Slechts 18 procent van de Nederlandse jongeren vond hun weg naar de stembus voor de vorige Europese Verkiezingen. Dat dat een probleem is, staat buiten kijf. Welke oplossing effectief werkt, is moeilijk meetbaar, maar er worden verschillende methoden geprobeerd. De EU streamt een debat en moedigt het publiek aan om mee te tweeten onder hastag #telleurope, maar niemand luistert.
Voor de Europese verkiezingen, waarvoor Nederland op 23 mei naar de stembus gaat, steken jongeren zelf de handen uit de mouwen (studenten organiseren informatieve Europashow), maar er zijn ook partijen die hun steentje bijdragen (campagnefilmpje GroenLinks). De Europese Unie doet op haar beurt ook haar best om Europese jongeren zo ver te krijgen dat ze hun stem uitbrengen. Woensdagavond werd een debat tussen spitzenkandidaten voor het voorzitterschap van de Europese Commissie live uitgezonden op Facebook en Youtube. Dat ging niet zonder horten of stoten.
‘Das #EurpäischeParlamaent schafft es nicht, sich ums eigene Internet zu kümmern also nimmt das #Europäische Parlament unseres’
Syltarius, YouTube
Het beeld is zwart. Niets beweegt, behalve de reactie-sectie rechts van het zwarte beeld. Daar stroomt commentaar van YouTube-gebruikers, verscholen achter hun anonieme identiteiten, binnen. De stream van het debat doet het niet: technische storing. Koren op de molen van de anonieme lolbroeken. Gebruiker ‘Syltarius’ reageert ‘Das #EurpäischeParlamaent schafft es nicht, sich ums eigene Internet zu kümmern also nimmt das #Europäische Parlament unseres’: het Europees Parlement slaagt niet voor zijn eigen internet te zorgen, daarnaast neemt het Europese Parlement het van ons af. Dat laatste slaat op de strengere copyright-wetgeving die op het internet veel losmaakte de afgelopen maanden.
De Europese spitzenkandidaten (de grootste kanshebbers op nominatie voor Europese Commisie-presidentschap) beginnen op Facebook wel op tijd: negen uur stipt. De deelnemers verdedigen de eer van hun respectievelijke fracties, en heten Frans Timmermans (socialisten), Nico Cué (linksen), Ska Keller (groenen), Jan Zahradil (conservatieven), Margrethe Verstager (liberalen) en Manfred Weber (christendemocraten). Ze debatteren aan de hand van stellingen die hen worden voorgelegd door de moderatoren, Markus Preiss van de Duitse omroep en Emilie Tran Nguyen van de Franse. Tot zover zitten kijkers opgescheept met een anachronistisch televisiedebat, live gestreamd.
Nadat de kandidaten aan de kijkers is voorgesteld presenteert het hoofd van de sociale mediaredactie, Annastiina Heikkila, de meest besproken onderwerpen op het internet onder de hashtag telleurope. Brexit, klimaatverandering, digitale privacy en migratie zijn de weinig verrassende issues die langskomen. Wat daarmee gedaan wordt? Niets.
Het debat verloopt zoals de kijker van een televisiedebat gewend is. Een stelling, meerdere ingestudeerde meningen van de kandidaten terwijl de kijker via een klokje wordt geïnformeerd hoe lang de spreker nog heeft.
Heikkila, normaliter Frankrijkcorrespondent voor de Finse televisie, levert tussen de debatten door een inzicht in de onlinewereld. De hashtag telleurope heeft zevenduizend mentions, er kijken 28.000 via Facebook en vijfduizend via YouTube. ‘We komen niet aan alle social media posts toe’ zegt Heikkila. Een open deur, natuurlijk. Ook op Twitter wordt daarover geklaagd: Aoife White, correspondent van Bloomberg, schrijft dat Heikkila geen leuke noch interessante Tweets heeft weten voor te lezen.
Tweets met Brusselkritiek, waar er veel van verschenen, werden ook voorgelezen, maar ook daar werd niets mee gedaan.
Zo leefde de #telleurope wel, bijvoorbeeld door de zeven duizend tweets, maar werd daar veel te weinig mee gedaan. Uiteindelijk keek Europa naar een televisiedebat uitgezonden op internet, en werden alle mogelijkheden die het internet biedt, niet gebruikt.
De EU had dit debat interactief kunnen maken, door kijkers mee te laten stemmen bij stellingen, door te reageren op tweets of door kijkers onderwerpen te laten kiezen waarover de kandidaten konden debatteren, om maar een paar voorbeelden te noemen. Dat spreekt de generatie aan die gewend is om interactief om te gaan met hun grote helden via YouTube comments en Twitch-streams.
Aan het einde van het debat voelde ik me meer verbonden met de trollen die aan het geinen waren aan de zijlijn, dan met de politici op het podium die me beloofden dat zij de sleutel waren tot een mooiere toekomst.