Jongeren op fatbikes zijn de nachtmerrie voor menig verkeersdeelnemer. Drie jaar geleden zag je ze nog amper, maar soepele wetgeving voor fatbikes en strengere regels voor scooters zorgde ervoor de verkoop van fatbikes kon exploderen. Vooral onder jongeren zijn de fietsen populair met de nodige gevolgen van dien.
Je kan er niet meer omheen: fatbikes. Jongeren die op snelle en vaak opgevoerde fietsen de fietspaden domineren, zorgen voor veel ergernis. Tegelijkertijd verdwijnt de zo gehate scooter stilletjes uit het straatbeeld. Dat de fatbike het wint van de scooter komt mede doordat er voor fatbikes amper wetgeving bestaat. Dat merk je ook aan de doelgroep, zegt Omar van scooterverkoper La Souris. “Vorige week heb ik een mini fatbike verkocht aan een meisje van 7 of 8.”
Voor La Souris is de komst van de fatbike een zegen. “We zijn enorm gegroeid sinds we fatbikes verkopen”, zegt Omar. “Vijfennegentig procent van onze verkoop op dit moment is fatbikes en vijf procent scooters.” Die toename van deze e-bike met dikke banden hangt sterk samen met de lagere aantrekkelijkheid van scooters sinds begin 2023.
Helmplicht
Een duidelijk kantelpunt in de verkoop van scooters vond plaats na 1 januari 2023. Vanaf dat moment gold er in heel Nederland een helmplicht voor snorfietsen die tot 25 km/u kunnen rijden. Wie die helm niet draagt, krijgt een boete van 100 euro. Veel snorfietsrijders stapten over naar een bromfiets die tot 45 km/u mag. Als je toch een helm moet dragen, dan kan je net zo goed veel harder rijden. In Amsterdam is het al sinds april 2019 verplicht om een helm te dragen op een snorfiets. Steeds meer Amsterdammers kochten vanaf dat moment een bromfiets. Dezelfde trend in afname van snorfietsen en toename van bromfietsen die Amsterdam sinds 2019 kent, is vanaf 2023 terug te zien in heel Nederland.
Voor de snorfietsrijders die niet aan de helm wilden, diende zich een ander alternatief aan. Voor de nieuwkomer op de weg, het voertuig met dikke banden die veel weg heeft van een brommer, maar toch voor fiets door mocht, golden bijna geen wetten. Uit onderzoek van de Koninklijke RAI Vereniging en BOVAG blijkt dat in 2024 meer dan 111 duizend fatbikes zijn verkocht in Nederland.
Niet alleen ex-scooterrijders stapten over op de fatbike, maar de snelle fiets werkte ook aanstekelijk voor een doelgroep die voorheen niet eens op een scooter had mogen rijden. “Het is wel ander publiek”, zegt Omar over de klanten die bij La Souris fatbikes kopen. “Het zijn vooral jongeren die met hun ouders langskomen.” Als je onder de zestien bent, geen rijbewijs hebt en geen helm wil dragen is een fatbike aantrekkelijk, ziet Omar. “Uiteindelijk gaat het even snel en qua onderhoud is het wel wat goedkoper dan zo’n scooter.”
Meer wetgeving om jongeren te beschermen
Maar ook op de spoedeisende hulp merken ze de komst van de fatbike. In oktober 2024 hielden alle SEH’s tijdens de meetweek fietsongevallen bij hoeveel mensen verongelukten met verschillende typen fietsen. In één week tijd liepen bijna honderddertig mensen letsel op bij een verkeersongeval met een fatbike. Achtenveertig hiervan waren onder de zestien jaar. Stel dat dit een representatieve week was dan verongelukken er zo’n tweeënhalf duizend kinderen per jaar met een fatbike.
Het aandeel van verongelukten met hersenletsel en de leeftijd van de patiënten zouden een reden kunnen zijn om de regels voor fatbikes aan te scherpen. Omar vindt meer wetgeving niet nodig. “Ik zie zeker wel jongeren die er verkeerd mee omgaan”, zegt hij, “maar ik zie de gevaren van de fatbike niet in. De fiets gaat 25 km/u. Zo’n snelheid kan ik als het ware gewoon rennen.” Dat La Souris geen baat heeft bij een helmplicht of leeftijdsgrens staat ook als een paal boven water. “De verkoop van fatbikes zal dan zeker afnemen.”