In 2015 ontving de Europese Unie de grootste migratiestroom ooit: 1,3 miljoen mensen vroegen asiel aan. Een kwart hiervan was afkomstig uit Syrië, waar op dat moment burgeroorlog heerste. Deze migratiestroom heeft grote invloed gehad op Europeanen; veel van hen zijn van mening dat eisen voor asiel strenger moeten worden. Wat voor invloed heeft het Europees Parlement hierop en wat zal er mogelijk veranderen door de verkiezingen?
Kennis van de situatie in Syrië, waar het merendeel vluchteling vandaan komt, is cruciaal om een antwoord te geven op de vraag: welke redenen hebben mensen om te vluchten? In Syrië is de situatie ondertussen enigszins gestabiliseerd. De migratiestroom naar Europa is dan ook weer redelijk ingestort. Assad, de huidige president van Syrië, verzoekt vluchtelingen zelfs om weer terug te keren. Onder Europeanen heerst momenteel nog enorm veel onenigheid over het vluchtelingenbeleid. Veel mensen vinden dat asielzoekers een eerlijke kans in Europa verdienen, maar anderen zijn er juist van overtuigd dat we geen vluchtelingen meer toe moeten laten in Europa. Dit beleid is in handen van de Europese Unie. Het Europese Parlement, waarvoor we op 23 mei stemmen, speelt ook een rol in deze keuze: moeten we het migratiebeleid verharden?
Revolutie in Syrië
Op 18 december 2010 ging een revolutionair tijdperk van start toen Mohammad Bouazizi zichzelf in brand zette als protest tegen de corruptie in Tunesië. Dagen later overleed hij aan zijn verwondingen. Deze onverwachtse actie spoorde het Tunesische volk aan om de straat op te trekken om te protesteren tegen de overheid. Dit soort revoluties bleven niet beperkt tot Tunesië, maar verspreidden zich over het hele Midden Oosten. Zo begon de Arabische Lente. In 2011 bereikte ze Syrië.
In tegenstelling tot in Tunesië waren de protesten in Syrië zonder succes. De overheid verzette zich met veel geweld tegen het volk, wat de ontevredenheid alleen in versnelling zette. Heel snel ontwikkelden onschuldige protesten zich tot een serieuze burgeroorlog. In dit politiek onstabiele klimaat grepen Islamistische bewegingen zoals ISIS (Islamische Staat in Irak en Al-Sham) hun kans om aanhangers te werven met utopische plaatjes van een islamitische staat. Niets minder bleek waar te zijn: de islamitische staat was enkel uit op bloed, voornamelijk tegen aanhangers van andere religies. Een ding was zeker: Syrië was veranderd in een waar bloedbad. Veel Syriërs besloten te vluchten voor hun eigen toekomst en die van hun kinderen.
Migratie naar Europa
Vanaf 2015 begon de extreme instroom van migranten naar Europa. In dat jaar werden er 1,3 miljoen asielaanvragen in de Europese Unie gedaan, waar dat er in 2014 nog geen 700.000 waren. Bijna een verdubbeling van aanvragen dus. In 2016 vroegen 1,2 miljoen mensen asiel aan in de EU. Een kwart hiervan is afkomstig uit Syrië.
De meeste asielzoekers komen via de Middellandse Zee Europa binnen. Ze zijn door de EU verplicht om asiel aan te vragen in het land van binnenkomst. Deze regeling heet het Dublin-systeem. Over het algemeen is dit Italië of Griekenland. Toch reizen veel asielzoekers door naar andere Europese landen, zoals Duitsland of Nederland. Zo blijft de verdeling ook enigszins gelijkmatig. Dit is een gemeenschappelijk Europees asielstelsel, maar de individuele lidstaten zijn verantwoordelijk voor de afhandeling van asielverzoeken.
Om te voorkomen dat staten zoals Italië en Griekenland te maken krijgen met te veel vluchtelingen, behandelt de EU nu een eventuele hervorming van het Dublin-systeem. Deze hervorming zou inhouden dat asielzoekers met een relatie in een bepaald EU-land hier naartoe zouden moeten gaan. Alle andere asielzoekers zouden eerlijk verdeeld moeten worden over EU-landen. Ook houdt het voorstel in dat de veiligheidsmaatregelen versterkt zouden worden, door bijvoorbeeld bij aankomst in de EU onmiddellijk de vingerafdrukken van asielzoekers te nemen.
Europese Parlement
Recentelijk heeft de Europese Commissie ook een voorstel gedaan voor een stijging van het budget voor migratie, met als doel om niet-Europese landen te kunnen helpen in het terugbrengen van asielzoekers naar de landen van herkomst. Toch ligt deze keuze niet in de handen van alleen de Commissie. Zij zijn namelijk afhankelijk van de stemmen van de Europese Parlementsleden, waarvan de meerderheid in dit geval tegen heeft gestemd. Hierdoor is het dus niet mogelijk voor de Commissie om het voorstel door te voeren. Het Parlement ziet geen noodzaak in het verhogen van het budget voor dit doel.
Ook voor EU-stemmers lijkt migratie geen groot belang op de agenda te zijn. Zij maken zich veel meer zorgen om zaken zoals werkloosheid of de huidige huizenmarkt. Tijdens de opkomende verkiezingen zullen hun stemmen dus eerder uitgaan naar partijen die deze belangen prioriteren.
Toch is er een grote opkomst in anti-immigratie opvattingen binnen het Europese Parlement. Zo vormt Duitslands rechtse Alternative for Germany (AFD) en Italiës rechtse League (Liga) een euro-sceptische, anti-immigranten coalitie. Hierbij krijgen ze ook steun van enkele andere partijen. De peilingen op dit moment geven aan dat euro-sceptische partijen bijna een derde van de zetels zouden kunnen winnen. Hiermee zouden ze veel invloed uitoefenen op de migratie-regelementen, aangezien er dan veel meer ministers zouden zijn die tegen migratie naar de EU zijn.
Migratie nu
In Syrië is de situatie gestabiliseerd. De regering krijgt langzaamaan de macht terug. Dit is daarentegen niet geheel positief, aangezien de corrupte regering was waar mensen in eerste instantie in opstand tegen kwamen. Toch is de Syrische vluchtelingenstroom richting Europa gekalmeerd. De grootste dreiging, ISIL, is verslagen, hoewel zij natuurlijk niet volledig uit beeld verdwenen zijn. Het migratievraagstuk lijkt hierdoor ook minder dringend dan het drie jaar geleden was. De belangrijkste vraag voor de EU op dit moment is of zij IS-sympathisanten terug moeten nemen. De hoofd-aanleiding hiervan is een uitspraak van Trump, die Europa oproept om IS-strijders toe te laten, omdat hij ze anders vrij zal laten.
The United States is asking Britain, France, Germany and other European allies to take back over 800 ISIS fighters that we captured in Syria and put them on trial. The Caliphate is ready to fall. The alternative is not a good one in that we will be forced to release them……..
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 17, 2019
….The U.S. does not want to watch as these ISIS fighters permeate Europe, which is where they are expected to go. We do so much, and spend so much – Time for others to step up and do the job that they are so capable of doing. We are pulling back after 100% Caliphate victory!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 17, 2019
De EU reageert hier terughoudend op om meerdere redenen, voornamelijk omdat Trump niet de bevoegdheid heeft om deze IS-strijders los te laten. Dit is namelijk in handen van de Koerdische autoriteit in het noorden van Syrië. Hiernaast is er ook helemaal geen Europese oplossing mogelijk: elk EU-land heeft namelijk zijn eigen rechtstelsel, waarmee deze IS-strijders individueel berecht zouden worden wanneer zij terugkeren. De Europese ministers van buitenlandse zaken hebben ook weinig zin om IS-sympathisanten terug te laten komen. De enige overweging zou zijn om hun families weer toe te laten.
Het migratievraagstuk blijft dus van belang binnen de EU, alleen lijkt de focus van de kwestie verschoven te zijn doordat de Syrische burgeroorlog tegen een einde is gekomen. In plaats van ons af te vragen hoe we de asielzoekersinstroom kunnen reguleren, moeten we nu het besluit nemen of we IS-sympathisanten weer laten terugkeren in onze samenleving. Natuurlijk ontvangt de EU nog migranten uit verschillende andere landen, maar hebben de Europese landen voldoende capaciteit om deze mensen toe te laten.