Het klinkt misschien gek: in drukke provincies zoals Zuid-Holland en Utrecht gebeuren per 100.000 inwoners vaak minder verkeersongelukken dan in rustigere provincies zoals Drenthe of Friesland. Dit terwijl er in drukkere provincies vaak meer verkeer is, waardoor je zou denken dat juist daar gemiddeld meer verkeersongelukken plaatsvinden.
Een blik op de recente verkeersveiligheidsdata per provincie laat iets opvallends zien. Er wordt vaak gedacht dat meer verkeer automatisch leidt tot meer verkeersongelukken, maar de cijfers laten iets anders zien. In 2024 waren in Friesland bijvoorbeeld er per 100.000 inwoners zo’n 55 verkeersdoden en in Zuid-Holland, de drukste provincie qua verkeer, waren er per 100.000 inwoners ‘maar’ 32 verkeersdoden. Daarnaast heeft Zuid-Holland ongeveer 3 miljoen meer inwoners dan Friesland, dus er zijn ook veel meer mensen die daar deelnemen aan het verkeer. Terwijl er toch een stuk minder verkeersdoden zijn.
In de onderstaande datavisualisatie is te zien hoe sterk de verschillen tussen de verschillende provincies zijn. Zo springen Flevoland, Friesland en Limburg eruit met relatief hoge ongevalscijfers, terwijl Noord- en Zuid-Holland juist lagere ongevalscijfers hebben, ondanks hun bevolkingsdichtheid.
Hoewel dit apart klinkt valt deze statistiek redelijk goed te verklaren. Zo wordt in minder stedelijke provincies vaak gereden over wegen die relatief onveiliger zijn ingericht. Denk aan 80-wegen zonder middenberm of ernaast liggende fietspaden. In de Randstad wordt infrastructuur juist vaker aangepast aan het drukke verkeer, er worden veel meer veiligheidsmaatregelen genomen, iets dat in rustigere provincies soms achterwege blijft.
Zo vertelt ook de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV): ‘’Door het gebrek aan drukte in rustigere provincies worden wegen soms niet volgens de norm ingericht, waar je in een stad aparte fietspaden langs een 50-weg hebt, zie je in landelijke gebieden vaker alleen een fietsstrook of zelfs helemaal niets.”
Daarnaast speelt de vervoerskeuze van de inwoners een grote rol, vertelt de SWOV: “In de Randstad maakt een groot deel van de bevolking de keuze voor het openbaar vervoer, dit is veel veiliger ten opzichte van ander wegverkeer.” In de rustigere provincies zijn meer landelijke gebieden met minder openbaar vervoer, hierdoor kiezen mensen vaker voor de fiets of de auto en dit verhoogt dus ook de kans op ongelukken.
De verkeersdrukte op zichzelf heeft ook een verassend effect op het aantal verkeersdoden: “Drukte kan een dempend effect hebben op snelheid, waardoor er minder doden vallen,” aldus de SWOV. In de stad ligt de toegestane snelheid al een stuk lager dan in landelijke gebieden. Daarnaast is het ook drukker in de stad waardoor er vaak meer oponthoud is op de weg, daardoor kunnen bestuurders automatisch minder hard rijden, wat de kans op ongelukken verlaagd.
Toch is het lastig om echt harde conclusies te trekken uit deze cijfers. De SWOV vertelt dat de cijfers een ander jaar weer net anders kunnen liggen: “Statistieken over verkeersveiligheid fluctueren vaak per jaar. Het is daarom ook lastiger om te zeggen waarom er zo’n groot verschil is.”
Hoewel het dus op het eerste gezicht heel raar lijkt dat er in rustigere provincies meer verkeersdoden zijn, is dat best logisch te verklaren. Doordat er meer drukte is in de Randstad zijn de provincies rondom de Randstad ook beter voorbereid op de drukte, wat uiteindelijk resulteert in gemiddeld minder verkeersdoden.