Geen polariserend debat maar een heerlijk middagje polderen tussen de boekenkasten.
De noemer waaronder het debat plaatsvindt, doet spektakel vermoeden: ‘Make Provincial Great again’. In plaats van spektakel is het meest opvallende de grote overeenkomst in toekomstplannen van de aanwezige lijsttrekkers; van GroenLinks tot VVD. ‘Maar wat zijn de verschillen nu, tussen de linkse partijen?’
Nadat de meeste van de neergezette stoeltjes bezet worden door belangstellend publiek, begint het provinciale-statendebat met de vertoning van een vlog op het beamerscherm boven het podium. De vlog werd gemaakt door de twee gespreksleiders van vanmiddag, journalisten Joost Vullings (Eenvandaag) en Leendert Beekman (AD), ter promotie van dit evenement. Compleet in de stijl van de illustere formatievloggers van de NOS waarvan Vullings onderdeel uitmaakte, met hetzelfde elan.
Van de dames en heren die vandaag gaan debatteren, heeft alleen Ton van Rijnberk van D66 al eerder voor de Provinciale Staten gewerkt. Beekman vraagt hem tijdens het introductierondje of dat leuk is. Een aantal lange seconden gaan voorbij voordat Van Rijnberk ‘ja’ antwoordt.
‘Dat duurde te lang! aldus Beekman.
Direct heeft de moderator de lachers op zijn hand; meteen is het stoffige karakter van de Provinciale Staten naar boven gekomen. Het zouden twee belangrijke motieven blijken in het verhaal van dit uurtje in de lokale bieb.
Volkslied
‘We zijn nog iets vergeten!’ roept Vullings nadat het kandidatenvoorstelrondje bij Moniek van Sandick (CDA) eindigt. We moeten het Zuid Hollands volkslied nog zingen!
In het eerste debat aan de hand van een stelling, over het fuseren van Zuid Hollandse gemeenten, zijn de opponenten het maar marginaal met elkaar oneens. Van Rijnberk (D66) pleit voor die mogelijkheid als het praktisch is, maar benadrukt dat het kan ook heel praktisch kan zijn om niet te fuseren. Tegenover hem in dit debat staat Sandick (CDA). Ze wil zo min mogelijk fuseren, maar denkt dat het nodig kan zijn.
Om het publiek toch te prikkelen spelen de heren met alle aanwezigen boekje op, boekje af. Hetzelfde principe als het welbekende petje op, petje af, maar dan met bibliotheekboeken die door het personeel van de bieb driftig worden uitgedeeld. Het spel, dat bestond uit kennisvragen over de provincie, leverde drie finalisten op (waarvan nul kandidaat-Statenleden). Alledrie de finalisten biechtten op voornamelijk te hebben gegokt. De laatste vraag -hoeveel oude molens staan er in Zuid Holland- wist CDA’er Moniek van Sandick goed te beantwoorden: 226. Van de finalisten zat de beste gokker er ruim zeventig naast, maar die gokker verliet de bieb wel met een bos bloemen.
Vonken
Degenen die voor een klein beetje vonken proberen te zorgen, zijn Sinan Özkaya van GroenLinks en Frederik Zevenbergen van de VVD. “Waar is de innovatie?” vraagt Sinan zich hardop af, op zoek naar een reactie van Zevenbergen.
Mensen in de zaal worden gewekt. Sommigen zaten inmiddels uit verveling het boek dat net voor het spelletje werd gebruikt, al te lezen. Een deel legt het nu weer weg om te applaudisseren na de opruiing van Sinan. Zevenbergen antwoordt dat innovatie in zijn ogen het bevorderen van alle vormen van vervoer behelst; of dat nu de bus, de trein of de auto is.
De laatste stelling van deze korte middag gaat over de sloop van kantoorgebouwen en de bouw van nieuwe woningen: Inez Staarink van de SP en haar rode collega Rosalie Bedijn van de Partij van de Arbeid worden tegenover elkaar gezet. Staarink wil de nadruk leggen in het ombouwen van kantoorgebouwen tot woningen, Bedijn ziet de kantoorgebouwen liever gesloopt, zodat er nieuwe woningen voor in de plaats kunnen komen. Dat kan namelijk goedkoper. ‘Hoe?’ vraagt Vullings zich af.
‘Dat weet ik niet precies.’ geeft Bedijn toe.
‘Kun je een Leids voorbeeld noemen van gebouwen die gesloopt kunnen worden?’
De Noordwijkse Bedijn noemt ‘de buurt daar bij de Sligro, daar staat veel leeg. Waar het FNV zit’.
‘Dat lijkt me als PvdA’er een uitstekend idee’ valt Vullings haar in de reden, ‘het slopen van het FNV gebouw’.
Op het onderwerp bouw kunnen de lijsttrekkers het ook al niet echt oneens worden. ‘We mogen het groen niet in, maar we moeten ook niet te veel de lucht in bouwen: dat kan niet in deze stad’ vindt Van Sandick (CDA). ‘Mijn huis is te veel waard geworden’ opent Zevenbergen zijn stellingname. ‘Dat vind ik zelfs als VVD’er. Leidse grond is duur, dus we moeten wel de lucht in.’
Keuzegebrek
Het debat eindigt zo timide als het begon. Er is tijd voor vragen. Een vrouw achter in het publiek staat op, en vraagt: ‘wat zijn de verschillen nu, tussen de linkse partijen?’
‘Volgens mij legt u met één vraag de probleem van de Provincie bloot’ analyseert Vullings voordat de aanwezigen kunnen antwoorden.
Bij het rondje langs de linkse velden vallen de woorden ‘Eerste Kamer’, waar de burger via de Provinciale Staten indirect voor kiest, voor het eerst. Inez Staarink gebruikt de leus die haar landelijke partijleider van de SP de afgelopen dagen ook al zo vaak gebruikte: ‘dit is een een Rutte-referendum’.
Waar het op de landelijke televisie de afgelopen dagen voornamelijk over deze grote, nationale thema’s als migratie, zorg en onderwijs gaat, speelt dit debat zich juist weer voornamelijk op gemeentelijk niveau af. Debatleider Vullings beaamt dat na afloop. “Het is logisch dat zo’n debat zich toespitst op de gemeente waarin plaatsvindt. De mensen in de zaal vinden het niet interessant of het asfalt dat langs Hillegom loopt wordt verbreed.”
Toch is vooral het gebrek aan keuze duidelijk geworden. De vrouw die aan het eind van het debat vroeg om uitleg van de linkse partijen, baalt: ‘Ik wilde persoonlijkheden zien, en waar hun prioriteiten liggen. Het is me niet veel duidelijker geworden allemaal. De linkse partijen lijken te veel op elkaar.’