Datavisualisatie
Spookstudent blijft probleem
15 april 2021
Lukas Snijders
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021) en student bachelor Politicologie.

Bijna twee jaar nadat onder andere de VVD in de Leidse gemeenteraad de aandacht vestigen op de forse hoeveelheid spookstudenten, is er volgens de partij nog weinig veranderd.

In de afgelopen tien jaar is het aantal studenten aan de Universiteit Leiden bijna verdubbeld. Het aantal studenten dat ook in Leiden woont, stijgt echter in een veel lager tempo mee. Maarten de Crom, gemeenteraadslid voor de VVD, kijkt hier niet van op. “We kampen natuurlijk met een groot kamertekort. En dan worden de kamers er ook nog eens niet goedkoper op.” Maar er is volgens De Crom ook nog een minder bekende factor die bijdraagt aan deze groeiende kloof: spookstudenten. Het zijn studerenden die hier zijn komen wonen, maar nog steeds bij hun ouders in andere steden ingeschreven staan.

Joris (19) is zo’n spookstudent. Hij is eerstejaarsstudent Rechten aan de Universiteit Leiden en woont sinds een september op kamers aan de Kaiserstraat. Zich inschrijven bij de gemeente deed hij niet direct. “Het leek me niet echt nodig. Een huisgenoot zit hier al drie jaar zonder problemen, terwijl ze officieel nog steeds in Schijndel woonde.” Het is exemplarisch voor het probleem dat nog steeds niet genoeg aandacht krijgt, zo pleiten verschillende partijen in de Leidse gemeenteraad.

Vooral de financiële kant is nadelig voor de gemeente. “Elke inwoner levert de stad ongeveer 1200 euro op, is de schatting die we twee jaar geleden maakten”, zegt De Crom. Zijn partij maakte in 2019 een ruwe schatting van 1500 spookstudenten in Leiden, wat het misgelopen geld van de overheid bijna twee miljoen euro maakt. Navraag leert dat de gemeente Leiden zelf een schatting van rond de 1100 studenten dat niet staat ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP), al noemen ze zelf ‘de foutmarge groot’. Jammer, vindt De Crom. “We hadden, toen we twee jaar geleden het College (van B&W, red.) om uitleg vroegen, de hoop dat zij de cijfers wél hadden. Daar is inmiddels nog steeds geen sprake van. Je weet niet hoe omvangrijk het probleem is: misschien valt het mee, maar het kan ook veel harder tegenvallen dan onze schatting.”

Het forse aantal spookstudenten wijdt Maarten de Crom voor het grootste deel aan het wegvallen van de uitwonende beurs in 2015. Daarmee verdween de voornaamste reden voor studenten om zich over te schrijven: de centen. Voor een uitwonend student lag de basisbeurs destijds 183 euro hoger dan voor de student die bij zijn ouders woont. 

De gemeente Leiden ziet nog een aantal andere oorzaken. Zo komt het voor dat de huurder ‘verboden’ wordt zich in te schrijven door de verhuurder, dat studenten niet weten dat het inschrijven verplicht is en dat ze belangrijke post graag nog aan vader en moeder overlaten.

Rechtenstudent Joris schreef zich uiteindelijk toch in. “Pas toen we op huisweekend gingen. Het huisje waar we heengingen moest bewijs hebben dat we alle twintig op hetzelfde adres wonen. Vanwege corona, en zo.” Zo’n prikkel om je wel in te schrijven, is volgens De Crom belangrijk voor de oplossing van het probleem. “Eén stimulans is weggevallen, maar er zijn er nog genoeg om je wél in te schrijven. Je kan hier bijvoorbeeld ook niet stemmen als je hier niet ingeschreven staat.”

Juist dat soort prikkels wil De Crom aangrijpen. “Richting de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar doet de gemeente al een aardige campagne om überhaupt te gaan stemmen; wij zouden dat graag gecombineerd zien met een goede online inschrijf-campagne. We hebben een grote studentenpopulatie die echt wel invloed wil uitoefenen op de besluiten die hun leven aangaan. We moeten de positieve kanten van inschrijven benadrukken, het idee weghalen dat je een straf krijgt als je je na een jaar of twee alsnog inschrijft.”

De gemeente Leiden zelf is naar aanleiding van de raadsvragen in 2019 naar eigen zeggen meer aandacht gaan vestigen op de campagne ‘Ik word Leidenaar’, een actie om aandacht te vragen voor het inschrijven bij de gemeente Leiden. Over dit soort acties spart de gemeente ook met andere studentensteden, waar hetzelfde probleem is, en met studentenhuisvester DUWO. De Crom vindt het tegenvallen. “Er wordt bij de EL CID aandacht aan besteed met wat flyers en posters, maar dat is het dan ook wel. En dan wordt je als student al gebombardeerd met informatie. Ik heb niet het idee dat de campagne-inzet is vergroot, wat wel de inzet was in 2019.” De campagne is op het internet zo goed als niet terug te vinden.

Naast campagnes moet er volgens De Crom strakker gehandhaafd worden. Niet op studenten, maar op verhuurders. “De VVD is voor een kleinere overheid, maar dit moet de lokale overheid gewoon oppakken. Je schiet jezelf bijna in je voet als je je inschrijft, omdat je dan straks nog uit je kamer wordt gezet door je huurbaas.” Volgens het raadslid schrijven verhuurders soms al op de kamerverhuursite dat het niet de bedoeling is om je hier in te schrijven. “Er wordt wel gedaan wat gedaan om dat aan te pakken, maar de handhavingscapaciteit is heel beperkt”, verzucht hij. In een reactie zegt de gemeente Leiden huisbezoeken af te leggen  waarbij ‘de huiseigenaar op zijn plichten kan worden gewezen’.

15 april 2021 |
Lukas Snijders
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021) en student bachelor Politicologie.