstaking gaan. Amnesty International heeft hem een status als gewetensgevangene gegeven, maar op sancties voor een paar individuen na, lijkt Rusland ermee weg te komen.

De EU maakte bekend sancties op te leggen aan vier hooggeplaatste Russische ambtenaren, vanwege het vergiftigen van Navalny. Zij krijgen onder andere te maken met een inreisverbod voor lidstaten en het bevriezen van banktegoeden. De VS doen er een klein schepje bovenop: zij nemen vergelijkbare maatregelen voor zeven Russische ambtenaren.

Geopolitieke oorzaken

Volgens de BBC liggen er twee redenen ten grondslag aan het ontbreken van harde maatregelen. Ten eerste valt dit te verklaren door de angst die de Baltische staten hebben voor hun oosterburen. Naast de geografische ligging van deze landen ten opzichte van Rusland, komt die angst ook voort uit het feit dat een groot gedeelte van de bevolking Russisch spreekt, waardoor media uit dat land veel invloed buiten de eigen landsgrenzen hebben. Op deze manier macht en invloed vergaren is een tactiek die Rusland hanteert in meerdere post-Sovjetstaten.

De tweede reden voor het uitblijven van hevigere sancties is de afhankelijkheid van gas uit Rusland. Ongeveer 40% van het gas dat de Europese Unie importeert komt uit Rusland, met Duitsland als grootste afnemer. Van het gas dat geƫxporteerd wordt door Gazprom, een Russisch staatsbedrijf, gaat maar liefst 81% naar West-Europa. Het zorgt voor een sterke machtspositie van de Russen, die met de mogelijkheid om de gaskraan dicht te draaien een belangrijke troef in handen hebben.

Krim

De situatie van nu doet denken aan die van na de annexatie van de Krim in 2014. De EU en de VS legden Rusland destijds sancties op, maar die bleven slechts beperkt tot de oliesector. Ook toen was de afhankelijkheid van gas al te groot voor sancties op dat gebied, en dus werd besloten die sector met rust te laten.

Wat de sancties teweeg zullen brengen valt nog te bezien. Voorlopig lijkt het er niet op dat Navalny hoeft te rekenen op een vervroegde vrijlating, wat zou betekenen dat hij strafkolonie IK-2 pas over 2,5 jaar mag verlaten. Voor Poetin betekent het dat hij de komende jaren weinig weerstand hoeft te verwachten van zijn grootste criticus, en als de sancties van de EU zo mild blijven, heeft hij ook vrij spel voor toekomstige critici.

4 juli 2021 |
Jasper Daams
Student minor Journalistiek & Nieuwe Media