Niet iedereen maakt dezelfde keuzes in het leven. Zo ook studenten. Sommige studenten mijden leningen, andere eindigen hun studententijd met tienduizenden euro’s schuld aan hun broek.
Achter iedere studieschuld schuilt een verhaal. Het aantal van deze verhalen is de afgelopen jaren flink gestegen. Er leven op dit moment zo’n 1,6 miljoen Nederlanders met een studieschuld. In 2011 lag dit aantal nog op 750.000. In dit artikel bekijken we de cijfers van de studieschuld en kijken we naar de verhalen achter de studieschuld. Waarom kiezen studenten ervoor om zo’n lening aan te gaan? Of waarom juist bewust niet?
Sinds 2011 is het aantal Nederlanders met een studieschuld meer dan verdubbeld. De invoering van het leenstelsel in 2015 is een belangrijke oorzaak voor de grote stijging. Het verdwijnen van de basisbeurs zorgde voor een gat in de financiële situatie van veel studenten. De daling in het aantal schuldenaren tot 25 jaar lijkt erop te wijzen dat de herinvoering van de basisbeurs ervoor zorgt dat minder studenten een lening aangaan.
Het aantal personen met een hoge studieschuld is flink gestegen. Het aantal personen in de categorie met meer dan 50.000 euro schuld was in 2011 nog 23,4 duizend. In 2024 steeg dat aantal door naar 137,6 duizend – een toename van maar liefst 488 procent.
De totale studieschuld in Nederland is sinds 2011 flink gestegen. Waar er eerst 9,5 miljard schulden aan DUO was, is dat tegenwoordig 29 miljard. Naast de afschaffing van de basisbeurs spelen ook stijgende studiekosten en hogere kosten voor levensonderhoud een rol in deze toename.
‘Mijn ouders zijn best wel tegen lenen. Het is ook meer vanuit hen dat ik ervoor kies om niet te lenen’, vertelt Krista (22), studente Commerciële Economie aan de Hogeschool Rotterdam. Ze woont nog thuis bij haar ouders in Bleiswijk. ‘Als ik huur zou moeten betalen, zou ik moeten lenen. Ik heb het nu ook nog best wel chill bij mijn ouders: er wordt voor me gekookt en met de scooter kan ik makkelijk heen en weer naar Rotterdam.’ Het enige dat ze soms mist, is vrijheid. ‘Vrijheid om gewoon uit te gaan en dan niet zo ver naar huis te moeten fietsen.’ Op het moment roeit Krista fanatiek bij haar studentenroeivereniging. ‘Uitgaan doe ik nu niet, dus dat scheelt.’
Ze merkt dat schulden in haar klas anders worden gezien dan op de vereniging. ‘In mijn klas woont bijna iedereen nog thuis, het aantal mensen dat een studieschuld aangaat, is laag. Hier (op de roeivereniging, red.) woont bijna iedereen op kamers en is het juist vreemd om geen schuld te hebben.’
‘Ik durf het bijna niet te zeggen, maar die loopt wel over de 50.000 euro ondertussen’, zegt een psychologiestudente (24), die liever niet bij naam genoemd wil worden, over haar studieschuld. ‘Ik ben begonnen met lenen toen ik uit huis ging. Ik moest mijn huur betalen en er was op dat moment nog geen studiefinanciering. Het was de enige manier om de eindjes aan elkaar te knopen.’
Leven in het nu is voor haar belangrijk: ‘Ik ben maar één keer student en ik ben bereid om de schulden later te accepteren, als ik nu kan genieten.’ Ze is actief bij een studentenvereniging, waar veel van haar vriendinnen ook moeten lenen. ‘Het is raar als je niks leent.’
Sinds 2023 betalen studenten rente over hun schuld. Jarenlang was deze rente 0%, maar inmiddels is deze gestegen naar 2,57%. De geïnterviewde voelt zich ‘genaaid’ door de nieuwe rente. ‘Je gaat de lening aan met het idee dat je er geen rente over betaalt. Eigenlijk is het heel raar dat de overheid dan gewoon besluit om die rente omhoog te doen. Wij, studenten, zouden dat ook niet zomaar moeten accepteren.’