Tijdens de vorige Europese verkiezingen ging maar 18% van de Nederlandse jongeren stemmen. De Kiesmannen, Dylan Ahern (25 jaar) en Jochem Jordaan (24 jaar), vinden dat daar deze verkiezingen verandering in moet komen. Deze Amsterdamse jongens willen jongeren meer betrekken bij de politiek. Eerder organiseerden ze uitverkochte politieke shows in Paradiso. Hoe zorg je ervoor dat jongeren zich meer betrokken voelen bij de Europese politiek? En hoe ziet de toekomst van Europa er eigenlijk uit? De Kiesmannen geven antwoord.
Laten we beginnen bij het begin: wanneer is jullie interesse voor de politiek ontstaan?
Jochem: “Voor mij is mijn interesse in de politiek heel vroeg begonnen en eigenlijk nooit meer opgehouden. Ik kom uit Den Haag. Daar zat ik, toen ik tien jaar was, al op de publiekstribune in de Tweede Kamer naar de debatten te luisteren. Toen ik heel jong was, las ik al de krant en was ik gefascineerd door al die politici. Die wilde ik in het echt zien. In de Tweede Kamer leerden politici mij kennen als ‘dat jongetje, dat in zijn eentje op de tribune zit’.”
Dylan: “Toen ik dertien jaar was had ik een schrijfwedstrijd gewonnen en mocht ik naar India om mee te werken aan ontwikkelingsprojecten. Voor het eerst zag ik extreme armoede. Dat heeft heel veel indruk op me gemaakt. Toen begon ik met nadenken over hoe de wereld in elkaar zit. Je hebt mensen die een ingebakken politieke interesse hebben. Wij zijn dat.”
Jochem: “We noemen het ook wel ‘politieke junkies’.“
Dylan: “Eigenlijk zijn we wel een beetje nerdjes.”
Wat is het doel van De Kiesmannen? Is dat meer dan het betrekken van jongeren bij de politiek?
Jochem: “We willen jongeren niet alleen eens in de vier jaar laten stemmen, het gaat er juist vooral om dat jongeren, onze generatie, zich in het algemeen duidelijker gaan ‘verhouden’ tot maatschappelijke thema’s. We zijn dus erg voor burgerschapsontwikkeling. De politiek heeft daarbij veel raakvlakken met het leven van jongeren, denk maar aan het klimaat, jeugdwerkloosheid, de zorg en migratie. We willen dat jongeren daar een kritische houding over gaan vormen.”
Dylan: “Er zit een soort ‘empowerment’ in onze shows. We willen jongeren het gevoel geven dat ze in hun eigen kracht staan en het heft in eigen handen nemen. Word een betrokken burger, laat iets van je horen en onderneem iets.”
11 februari hadden jullie een show in Paradiso, ondanks dat de opkomst van jongeren bij de Europese verkiezingen in 2015 niet succesvol was, was de opkomst bij jullie show dat wel. Helemaal uitverkocht. Hoe verklaren jullie dit succes? Hoe krijg je het voor elkaar dat jongeren toch betrokken raken?
Jochem: “Jongeren geven vaak wel hun mening over maatschappelijke onderwerpen die hen aangaan, zoals wat zij later kunnen verdienen of wat de kans op een baan is. Maar vaak maken ze de vertaalslag niet naar de politiek, die invloed heeft op deze onderwerpen. Wij proberen die vertaalslag voor ze te maken in onze verkiezingsshows. Wij behandelen zware thema’s op een laagdrempelige manier.”
Dylan: “Dit wordt niet georganiseerd vanuit een oubollige organisatie vanuit Den Haag. Ook zijn er geen professoren of politici. Het wordt georganiseerd door jonge enthousiaste gasten, die dit onderwerp belangrijk vinden. Een succesfactor daarbij is het ‘show’-element. We kondigen geen programma aan, het publiek weet alleen dat er iets leuks gaat gebeuren. Er hangt een mysterieuze sfeer en het publiek wordt continu verrast. We mixen politieke inhoud met entertainment.”
‘DE EUROPESE UNIE STAAT MEER ONDER DRUK DAN OOIT’
Jullie laatste show in Paradiso stond in het teken van Europa en de verkiezingen. Waarom zijn jullie zo geïnteresseerd in Europa? Waarom vinden jullie de EU belangrijk?
Dylan: “Europa is in alle staten, dit zijn interessante verkiezingen. Europa en de EU staan meer onder druk dan ooit. Kritische kanttekeningen worden op dit moment geplaatst bij het functioneren van de Unie, zowel door eurosceptische partijen als door partijen van de status quo. Iedereen begint zich te realiseren dat er fundamenteel iets moet veranderen. Er staat veel op het spel: we gaan in een veranderde wereldorde van erg eurocentrisch en afhankelijk van de V.S. naar de ‘rise of China’, Rusland dat een gevaar vormt en de V.S. waar we minder afhankelijk van kunnen zijn. De EU als instituut moet veranderen. Intern is de EU onderhevig aan migratieproblemen, klimaatverandering en de Brexit. Het is een interessante tijd voor de EU als instituut. De EU is een uniek experiment, daardoor is het altijd zoeken naar oplossingen en zijn er steeds vernieuwingen. Dat maakt het een fascinerend project.”
‘HET DOEL VAN DE EU VERANDERT, OMDAT DE WERELD VERANDERT’
De EU (voorheen EGKS) werd na de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen om een Europese integratie te realiseren die het overdreven nationalisme in Europa kon afzwakken, dat door die oorlog zo desastreus was gebleken. Denken jullie dat de rol van de EU over de jaren is veranderd? Wat is de belangrijkste functie van de EU op dit moment?
Jochem: “De EU is ontstaan vanuit de redenering ‘we moeten samenwerken om vrede en veiligheid binnen de unie te behouden’. Wij denken dat de Europeaan van vandaag dat uit het oog verloren is. Vrede en veiligheid lijken nu zo vanzelfsprekend, maar waar is de EU dan nog op gebaseerd? Dat is nu een centrale vraag waar het binnen de EU veel over gaat. Sommige vinden dat het moet gaan over Europese democratische waarden, vooral omdat er nu in een aantal landen niet-liberale leiders opstaan, zoals in Brazilië, Turkije en China. Anderen vinden dat de EU een machtsblok moet worden tegen al maar groter wordende wereldmachten, als China, Rusland en de V.S.. Het doel van de EU verandert dus, omdat de wereld verandert. De kernwaarden van de EU blijven ‘veiligheid, vrede en vrijheid’. Problemen als migratie en het klimaat lijken kleinere thema’s voor de EU, maar zijn eigenlijk ook gelieerd aan die grote thema’s van vrede en veiligheid.”
Wat voor uitwerking zal de Brexit hebben op de uitslag van de Europese verkiezingen?
Komen pro-Europa en anti-Europa met populistische partijen sterker tegenover elkaar te staan?
Dylan: “De afgelopen twee jaar zie je, zeker in Nederland, dat mensen door de Brexit meer pro-Europa zijn geworden. De Brexit is een drama en dat willen wij niet. Aan de andere kant lijken eurosceptische partijen meer dan ooit te winnen. Dit heeft niet met de Brexit te maken, maar het is wel een voorbeeld van het feit dat voor iedereen de zaken op scherp zijn gesteld.”
Jochem: “De Brexit kan positief zijn. Op korte termijn heeft het negatieve effecten: voor Europa en zeker voor Nederland, maar op lange termijn…” Jochem wordt nu onderbroken door Dylan.
Dylan: “Ik zie de Brexit wel als iets negatiefs, hoe kan je dat nou zeggen Jochem?”
Jochem: We kunnen Europa niet voor lief nemen. De Brexit laat mensen in Europa nadenken over de organisatie van de EU, want blijkbaar is het mogelijk dat een belangrijk land als Engeland zomaar de unie kan verlaten. De Brexit kan mensen op scherp zetten en Brussel aan het denken zetten.
Dylan: “Het leert ons zeker over wat de EU allemaal doet. We zien zo veel gezeik met de Brexit: bedrijven die weg willen, douaneregels en harmonie van standaarden. Daar leren we veel van. Het leert de Europeanen een lesje over Europa: je kan niet even makkelijk een referendum doen over de toekomst van je land in de EU.”
Jochem: “Burgers gaan nadenken over wat de EU allemaal doet. Door de Brexit-discussie zien we wat de EU ons oplevert. Met de EU hebben we zo veel georganiseerd voor elkaar, dat maakt de Brexit eigenlijk nog onbegrijpelijker.”
President Macron polariseert Europese verkiezingen. Hij zet daarbij de pro-Europese progressieven tegenover de nationalisten die anti-immigratie en -Brussel zijn. Zelf hoort hij bij de progressieven, aan de andere kant staan juist Orbán (Hongarije) en Salvini (Italië). Begrijpen jullie de Franse President en begrijpen jullie zijn aanpak?
Jochem:“Het is nog de vraag of het Macron gaat lukken, maar de tweestrijd is gevaarlijk. Het gaat een keiharde strijd worden, waardoor Europeanen strategisch gaan stemmen. Compromissen zullen daardoor moeilijk zijn. Europa is altijd een project van doormodderen geweest: er moeten 28 (en straks 27) landen tevreden worden gehouden en met iedereen moet rekening worden gehouden.”
‘ER ZIJN WEINIG EUROPESE MEDIA, DAAROM BEGINNEN WE BINNENKORT ONZE EIGEN PODCAST: ‘DE KIESMANNEN IN EUROPA’.
Aan het radicaal-linkse front vindt de Griek Gianis Varoufakis, dat er vanuit een volksbeweging een Europese democratie moet ontstaan. Hij vindt dat het niet goed is dat vanuit de ideeën en behoeften van burgers van de deellanden het functioneren van het Europarlement moet volgen en niet vanuit oude partij-elites moet worden bepaald. Kunnen jullie meegaan in die Varoufakis-visie en zou er dan inderdaad een veel meer geaccepteerde Europese democratie ontstaan?
Jochem:“In onze show gaat het over de vraag hoe democratisch de EU is en of we als burger niet meer betrokken moeten worden. Er is op dit moment een bepaalde afstand tussen Brussel en burgers. Verder worden er maar weinig burgerinitiatieven op Europees niveau ingediend, zoals dat bij ons nationaal met het kinderpardon is gebeurd.”
Dylan: “We zijn het in principe eens met de probleemstelling van Varoufakis, dat de EU nog democratischer kan en dat de burger meer betrokken kan worden. Veel mensen voelen een afstand met de EU en uiten daarom ook makkelijker hun onvrede tegen de EU. In onze show komen we wel uiteindelijk tot de conclusie dat de EU al best democratisch is geworden en dat het Europese parlement dat ook is.”
Hoe blijven jullie op de hoogte van nieuws over de EU en de Europese verkiezingen?
Dylan: “In de show concluderen we dat er weinig Europese media zijn en dus weinig geschreven wordt over Europa. Dit is dan ook een van de oorzaken dat burgers slecht zijn geïnformeerd over Europa. Er is geen Europese publieke sfeer. Daarom beginnen we binnenkort onze eigen podcast: ‘De Kiesmannen in Europa’.”
Jochem: “De Europese media die er op dit moment wel al zijn, zijn ‘Politico’, ‘Euronews’ en podcasts, als ‘EU confidential’, ‘Boekestijn en De Wijk’ en ‘Haagse Zaken’. Verder gaan we naar lezingen in ‘De Balie’ in Amsterdam. Omdat we relatief neutrale shows willen brengen, informeren we ons vanuit verschillende invalshoeken. We praten bijvoorbeeld met politici van verschillende politieke partijen, journalisten en professoren. Ook lezen we Europese romans, als ‘Grand Hotel Europa’. Verder gaan we over een paar weken naar Brussel om met leden van het Europarlement te praten. We willen van verschillende kanten het Brusselgevoel krijgen.”
‘ER WORDT IN BRUSSEL MEER BESLOTEN DAN JE LIEF IS’
Hoe zien jullie de toekomst van De Kiesmannen?
Jochem: “Dat is veel leuker om over te praten. De EU is veel lastiger.”
Dylan: “Op dit moment werken we van project naar project. In mei gaan we met onze shows op tour door heel Europa. We willen jongeren informeren en mobiliseren voor het stemmen en engageren met politieke en maatschappelijke vraagstellingen. Op 15 mei is er een show in Leiden en we gaan ook naar Londen.”
Jochem: “Ook zijn we samen met verschillende organisaties nu bezig met de campagne ‘jongeren stemmen niet #provethemwrong’. We willen de verkiezingen hypen en jongeren informeren, want er wordt in Brussel meer besloten dan je lief is.”
