Achtergrondartikel
De Vluchtelingencrisis: wat wordt eraan gedaan?
28 april 2021
Mandy Meijer
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2020/2021 Bachelor: Film- en Literatuurwetenschap

Sinds 2015 spreken we in Europa van een vluchtelingencrisis. In de media zien we beelden van kampen vol met massa’s vluchtelingen. Er klinkt geluid dat Europa en Nederland te veel migranten opnemen, of juist te weinig. Voor dit artikel ging ik in gesprek met Stichting Vluchteling, een organisatie die zich inzet voor noodhulp voor deze mensen. Ook sprak ik met Nevan, een Nederlander die zijn leven begon als Koerdische vluchteling. Hoe ziet deze crisis eruit vanuit deze twee perspectieven?

Stichting Vluchteling zit momenteel in 24 landen. In de kaart hierboven zijn 10 projecten uitgelicht. “Het is wel belangrijk om te noemen dat we niet alleen in kampen helpen.” zegt Marilyn Fikenscher, de woordvoerder van Stichting Vluchteling. Dat is dus de eerste misvatting en niet alleen dat is een beeld dat niet klopt: ook het idee dat de westerse landen veel vluchtelingen opvangen, is niet juist. Fikenscher vertelt: “Een tijdje terug hebben we een onderzoek laten doen bij duizend Nederlanders. Opvallend was dat veel van deze mensen dachten dat Nederland een van de belangrijkste opvanglanden is, terwijl we bij lange na niet in de top tien staan.”

Opvang in Bamako, Mali (Sahel Regio). Foto: Derek Markwell

Maar waar worden al deze mensen dan wel opgevangen? De Griekse Eilanden zijn heel zichtbaar, maar ook daar komen veel migranten niet terecht. “De belangrijkste opvanglanden zijn momenteel Pakistan, Colombia en Turkije,” aldus Fikenscher. Maar de vluchtelingencrisis gaat niet alleen om cijfers. Deze cijfers zijn mensen en daarom wil Stichting Vluchteling ook weer een beetje menselijkheid terugbrengen. Vluchtelingen zijn mensen die wegrennen van oorlog, geweld en onderdrukking. Ze hebben de meest afschuwelijke dingen meegemaakt en daarom hebben ze zorg nodig. Fikenscher: “Oorlog en conflict is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Wij focussen on op noodhulp omdat dat nu eenmaal nodig is.” 

Fikenscher vertelt over een van de meest aangrijpende verhalen die ze heeft meegekregen binnen haar organisatie: “Tineke Ceelen, de directrice van de organisatie, stuitte op het verhaal van een Yezidi meisje in Irak dat werd gescheiden van haar moeder waarna ze beiden op een slavenmarkt werden verhandeld. Tineke kwam de crowdfundingactie tegen die was opgezet om deze moeder en dochter na zes jaar weer bij elkaar te brengen. We hebben toen de rekening opgepakt omdat we vonden dat zoiets basaals niet via een crowdfunding zou moeten gebeuren. Dit is misschien geen noodhulp, maar het was wel het meest menselijke om te doen.” 


De ouders van Nevan* zijn Koerden en zijn met hem naar Nederland toe gevlucht toen hij nog een peuter was. Ze vluchtten vanwege het regime van Saddam Hussein in Irak, die de Koerden onderdrukte, verdreef en vermoordde. Toen ze eenmaal in Europa waren woonde het gezin binnen twee jaar in een huis in Maastricht. “De nood voor hulp was hoog bij ons, vandaar dat het zo snel ging. Maar nu is het ook een andere tijd dan toen,” zegt Nevan, “eigenlijk is nu hetzelfde aan de hand voor de mensen uit Syrië en Jemen en andere landen, maar voor hen gaat het niet zo snel.” 

Nevan woont dus al bijna zijn hele leven in Nederland en voelt zich dus zowel Koerdisch als Nederlander. Nu, iets meer dan 20 jaar nadat zijn ouders gevlucht zijn, is hij een welbespraakte rechtenstudent die een goede discussie niet uit de weg gaat. “Wat ik met name heel vervelend vind is het argument dat de vluchtelingen mensen zijn met allemaal andere achtergronden en normen en waarden en dat we daarom niets met deze crisis kunnen doen,” zegt Nevan. Hij denkt dat we over de hele wereld wel kunnen zeggen dat sommige dingen gewoon niet kunnen en dat zijn normen en waarden en dat we daarbuiten kunnen spreken van culturele verschillen. “Het is niet zo dat als je uit een ander land komt dat deze cultuur aanhouden niet mogelijk is,” zegt hij. 

Nevan: “Je hebt er geen probleem mee dat iemand uit een ander land komt, of je hebt dat wel. Ik zou niet zo goed weten hoe je dat verschil in denken zou moeten aanpakken. Er zullen toch altijd andersdenkenden zijn dan dat jij bent. Maar het idee dat wij als Nederlanders zo anders zijn, dat is een beetje een oud gedachtegoed om te hanteren. Mijn ouders en ik passen nu hartstikke goed binnen de Nederlandse maatschappij. De straten die ik heb bewandeld zijn dezelfde straten als elke andere Nederlander. Ik ben me wel bewust dat ik het goed heb en dat komt ook zeker omdat ik in dit land zit waar ik veel meer kansen heb. Maar zijn andere Nederlanders dan ook elke dag dankbaar dat zij hier zijn?” 

De vluchtelingencrisis is nog lang niet voorbij. Nevan verwijst naar het feit dat zowel economische als politieke vluchtelingen een hele goede reden hebben om hun thuis te ontvluchten: “De een vlucht omdat hij zijn kinderen niet te eten kan geven en de ander omdat hij anders vermoord wordt. En dan heb ik het nog niet eens over de klimaatvluchtelingen die we steeds meer gaan zien.” Fikenscher zegt: “er zijn dit jaar meer mensen dan ooit op de vlucht: namelijk 80 miljoen. Het aantal nog nooit zo hoog geweest. Voorlopig is de crisis nog niet opgelost en daarom is hulp voor deze mensen zo belangrijk.” 

* Nevan is een alias. De echte naam is bekend bij de auteur. 

Alle cijfers in dit artikel zijn afkomstig van Stichting Vluchteling. Alle informatie uit de kaart is terug te vinden in hun jaarverslag van 2019.

28 april 2021 |
Mandy Meijer
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media 2020/2021 Bachelor: Film- en Literatuurwetenschap