Nederland staat wereldwijd bekend als een van de gelukkigste landen. Toch voelen steeds meer jongeren zich ongelukkig. Achter de positieve cijfers blijkt een groep steeds verder erop achteruit te gaan. “Als het zo doorgaat, zie ik Nederland nog wel eens uit die top 10 vallen,” zegt Daniël Versteegh (22), student criminologie aan de Erasmus Universiteit.
Uit het World Happiness Report blijkt dat Nederland een gemiddelde geluksscore van boven de 7,3 haalt. In de wereldwijde ranglijst staat ons land steevast in de top tien. De indruk is duidelijk: Nederland doet het goed.
Maar onder dat nationale gemiddelde schuilt een andere realiteit. Het percentage jongvolwassenen dat zich gelukkig voelt is tussen 2013 en 2022 gedaald van 89% naar 78%. Dat is een forse daling. En dat merken jongeren als Daniël dagelijks. “Iedereen ziet: Nederland is een gelukkig land. Maar niemand kijkt naar de druk waaronder studenten staan. We moeten zo veel, zo snel, zo perfect.”
Daniël heeft het gevoel dat jongeren harder werken dan ooit, maar dat dit zelden wordt erkend. “Er wordt gedaan alsof wij niks doen. Maar kijk naar onze studies, bijbanen, stages, sociale verplichtingen. Alles moet tegelijk, en dat eist z’n tol.”
Voor Daniël werd de druk pas echt voelbaar tijdens zijn bestuursjaar bij de studievereniging. Hij probeerde tegelijkertijd ook vakken van zijn studie criminologie te volgen, omdat hij geen studievertraging wilde oplopen. “Ik was bang dat ik er veel te lang over zou doen. Die angst werkte verlammend. Uiteindelijk heb ik mijn vakken niet meer kunnen volgen.”
Na een halfjaar besloot hij zich volledig op zijn bestuursjaar te richten. Pas toen kon hij tot rust komen. “Achteraf denk ik: waarom was ik zo bang om gewoon een jaartje extra te doen? Maar het zit er diep in. Je móét tempo maken, anders ben je een uitzondering.”
Volgens Daniël spelen financiële factoren hierin een grote rol. De rente op de studieschuld, het terugbrengen van de basisbeurs, en vooral de dreiging van een langstudeerboete maken het bijna onmogelijk om rustig te studeren. “Je voelt je letterlijk gestraft als je buiten het plaatje valt. En dat zorgt voor stress.”
Een andere bron van mentale druk is social media. Daniël schat dat hij er gemiddeld zes uur per dag op zit. “Je ziet daar de levens van anderen die alles lijken te hebben: carrière, vrijheid, geld. En dat legt de lat absurd hoog.”
Volgens hem draagt die constante vergelijking bij aan het gevoel van tekortschieten. “Het lijkt alsof iedereen om je heen verder is dan jij. Terwijl niemand post over falen of twijfelen. Alles is perfect gepolijst.”
Hij geeft toe dat het invloed heeft op zijn zelfbeeld. “Soms denk ik: wat doe ik eigenlijk verkeerd? Terwijl ik gewoon keihard werk. Alleen zie je dat van anderen niet, je ziet alleen het resultaat. Dat vreet aan je.”
Naast de druk van binnenuit en online, merkt Daniël ook veel onbegrip van oudere generaties. “We worden weggezet als lui of verwend. Alsof we alles op het terras doen en niks bijdragen. Maar dat beeld klopt gewoon niet.”
Hij wijst erop dat de omstandigheden voor jongeren fundamenteel veranderd zijn. “Onze huurprijzen zijn hoger, studiekosten zijn groter, de verwachtingen zijn strakker. Toch wordt gedaan alsof we dezelfde keuzes kunnen maken als onze ouders vroeger.”
Dat leidt tot frustratie. “We proberen alles goed te doen, maar krijgen geen erkenning. En dat maakt het mentaal zwaar. Er is weinig ruimte voor pauze, voor vertraging. Het is altijd maar doorgaan.”
Toch is Daniël niet alleen maar negatief. “We hebben het hier nog steeds goed. Maar geluk is niet alleen economische zekerheid. Het is ook rust, vertrouwen, mentale ruimte. En dáár ontbreekt het nu aan.”
“Het is niet ondenkbaar dat over een paar jaar de helft van de jongeren met een burn-out zit.”
Volgens Daniël is het tijd dat beleid en samenleving meer oog krijgen voor hoe jongeren deze tijd beleven. “Geef ons ruimte om te ademen. Erken dat studievertraging niet lui is, maar soms gewoon nodig. En stop met jongeren behandelen alsof ze mislukt zijn als ze even stilvallen.”
Hij gelooft dat geluk geen statisch cijfer is, maar iets wat voortdurend verandert met omstandigheden. “We moeten eerlijker durven kijken naar de prijs die jongeren betalen om dat hoge geluksniveau zogenaamd vast te houden.”
En als dat niet gebeurt? Dan is zijn conclusie helder: “Het is niet ondenkbaar dat over een paar jaar de helft van de jongeren met een burn-out zit.”