Wie zijn er met voorkeurstemmen in het Europees Parlement gekozen?
2 juni 2019 |
Bibi Berenschot
CC BY 2.5 NL J.M. Luijt

Heb jij bij de Europees Parlementsverkiezingen op een lijsttrekker gestemd? Of misschien op een kandidaat lager op de lijst? Als je op iemand heb gestemd die volgens diens positie op de lijst niet gekozen is, kan diegene alsnog een plekje in het parlement krijgen. Of dat het geval is, ligt aan het aantal voorkeurstemmen.

In principe worden volksvertegenwoordigers van boven naar beneden van de kieslijst gehaald. Als een partij vijf zetels behaalt, mogen de vijf bovenste kandidaten die zetels vullen. Maar we hebben op 23 mei niet voor niks het bolletje voor een specifieke naam ingekleurd. Als je niet op de lijsttrekker stemt, breng je een voorkeurstem uit.

Kiesdeler: Het aantal uitgebrachte stemmen, gedeeld door het aantal te verdelen zetels.

Deze voorkeurstemmen kunnen ervoor zorgen dat een kandidaat die normaal gesproken buiten de selectie zou vallen toch een zetel kan bemachtigen. Als een kandidaat een bepaald percentage van de kiesdeler aan stemmen heeft gekregen, en daarmee meer stemmen heeft dan de laagst verkozen kandidaat, neemt de kandidaat die zetel over.

Er zijn tijden de verkiezingen op 23 mei ongeveer 5.500.000 stemmen uitgebracht. Nederland heeft 26 zetels in het Europees Parlement. 5.500.000 / 26 = 211.538,5. De kiesdeler is dus ongeveer 211.539 stemmen.

Bij de Europees Parlementsverkiezingen is de drempel om met voorkeurstemmen verkozen te worden 10% van de kiesdeler. Het lijkt er op dat de drempel bij de verkiezingen van dit jaar rond de 21.200 stemmen ligt.  

Pas op 4 juni maakt de Kiesraad officieel bekend wie er precies in het parlement verkozen zijn, maar met de proces-verbalen van alle kieskringen kan je alvast proberen uit te rekenen wie het gaan worden.

De verkozen kandidaten:

  • Samira Rafaela (D66)
  • Liesje Schreinemacher (VVD)
  • Kim van Sparrentak (GroenLinks)
  • Thierry Baudet (Forum voor Democratie)

Dat heeft het initiatief Stem op een Vrouw al gedaan, specifiek om te kijken naar de verkozen vrouwen. Tijdens de verkiezingen heeft de actiegroep kiezers opgeroepen om op een vrouw te stemmen. Dan gaat het wel om een vrouw die net buiten het aantal gepeilde zetels valt. Zo hoopte de groep meer vrouwen in het parlement te krijgen.

Volgens de berekeningen van de actiegroep heeft hun campagne vruchten afgeworpen. Drie vrouwen die anders niet verkozen zouden zijn, winnen toch een zetel in het Europees Parlement. Het gaat om Samira Rafaela voor D66, Liesje Schreinemacher voor de VVD en Kim van Sparrentak voor GroenLinks. Van Sparrentak neemt wel de zetel over van een andere vrouw, Eline van Nistelrooij. Rafaela en Schreinemacher nemen de zetel van een man over, Raoul Boucke en Bart Groothuis respectievelijk.

Kandidaten die te hoog genoeg op de lijst stonden maar niet genoeg voorkeurstemmen hebben:

  • Raoul Boucke (D66)
  • Bart Groothuis (VVD)
  • Eline van Nistelrooij (Groenlinks)
  • Rob Rooken (Forum voor Democratie)

Stem op en Vrouw heeft niet gekeken naar mannen die verkozen zijn met voorkeursstemmen. Dat lijkt er maar één te zijn. Het gaat om Thierry Baudet, die met meer dan 160.000 stemmen ruimschoots aan de drempel komt. Dit zijn ook veel meer stemmen dan de nummer drie op de lijst van Forum voor Democratie, Rob Rooken.

Baudet stond als lijstduwer op de laagste, twaalfde plaats op de lijst. Het is daarom maar de vraag of hij de rol als Europarlementariër ook gaat vervullen. Eerder werd Baudet als lijstduwer met voorkeurstemmen gekozen in de gemeenteraad van Amsterdam en de Provinciale Staten van zowel Noord- als Zuid-Holland. Hij heeft geen van deze functies aangenomen.

2 juni 2019 |
Bibi Berenschot