Derk-Jan Eppink (FvD):”Ik doe u een handreiking mevrouw Leijten(SP).”
9 mei 2019 |
Wouter IJzerman
Nederlands Burger Platform - Van links naar rechts: Rico Brouwer, Renske Leijten, Machteld Allen, Shashi Roopram en Henk-Jan Prosman - Foto: Wouter IJzerman

Op zondag 5 mei hield het Nederlands Burger Platform (NBP) een debat over Europa en de EU in de Hungarian Corner, te Den Haag. Het platform is de erfopvolger van de Nederlandse Leeuw die anderhalf jaar geleden een niet onbesproken brainstormsessie hield over de multiculturele samenleving, waarna de stichting werd opgeheven. Het NBP gaat verder waar de Nederlandse Leeuw ophield en organiseerde een debat waarbij de thema’s ‘economie’, ‘migratie’ en ‘identiteit’ werden behandeld door prominente gasten.

Gedurende de drie uur ademde het debat een eurosceptische toon die werd ingeluid door Derk-Jan Eppink (lijsttrekker voor het Forum voor Democratie in het Europees Parlement) die Renske Leijten (Tweede Kamerlid voor de Socialistische Partij) complimenteerde als mede-initiatiefnemer van een aangenomen motie in de Tweede Kamer, om de zinsnede ever closer union uit verschillende Europese verdragen te schrappen.

Natte droom

“De Europese markt wordt geschaakt door het grote bedrijfsleven.” – Renske Leijten – Foto: Wouter IJzerman

Het waren deze twee sprekers die het eerste thema, economie, domineerden. “De Europese markt wordt geschaakt door het grote bedrijfsleven”, antwoordde Leijten in reactie op de vraag vanuit het zaaltje of “Het bedrijfsleven niet te veel vervlochten is met de politiek?” Hoewel aan de andere kant van het politieke hoefijzer, gaf Eppink hier Leijten bijval: “Harmonisering van de markt is, als ik het zo mag zeggen, de ultieme natte droom van de Europese Commissie.” De Europese markt, gestoeld op het vrije verkeer van goederen, diensten en personen is niet langer rendabel in ogen van beide politici. “Het vrije verkeer van goederen, diensten en personen betekent in de praktijk ongecontroleerde arbeidsmigratie en uitbuiting van arbeidsmigranten door het grote bedrijfsleven (…) Mijn insteek is dan ook: Beperk het vrije verkeer! Grote bedrijven zijn in staat ook ons kabinet hier in Nederland onder druk te zetten en zo de democratie uit te hollen!”

In het verlengde van Leijten haar zorgen, vreest Eppink uit zijn werkervaring bij de Europese Commissie voor een doorgeslagen zucht naar harmonisering om deze te verbeteren: “De monetaire unie werkt niet en dus gaan we over op een transferunie met de pinautomaten in Noordwest-Europa en bankpassen in Parijs, Rome en Athene. Duitsland wil dit absoluut niet, maar heeft hierbij Frankrijk te trotseren die vervolgens zegt ‘denk om je geschiedenis!’ en oef, tja, nou, toch wel moeilijk! Nou toch maar doen dan.” De transferunie omvat een gezamenlijk budget waar Europese lidstaten bij kunnen aankloppen, indien zij in economisch noodweer verkeren. Deze lang gekoesterde droom van Frankijk is erop gericht om een toekomstige eurocrisis te voorkomen.

Toren van Babel

“De EU is immers met zijn ever closer union bezig de toren van Babel iedere dag hoger te bouwen ” – Derk Jan Eppink – Foto: Wouter IJzerman

Beide sprekers leken tijdens de eerste ronde niet onoverbrugbare verschillen te koesteren. Sterker nog, Eppink deed een uitnodiging tot mogelijke samenwerking in het Europees Parlement: “We hoeven niet in een gezamenlijke fractie te zitten, de EU is immers met zijn ever closer union bezig de toren van Babel iedere dag hoger te bouwen. Maar, voor de toekomst doe ik u een handreiking mevrouw Leijten en verzoek ik u de handschoen op te pakken.”

Het verzoek tot samenwerking leek over te komen bij Leijten die, voor Eppink zijn vertrek in verband met campagne activiteiten, het thema afsloot met een ontnuchterende opmerking over de rol van de media: “We moeten een alternatief gaan bouwen voor de euro. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het is makkelijk om hierbij met de vinger naar de media te gaan wijzen, maar dit zijn simpelweg moeilijke onderwerpen voor journalisten en die laten zich nu eenmaal niet lenen voor die quote of pakkende titel.” Op deze eindnoot schakelde Henk-Jan Prosman als moderator over op het tweede thema van het debat: migratie.

‘Ontrechtsen’

Hoewel enkelen wellicht hun wenkbrauw ophalen bij de ietwat bescheiden debatruimte waar de gasten elkaar het vuur na aan de schenen legden, kwam dit het debat alleen maar ten goede. De sprekers waren vastberaden, de informatiedichtheid was hoog, er werd op tempo gesproken en er werden veel vragen vanuit het publiek afgevuurd. Zo ook door oorlogsfotograaf Teun Voeten die bekendheid vergaarde door zijn jarenlange onderzoek naar de drugskartels in Mexico en meer recentelijk naar de onderwereld in de haven van Antwerpen. “Discussiëren over migratie lijkt op veel manieren voorbehouden aan mensen aan de rechter kant van het spectrum, terwijl links het veelal laat afweten. Mijn vraag aan mevrouw Leijten: Hoe kunnen we het debat over migratie ‘ontrechtsen’?”, aldus Voeten.

Islam

“Hoe kunnen we de discussie of migratie en integratie ‘ontrechtsen’?” – Teun Voeten – Foto: Wouter IJzerman

“Sprekend als uitgesproken links persoon: gewoon de discussie aangaan! In de jaren ’70 deden we het al en werden toen weggezet als racist en werd maar wat graag dat politieke hoefijzermodel van stal gehaald waarmee we toch zo dicht tot de rechts-extremisten zouden staan!” Dat Leijten sprak te midden van een panel waar linkse opvattingen niet snel worden aangejaagd werd treffend verwoord door Prosman als moderator : “Misschien dat u in een rechts-conservatief leeuwenhol bent uitgenodigd.”

Met de overgang naar migratie deden twee nieuwe gasten hun intrede: Machteld Allan (arabist en schrijver van het boek ‘Bid, Vecht en Heers’) en Shashi Roopram (journalist bij ‘UP! Network’). “Het is namelijk niet alleen belangrijk stil te staan bij de economische waarde die arbeidsmigranten opleveren, maar ook de samenleving waar zij deel van uitmaken”, sprak Prosman, waarmee Machteld Allan het woord werd gegeven over de migratie vanuit islamitische landen. “Het onderzoek dat ik heb verricht gaat in op Ahmad Ibn Taymiyya, de grondlegger van het salafisme. Daarmee kan ik u zeggen dat u zich geen verdere illusies hoeft te maken over de verenigbaarheid van de islam met westerse, seculiere samenlevingen. De islam is er niet op uit om een deel te zijn binnen de rechtstaat, het is een alternatief óp de rechtstaat.”

Machteld Allan: “U hoeft zich geen verdere illusies te maken over de verenigbaarheid van de islam en westerse, seculiere samenlevingen.” – Foto: Wouter IJzerman

Leijten haakte in op Allan en gaf aan dat: “Wij van de SP de eersten waren die de buitenlandse financiering van moskeeën aankaartten en spraken over de lange arm van Erdogan. Dus de beeldvorming dat de SP als linkse partij zwijgt over migratie -en integratie problematiek, daar herken ik mij absoluut niet in. (…) Wanneer we het hebben over migratie vanuit islamitische landen, zullen we dan gaan kijken naar oorzaken van die vluchtelingen -en migrantenstromen? Wat verwacht je dat mensen in Syrië, Irak, Afghanistan en Jemen gaan doen wanneer er westerse vliegtuigen bombardementen daar uitvoeren?  Als je een probleem hebt met vluchtelingen, dan moet je ook een probleem hebben met al die bommen die we daar onder leiding van de V.S. droppen…” – Roopram wachtte hierbij niet op de microfoon en onderbrak Leijten: “Wacht even, je doet nu net alsof de inval in Afghanistan uit de blauwe lucht kwam vallen, maar kunnen we even teruggaan naar de Twin Towers?” De temperatuur van het debat liep op en zowel sprekers als gasten begonnen meer naar de rand van hun stoelen te schuiven.

Shashi Roopram: “Identiteit staat niet stil, maar is fluïde.” – Foto: Wouter IJzerman

“Ik ben nog steeds de gespreksleider van het debat”, sprak Prosman terwijl hij een microfoon overhandigde aan Roopram en een vraag voorlegde aan de sprekers om het debat te hervatten: “Hoe moeten we in de toekomst omgaan met migranten en vluchtelingen?” Allan nam het initiatief: “Er is geen fijne manier om dit te zeggen, maar het antwoord moet op voorhand ‘nee’ zijn wanneer mensen aankloppen. Als we in de aankomende jaren geen greep op dit proces gaan krijgen, dan zal Europa onherroepelijk veranderen en soms, ik hou mijn hart vast, vraag ik mij wel eens af of dat niet in geweld zal uitmonden. De EU kan er niet om heen en zal toch echt moeten samenwerken met dictators uit het Midden-Oosten en Afrika want uiteindelijk heb je de keuze tussen de volgende twee: een islamitische of militaire dictatuur.”

Beestje bij de naam noemen

Migratie als thema rolde geleidelijk over naar het laatste thema: identiteit. Roopram nam het woord over: “De komst van migranten en vluchtelingen uit een cultuur die op veel manieren fundamenteel anders is, dat levert simpelweg problemen op. Kijk naar het gedoe onlangs in dat zwembad hier in Den Haag. Face it! we hebben hier in Nederland moslims die gewoon niet willen integreren en vasthouden aan hun islamitische identiteit. Dat is een beestje dat je bij de naam moet noemen. Het probleem hierbij is dat we in Nederland niet trots zijn op onze eigen cultuur.”

Allan vult aan: “Wat je hier aansnijdt is eigenlijk de essentie: ontworteling. Autochtone Nederlanders voelen zich op veel manieren ontwortelt, maar ook Nederlandse moslims voelen zich ontwortelt. De islam verschaft moslims met een alternatieve manier om zich te identificeren met Nederland, maar op hun eigen voorwaarden. De opkomst van een partij zoals DENK geeft dan ook wel te denken aangezien vergelijkingen kunnen worden gemaakt met elementen van de moslimbroederschap. Wat we wel moeten onthouden wanneer we praten over de islam en identiteit, is dat de soep lang niet altijd zo heet wordt gegeten in de maatschappij en dat zaken veelal genuanceerder liggen.” Roopram sluit af: “Ja dat is een goed punt. Naast journalist heb ik ook vanuit mijn ervaring als antropoloog kunnen zien dat identiteit niet stilstaat, maar fluïde is. Het is continu in ontwikkeling en voor de toekomst is het cruciaal dat we daar over blijven debatteren.”

9 mei 2019 |
Wouter IJzerman