Een tijdje geleden was het al in het nieuws: de noodkreet van de Togadriehoek van Amsterdam in de Telegraaf. De rechtspraak is steeds meer onder druk komen te staan. Politici en de georganiseerde misdaad laten steeds vaker merken dat ze het niet eens zijn met uitspraken van de rechter en de werkdruk blijft toenemen. Toch is hier nog weinig aandacht voor in de opleiding rechten.
De noodkreet van de Togadriehoek van Amsterdam, rechters, advocaten en officieren staan steeds meer onder grote druk. En met hun staat dan ook de rechtsstaat onder druk. Zonder goede rechtspraak immers geen goede democratie. Toch is dit niet de eerste keer dat de rechtspraak onder druk is komen te staan. Over de jaren zijn er best een aantal instanties geweest waar de georganiseerde misdaad liet blijken ontevreden te zijn over de gang van zaken in de rechtszaal. Ook politici zetten de rechtspraak onder druk door zich er tegen uit te spreken. Beiden tasten ook het gevoel van veiligheid bij rechters, advocaten en officieren aan. Dat zijn echter niet de enige groepen waar rechters, advocaten en officieren last van hebben. Soms is het ook de organisatie van de rechtspraak zelf.
Om te laten zien dat deze noodkreet niet zomaar uit de lucht is komen vallen is hieronder een overzicht van keren dat de rechtspraak, en daarmee de rechtsstaat, onder druk is komen te staan. Dit begon al eerder dan u misschien zou denken.
Bij ingrijpende gebeurtenissen, zoals degene hierboven in de tijdlijn, moet vaak de rechtspraak opnieuw vormgegeven worden. De omgang van rechters, advocaten en officieren met de druk van buiten moet vaak anders. Toch gebeurt dit vaak pas laat, terwijl er vaak al eerder soortgelijke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Dit heeft grote consequenties voor rechters, officieren, advocaten en de rechtspraak tot gevolg.
Doordat er in de geschiedenis al meerdere keren waren dat rechters, advocaten en officieren onder grote druk stonden, staat te verwachten dat hier ook aandacht voor is bij de opleiding Rechten. Toch is dit niet zo, vertelt rechtenstudent Tatum van de Universiteit Leiden. “We hebben het nauwelijks over situaties waarin de rechtspraak bedreigd wordt.” vertelt ze. Dit terwijl dreigingen toch echt impact kunnen hebben op de levens van de rechtenstudenten.
Toch probeert de opleiding in een tijd met zoveel media aandacht toch relevant te blijven. “We hebben het wel gehad over de situatie rondom Gerard Spong.” vertelt Tatum. De sociale ophef over de advocaat, die na zijn uitspraak over dat vrouwen zich laten verkrachten beschuldigd werd van victimblaming, maakte wel een gesprek los over omgang met het publiek binnen de opleiding. Maar toch verteld Tatum dat er eigenlijk weinig aandacht binnen de opleiding is voor de druk die vanuit criminelen, politici of sociale media kan komen.
Oplossingen voor de druk die rechters, advocaten en officieren ervaren zijn er helaas maar weinig. Hoewel er soms reorganisaties worden gedaan van de organisaties voor rechters, advocaten en officieren blijft het probleem dat er een groot tekort is aan rechters en officieren. Werkdruk zal de komende tijd dus niet verminderen. Van dreigingen vanuit sociale media en het criminele circuit valt niet te verwachten dat die zomaar stoppen. Alleen de omgang met deze dreigingen kan verbeteren. Aan commentaar van politici valt wel iets te doen, maar dit is heel extreem. In het geval dat een politieke partij een gevaar vormt voor de rechtsstatelijke vrijheid kan de rechterlijke macht die partij namelijk ontbinden. Dit gebeurt echter bijna nooit, de laatste keer was bij de extreemrechtse Centrumdemocraten in 1998. Toch zal er echt iets moeten verbeteren als we onze rechtstaat willen behouden