Ondanks honderd jaar vrouwenkiesrecht blijven de sekseverhoudingen op de kieslijsten bij de Waterschapsverkiezingen zeer scheef, zo blijkt uit onderzoek. Daarentegen groeit het aandeel vrouwen in de waterschappen al jaren.
Dataplatform LocalFocus onthulde dat nog geen kwart van de kandidaten bij de Waterschapsverkiezingen van 2019 vrouw is. In totaal hebben 3575 Nederlanders zich kandidaat gesteld voor deze Waterschapsverkiezingen. Op de kieslijsten staan 825 vrouwen (23,1 procent) en 2476 mannen (69,3 procent) verkiesbaar. Bij 274 kandidaten (7,6 procent) is het geslacht onbekend. Eigen onderzoek stelt vast dat tussen de Waterschapsverkiezingen van 2015 en 2019 het aantal vrouwen op de kieslijsten met 26 procent is gestegen – maar ook het totaal van kandidaten steeg aanzienlijk. Toch nam het aandeel vrouwen bij de 2019 Waterschapsverkiezingen met 2,6 procent toe.
De waterschappen Vechtstromen, Hollands Noorderkwartier en De Dommel hebben verhoudingsgewijs dit jaar de meeste vrouwen op hun kieslijsten. Bijna een derde van de kandidaten hier is een vrouw. Tegelijkertijd presteren Scheldestromen, Rijnland en Rivierenland een stuk slechter bij de Waterschapsverkiezingen. Zij tellen gemiddeld de minste vrouwen op hun kieslijsten. In het waterschap Scheldestromen staan ongeveer zeven keer zoveel mannen als vrouwen op de kieslijst. Vier jaar geleden was één op de zes nog vrouw bij de Waterschapsverkiezingen in Scheldestromen. Het waterschap Hollands Noorderkwartier heeft in vergelijking met 2015 juist een inhaalslag gemaakt.
Made with Visme Infographic Maker
Op nationaal niveau voeren de landelijke partijen Water Natuurlijk, de Algemene Waterschapspartij (AWP) en de Partij voor de Arbeid (Pvda) gemiddeld het grootste percentage vrouw aan. De landelijke partijen zitten in de ‘Top Drie’ (Vechtstromen, Hollands Noorderkwartier en De Dommel) met 26,7 procent boven het landelijke gemiddelde van 23 procent van het aandeel vrouwen op de kieslijsten. Ter vergelijking in de ‘Laatste Drie’ (Scheldestromen, Rijnland en Rivierenland) is dit slechts 16,5 procent.
Bovendien blijken de scheve sekseverhoudingen bij de Waterschapsverkiezingen uit de samenstelling van de top vijf kandidaten, waaronder de lijsttrekker, op de kandidatenlijsten in de zes waterschappen (Vechtstromen, Hollands Noorderkwartier, De Dommel,
Scheldestromen, Rijnland en Rivierenland). In de Top Drie wordt gemiddeld 28 procent van de eerste vijf plekken van de landelijke partijen gevuld door een vrouw. Voor de Laatste Drie is dit 17 procent, oftewel 0,85 vrouw. Op het gebied van vrouwelijke lijsttrekkers zijn er aanzienlijke verschillen. In
het waterschap Hollands Noorderkwartier zijn vijf uit de negen lijsttrekkers een vrouw, terwijl in Vechtstromen en Rijnland dit slechts één uit negen is.
Van alle landelijke partijen weet Water Natuurlijk het in de Top Drie en Laatste Drie vrouwen het best te vertegenwoordigen op de kieslijsten. Gemiddeld zijn de eerste vijf plekken op de kandidatenlijst voor 36,2 procent gevuld met vrouwen én is in vier van de zes waterschappen een vrouw de lijsttrekker. Daarentegen scoort 50PLUS het slechtst in deze waterschappen: 13,8 procent van de top vijf op de kandidatenlijst wordt bezet door een vrouw en een vrouwelijke lijsttrekker ontbreekt volledig.
Toch kan van een langzame revolutie gesproken worden. Het overheidsrapport Staat van het Bestuur concludeerde in 2016 dat sinds 2010 het aandeel vrouwen in de dagelijkse besturen van de waterschappen elke twee jaar met 1 procent stijgt. Het kennisinstituut Atria ondersteunt deze bevindingen in haar onderzoeken uit 2015 en 2017. Zo groeide tussen 2008 en 2015 het aandeel vrouwen in de waterschapsbesturen tot 22 procent, en is het aantal vrouwelijke dijkgraven gestegen tot 17 procent. Het zal nog wel enige tijd duren, voordat de man/vrouw-verhoudingen recht getrokken zijn.
Alhoewel sommige vrouwen liever een snelle revolutie zien dan een langzaam proces. In 2014 richtte Klazien Hartog en Thea de Roos, twee zogenoemde ‘watervrouwen’, daarom het project Water zoekt vrouw op om aandacht te vragen voor diversiteit in de waterschapsbesturen. Dankzij de aandacht die het project genereerde, stonden er tijdens de Waterschapsverkiezingen in 2015 meer vrouwen op de kieslijsten dan ooit.
Daarnaast voert de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) lobbywerk via het internationale Women for Water Partnership (WfWP) voor een gelijke afspiegeling van de samenleving in de waterschapsbesturen. De organisatie droeg tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 de boodschap uit om te stemmen op een vrouw. Met succes, want het percentage vrouwen in de gemeenteraden steeg significant. De roep om gelijkheid blijkt zo sterker dan in voorgaande jaren.