In het jaar 2024 vonden er in de grote steden veel ontploffingen plaats. De ontploffingen vonden vooral plaats in de steden Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Haag. In 2024 werden er minstens 877 explosies geregistreerd, wat een aanzienlijke stijging is ten opzichte van 2023, toen er ‘maar’ 378 incidenten plaatsvonden. Deze stijgende trend heeft geleid tot bezorgdheid bij zowel de politie als lokale overheden. Het gebruik van zwaar vuurwerk, zoals de in Nederland verboden Cobra, is een veelvoorkomende methode bij deze aanslagen. De meeste van deze explosies vonden plaats in Rotterdam, gevolgd door Amsterdam en Den Haag.
In de grafieken in dit artikel wordt er geen onderscheid gemaakt tussen branden en explosies. De politie schaart deze twee onder een categorie.
Den Haag
In Den Haag waren de meeste explosies en branden in het jaar 2020. Het jaar 2021 liet een forse daling zien in het aantal explosies en branden. Toch is ook in Den Haag vanaf 2023 weer een groei te zien in het aantal explosies en branden.
In Den Haag kwamen eind 2024 veel mensen, waaronder een gezin, om bij een zware explosie. Deze explosie was een vergeldingsactie van een ex-vriend naar zijn voormalige vriendin. De opdrachtgever schakelde jonge mensen in om de explosie tot stand te brengen. Doordat de daders te veel brandstof hadden gebruikt, stortte een deel van het pand in. De schok in de buurt was groot; sindsdien patrouilleert de politie dagelijks en zijn er camera’s geplaatst. Toch voelen veel bewoners van Den Haag zich nog steeds erg onveilig.
Amsterdam en Rotterdam
In Amsterdam en Rotterdam is een forse toename aan branden en explosies te zien in de cijfers. Het jaar 2024 was voor beide steden een aan jaar waarin er ten opzichte van het vorige jaar een heel groot verschil te zien was. De beide steden hebben een haven. De havens van Amsterdam en met name Rotterdam worden vaak in verband gebracht met drugshandel. In het drugscircuit worden explosies gebruikt als vergeldingsacties of als intimidatiemiddel.
Rotterdam spant de kroon met bijna 100 explosies tot juni 2025. Veel wijken, waaronder Rotterdam-Zuid en Rotterdam-Crooswijk, worden herhaaldelijk getroffen. Ook in Amsterdam loopt het aantal incidenten hoog op. In 2024 alleen al registreerde de hoofdstad ruim 110 explosies. Den Haag, hoewel iets minder zwaar getroffen, zag in korte tijd bijna het aantal verdubbelen ten opzichte van 2022.
Utrecht
Utrecht kent een ander patroon. Hoewel de branden en explosies ook toenemen door de jaren heen, is er wel een wat meer wisselvalliger patroon te zien. Het feit dat Utrecht niet net als Amsterdam en Rotterdam een haven heeft, kan een reden zijn van het wisselvallige patroon.
De daders
De daders zijn jongeren die via sociale media worden geronseld om explosieven te plaatsen. Zoals ook bij de zware explosie in Den Haag. Vaak gaat het om Cobra’s of zelfgemaakte bommen, aangestoken met simpele lonten. De vergoeding is soms slechts een luttele honderd euro.
De explosiegolf zette het kabinet begin 2025 aan tot actie. Het ministerie van Justitie en Veiligheid lanceerde het ‘Offensief tegen Explosies‘ een breed samenwerkingsverband tussen politie, OM, gemeenten en woningcorporaties. Het doel is duidelijk: het aantal explosies in één jaar met minstens 10% terugbrengen.
Hoewel de campagne nog jong is, zijn nog geen duidelijke dalingen zichtbaar. Politie wijst op het zware beslag van de misstanden en verwacht pas op middellange termijn effect. Minister Van Weel gaf vertelde tegen de krant Trouw dat de ambitie van is om ”in 2025 het liefst naar nul” te willen gaan.