Stemmen in stijl: op bezoek bij bijzondere stembureaus in Den Haag

Afgelopen woensdag was het zover: de Provinciale Staten-en Waterschapsverkiezingen. In Den Haag, het centrum van de Nederlandse politiek, hadden kiezers de keuze uit wel 268 stembureaus. Hiertussen zaten allerlei speciale locaties, met als uitblinker de mogelijkheid om in het oude stadhuis van Den Haag te stemmen.

1. Het oude Stadhuis

Een prachtige, witte hal met antieke kroonluchters verwelkomt je in het oude stadhuis van Den Haag. Aan het einde van deze lange hal krijg je pas het idee dat je in een stembureau bent. De ruimte waar je kan stemmen is een rijke kamer, die versierd is met oude, indrukwekkende schilderijen. De grijze stemhokjes en de zwarte containers zorgen voor een apart contrast tussen oud en nieuw.

Dit stembureau is extra bijzonder, omdat je hier normaal niet kunt stemmen. Dit jaar vieren we dat er 100 jaar algemeen stemrecht vieren is. Daarom is dit speciale stembureau opgezet. Zelfs de stembureauleden dragen traditionele kleding uit het jaar 1919. 

Er is veel media-aandacht geweest, maar stemmers komen ook speciaal naar het oude stadhuis om te stemmen. “Iemand kwam naar dit stembureau omdat ze hier vroeger getrouwd is,” vertelt een van de stembureauleden. “Ook komen er mensen omdat ze weten dat dit gebouw normaal niet toegankelijk voor publiek is.” Een van de beveiligers weet te vertellen dat dit heel bijzonder is: “We zijn niet vaak open, eigenlijk alleen voor bruiloften. Zelfs met Open Monumentendag doen we niet altijd mee.” 

De stembureauleden droegen voor de gelegenheid kleding uit het jaar 1919 (foto: Nina Winkel CC BY-NC-ND)

2. Binnenhof

In het hart van de politiek kan er natuurlijk ook gestemd worden. De locatie is misschien dan ook niet zo heel verrassend, maar bijzonder blijft het wel: stemmen op het Binnenhof, in een zaal waar je als gewone burger niet zomaar komt. Het is al de hele dag onafgebroken druk. Voor de gelegenheid is zelfs een rode loper uitgelegd. 

Ondertussen gaat het werk wel gewoon door voor de mensen die achter de balie zitten. Ondanks de rij mensen voor hun neus, komt de post gewoon binnen en moeten er telefoontjes beantwoord worden. Zodra je de zaal waarin gestemd wordt binnenkomt, valt het op dat veel mensen de ruimte bewonderen en met hun mobiele telefoons foto’s maken. Het is dan ook zeker een bijzondere bedoeling: het plafond is rijkelijk beschilderd en boven de stemhokjes hangt een indrukwekkend, oud schilderij.

“Nog maar heel eventjes en dan hebben hebben we er duizend,” zegt een van de stembureauleden, terwijl ze voor een hoge stapel met stempassen zit. Stemmers blijven vaak nog even hangen in de zaal nadat ze klaar zijn. Vanuit de ramen kunnen ze de Hofvijver bewonderen. Veel mensen maken nog snel een foto voordat ze weer naar buiten gaan. 

3. Het Paard van Troje

Normaal openen de deuren pas in de avond, met een heel ander doel dan stemmen, namelijk voor concerten en feesten. Het Paard van Troje, de locatie roept niet meteen de gedachte van een stembureau in je op, maar vandaag het is er wel een. 

Al 5 jaar neemt de afdeling grondzaken van de gemeente Den Haag dit stembureau onder hun hoede. Een van de stembureau leden, die tevens ook op de afdeling grondzaken werkt, zegt: “Elke afdeling krijgt een stembureau toegewezen. Die adopteren ze voor 5 jaar. Wij zitten nu in ons 5e jaar, wie hem daarna krijgt zullen we wel zien.” 

De setting van het Paard past wel bij de verkiezingen. Het geeft een feestelijk gevoel om onder gekleurde discolampen je stem uit te brengen. De stemmers komen hier om verschillende redenen, maar de meeste komen hier gewoon omdat het praktisch is. Mensen die op weg zijn naar hun werk, of mensen die hier in de buurt wonen. Een ander stembureaulid zegt: “We merken gelukkig niet dat we in het Paard zitten. De drukte begint ’s avonds pas, daarom sluit dit stembureau al om 19.00. Anders zou het stembureau het avondprogramma in de weg zitten. De stemmen worden dus ook ergens anders geteld.”

4. Ziekenhuis HMC Westeinde

In de stemhokjes staan mensen in witte uniforms. Dokters, verpleegsters; allemaal zullen ze ook moeten stemmen, ondanks dat ze vandaag aan het werk zijn. Gelukkig voor het personeel van het HMC Westeinde is het mogelijk om op het werk te stemmen. 

Direct na de ingang vind je het stembureau. Het is kleinschalig, maar de opkomst is verassend goed. Er staan geen ellenlange rijen, maar volgens de stembureauleden zijn er weinig saaie momenten. Het personeel stemt hier namelijk niet als enige, ook komen er een heleboel mensen even langs, bijvoorbeeld onderweg naar hun werk. 

Komen er ook mensen op hun ziektebed langs om te stemmen? Volgens de stembureauleden niet. “Er komen zeker wel patiënten, of mensen die een afspraak hier hebben, maar hele zieke mensen zien we niet. Die komen niet samen met een verpleegster op een bed aangerold, nee. Waarschijnlijk zullen deze mensen gewoon een familielid machtigen om voor hen te stemmen.”

5. Boekhandel Paagman

In het hart van den Haag, tussen het Binnenhof en het stadhuis, vind je boekhandel Paagman. Op de eerste verdieping staat er vandaag een stembureau, waar je tussen de rijen boeken je stem kunt uitbrengen. Ondanks deze bijzondere locatie is het rustig. “Mensen gaan liever naar het Binnenhof, dat zit om de hoek en heeft veel meer betekenis.”

De stembureauleden vinden het bijzonder dat dit stembureau voor maar weinig mensen de aangewezen locatie is. Iedereen lijkt hier dus bewust heen te komen. Ook zien ze hier veel mensen die tijdens het winkelen even komen stemmen.

Voordat Paagman op deze locatie zat, was het pand in gebruik als Mercedes showroom. Toen was het natuurlijk niet mogelijk om hier te stemmen. Waarom nu dan wel? “Dit is echt een typisch Paagman dingetje. In een ander Paagman Filiaal in Den Haag is het namelijk traditie geworden om daar te stemmen.” 

In Den Haag zijn er dus genoeg opties voor mooie stemlocaties, voor als je een keer echt in stijl besluit te stemmen. Helemaal bijzonder dit jaar is natuurlijk het eenmalige stembureau in het Oude Stadhuis. Of deze in 2021 weer van de partij zal zijn valt nog te bezien.