Op 1 maart 2017 publiceerde de Europese Commissie onder leiding van Jean-Claude Juncker het ‘Witboek over de toekomst van Europa’. In dit rapport schetst de Commissie in vijf verschillende scenario’s welke kant Europese Unie (EU) tot 2025 mogelijk op kan gaan. In Theater de Veste in Delft gaan bezoekers tijdens het Europa Café in gesprek, over deze vijf scenario’s.
Aarzelend schuiven bezoekers die het café van De Veste binnenkomen aan, bij één van de zes tafeltjes met scenario’s. Jawel, zes, want er is een blanco-tafel aan toegevoegd. ‘Vanavond is het de bedoeling dat jullie ook je eigen scenario kunnen schetsen over de toekomst van Europa’, aldus Mendeltje van Keulen, de aanvoerster van deze avond. Van Keulen is lector in The Changing Role of Europe aan de Haagse Hogeschool. Onder haar leiding kunnen de deelnemers aan deze tafeltjes hun ideeën op het witte papier schetsen.
Het Witboek bevat niet het scenario van een volledige exit van de EU. Het gaat er dan ook over hoe de EU wél door kan gaan. De scenario’s lopen daarbij van verdere integratie op meer terreinen in scenario 5, tot het verminderen van Europese integratie met alleen een interne markt in scenario 2. Ook kan in scenario 3 de keuze aan landen gelaten worden of zij meer Europese integratie willen op terreinen zoals defensie of sociale zaken. Een kieskeurig Europa is scenario 4, waarbij de EU alleen samenwerkt op terreinen waar duidelijk en snel resultaten te behalen zijn. Doorgaan zoals het nu gaat kan ook. De Europese Commissie zegt in dat geval te ‘focussen op resultaten met een positieve hervormingsagenda’.
De avond begint met een introductie door Van Keulen, die het publiek een interessante vraag voorlegt. ‘Welk dier associeer je met Europa?’ ‘Zelf hoor ik vaak het antwoord de tandeloze tijger’ noemt Van Keulen als voorbeeld. ‘Een olifant’, antwoordt een man uit het publiek, ‘met zijn grote gewicht zou het beest met veel kracht iets kunnen doen, tegelijkertijd kan hij door een log lichaam niet veel voor elkaar krijgen.’ Een koe en een pinguïn zijn andere antwoorden die naar voren komen.
Aan elke tafel zit een moderator, die de gesprekken zo nodig op gang houdt, vragen stelt en de conclusies op het witte papier noteert. Elke tien minuten wisselen alle groepjes van tafel om weer over een nieuw scenario in discussie te gaan. Toch blijken die tien minuten lang niet genoeg. Het belletje waarmee wordt gebeld als de ronde voorbij is, klinkt elke ronde weer erg vroeg. Dus met een diepe zucht van ‘We zijn er nog niet, maar vooruit’ verplaatst iedereen zich naar het volgende tafeltje.
Het aantal geïnteresseerden dat bij aanvang binnen is, blijkt precies genoeg voor het vullen van de zes tafeltjes. Het interactieve Europa-café wordt georganiseerd door Europe Direct Den Haag, Studium Generale TU Delft en AEGEE. Het vindt plaats in het kader van ‘Delft in de ban van Europa’. Een programma waarmee Studium Generale met verschillende activiteiten de inwoners van Delft klaarstoomt voor de Europese verkiezingen en een mogelijke Brexit.
De scenario’s roepen veel verschillende reacties en vragen op. Doorgaan hoe het nu gaat blijkt geen populaire optie. Welk pad bewandelt de EU nu precies? Is dit geen aanmodderen? Bij het scenario ‘Niets dan de interne markt’ trekt het publiek al snel de conclusie dat je hierbij onvermijdelijk ook te maken krijgt met zaken die verder gaan alleen economisch beleid. Bijvoorbeeld veiligheid, transport en gezondheid. En is het scenario ‘Wie meer wil, doet meer’ niet te vrijblijvend?
Als het aan het publiek ligt zou de EU moeten kiezen voor ‘Veel meer samenwerken’. ‘Dat zien wij vaker bij een hoogopgeleid publiek in een studentenstad als Delft’, merkt een van de moderatoren op. ‘De promotie voor de Europese Unie vanavond heeft goed gewerkt!’, grapt Mendeltje van Keulen. Op de vraag aan het publiek welk scenario waarschijnlijk tot stand zal komen antwoordt bijna de helft van het publiek voor ‘Doorgaan zoals het nu gaat’ (zie foto).
Als de zes scenario’s door alle groepjes doorlopen zijn komt de avond ten einde. Na een slotwoord worden de deelnemers verzocht met een zekere spoed het café te verlaten. Het publiek uit de grote zaal van Theater de Veste zal na een voorstelling van Peter Heerschop het kleine zaaltje overnemen voor een drankje. Of de deelnemers nu achteraf een duidelijker beeld hebben over de toekomst van de EU of juist meer erover zijn gaan twijfelen blijft maar de vraag.
