Wat hebben PVDA, VVD, D66, Christenunie en CDA gemeenschappelijk? Ze maakten vanaf 2010 op een bepaald moment deel uit van de regering en nemen in hun Europese verkiezingsprogramma’s allemaal hard stelling tegen Russisch gas. Het vormt een directe geopolitieke dreiging voor Nederland; we moeten er dus zo snel mogelijk van af. Maar in de politieke wereld betekenen woorden nog geen daden. Stemgedrag in moties en importcijfers van gas laten een heel ander plaatje zien: gasimport neemt elk jaar toe terwijl (oud)regeringspartijen tegen moties stemden die samenwerking met de Russische gassector aan banden willen leggen.
Nederland zit in een gasspagaat. Vorig jaar kondigde het Kabinet het einde de gaswinning uit Groningen aan. Daardoor moet Nederland noodgedwongen meer gas importeren. Maar waar moet dat gas vandaan komen? Niet uit Rusland in ieder geval. Als we te afhankelijk worden van Russische grondstoffen kan Rusland immers meer invloed op Europa uitoefenen, zo vrezen de vijf (oud)regeringspartijen. Hier een greep uit de verkiezingsprogramma’s voor de Europese verkiezingen.
Europa zet in op meerdere energiebronnen en technologieën, en ondersteunt daarbij de beste ideeën van bedrijven en wetenschap. Dit geldt ook voor initiatieven om het verbruik van grondstoffen te verminderen. Hiermee worden we structureel minder afhankelijk van olie en aardgas uit Rusland en het Midden-Oosten. Dit versterkt onze positie in de wereld.
VVD Verkiezingsprogramma Europese verkiezingen 2019
D66 wil dat Europese landen niet meer apart, maar gezamenlijk onderhandelen met derde landen over energie. Zo verkleinen we de afhankelijkheid van autocratische landen die ons gas en olie leveren.
D66 verkiezingsprogramma Europese verkiezingen 2019
We zijn tegen het project ‘Nord Stream 2’ waarmee een aantal lidstaten, en zeker ook Nederland, zich te afhankelijk maakt van Russisch gas onder de verkeerde voorwaarden. Dergelijke individuele afspraken geven Rusland de mogelijkheid lidstaten tegen elkaar uit te spelen, zet andere landen buitenspel en belemmert bovendien de overgang naar schonere vormen van energie.”
PvdA verkiezingsprogramma Europese verkiezingen 2019
Fossiele brandstoffen zorgen voor grote risico’s voor de Nederlandse economie en welvaart. We zijn bovendien te afhankelijk van het Midden-Oosten en Rusland. Als we nu niets doen, leggen we de enorme rekening – financieel en ecologisch – bij volgende generaties.
Christenunie verkiezingsprogramma Europese verkiezingen 2019
De nieuwe gaspijpleiding die momenteel tussen Rusland en Duitsland wordt aangelegd, de zogeheten Nordstream 2, is geen strategisch slimme zet in geopolitiek opzicht. Het geeft Rusland de kans om Europese landen tegen elkaar uit te spelen. Het risico is dat Europa door de pijpleiding nog afhankelijker zal worden van Russische gasleveranciers.
CDA verkiezingsprogramma Europese verkiezingen 2019
Hoe uit zich deze kritische houding naar Russisch gas in politieke daden? De afgelopen jaren dienden politici diverse moties in, met het doel de gasafname van Rusland te beperken of kritisch te bespreken. Met de motie “Bezwaren tegen Nord Stream 2” verzochten kamerleden Michiel Servaes en Jan Vos (PvdA) de regering om de zorgen omtrent Nord Stream 2, de Russische aardgasleiding tussen de Baltische Zee en Europa, met de Europese Commissie en de lidstaten te bespreken.
Maar terwijl CDA en VVD hun zorgen uiten in hun verkiezingsprogramma’s over meer gas uit Rusland, stemden beide partijen toch tegen de motie. Sterker nog, VVD stemde de laatste jaren tegen alle moties die kritisch waren op samenwerking met de Russische gassector. Deze moties vind je hier, hier, hier, hier, hier en hier.
Ondertussen stijgt de import van Russisch gas al acht jaar lang en haalde Nederlands staatsbedrijf Gasunie actief de banden met Russische gasleverancier Gazprom aan door in zee te gaan met de aanleg van Nord Stream 2. In Groningen sloeg gsloeg Gasunie zelfs met Gazprom de handen in een om het “Gas-Harvard van Groningen” op te richten.
Van alle (oud)regeringspartijen sinds 2010 voegen D66 en Christenunie het meest de daad bij het woord. VVD stemt steevast tegen alle moties die de groeiende import van Russisch willen tegengaan. CDA en PvdA stemden tegen vijf van de zes moties.
Bovendien laat de alsmaar stijgende gasimport uit Rusland niks aan de verbeelding over: de partijen kunnen wel zeggen dat Nederland minder afhankelijk moet zijn van Russische fossiele brandstoffen, maar het was onder hun bewind dat het tegenovergestelde gebeurde. Als de partijen hun geloofwaardigheid willen behouden, dan zal er snel een keuze moeten volgen: of de Russische gaskraan dicht, of de Europese verkiezingsprogramma’s opnieuw naar de druk.