Sinds de jaren zestig heeft Nederland een rijke geschiedenis van feministische protesten die de positie van vrouwen in de samenleving hebben beïnvloed. Actiegroepen hebben met demonstraties, bezettingen en ludieke acties gevochten voor vrouwenrechten, gelijkheid en zelfbeschikking. Op de interactieve kaart bij dit artikel zie je waar deze protesten plaatsvonden, en de tijdlijn laat zien hoe de beweging zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld.. Wat opvalt: de meeste acties concentreerden zich in de grote steden.
Betekent dit dat feminisme vooral een stedelijke strijd is? Of moeten protesten juist beter verspreid worden om ook buiten de Randstad impact te maken?
De opkomst van Dolle Mina
Een van de eerste grote feministische actiegroepen in Nederland was Dolle Mina, die in 1969 ontstond. Op de kaart zijn hun acties te herkennen aan de roze vrouwensymbolen. De groep voerde vanaf 1970 actie door middel van speelse, maar scherpe protesten. Zo bezetten ze kasteel Nijenrode om aandacht te vragen voor de uitsluiting van vrouwen in het hoger onderwijs en zetten ze herentoiletten af met roze linten om te protesteren tegen het gebrek aan openbare toiletten voor vrouwen.
Een van hun bekendste slogans was “Baas in eigen buik”, waarmee ze opkwamen voor het recht op abortus. Hun protesten, waaronder demonstraties in Den Haag en de bezetting van de Bloemenhovekliniek, speelden een grote rol in de legalisering van abortus in 1984.
Meer diversiteit in de feministische beweging
Hoewel Dolle Mina veel in gang zette, was hun beweging niet inclusief voor alle vrouwen. In de jaren zeventig en tachtig ontstonden er andere feministische groeperingen, zoals Paarse September en Flamboyant, die aandacht vroegen voor thema’s zoals racisme en de rechten van lesbische vrouwen. Dit laat zien dat feminisme zich ontwikkelde naar een bredere, intersectionele beweging die meerdere vormen van ongelijkheid aanpakt.
Feminisme in de moderne tijd
Ook in de 21e eeuw blijven feministische protesten actueel. De eerste Women’s March in Nederland vond plaats in 2017 in Amsterdam en sindsdien zijn demonstraties tegen seksueel geweld, zoals de Mars tegen Seksueel Geweld in 2021, een terugkerend fenomeen. In de afgelopen jaren heeft ook de Pride Walk een feministisch geluid gekregen, waarbij activisten opkomen voor vrouwenrechten binnen de LHBTQ+-gemeenschap.
Toch blijven de meeste protesten plaatsvinden in de grote steden. De kaart laat zien dat Amsterdam, Den Haag en Utrecht het epicentrum zijn van feministische actie. Maar wat betekent dat voor kleinere steden en dorpen? Worden feministische thema’s daar minder snel opgepakt, of zouden protesten juist beter verspreid moeten worden om een breder publiek te bereiken?
Wat leren we van deze protestgeschiedenis?
De feministische strijd in Nederland heeft belangrijke maatschappelijke veranderingen teweeggebracht, maar er blijft werk te doen. De loonkloof, gendergerelateerd geweld en de ondervertegenwoordiging van vrouwen in leiderschapsposities blijven actuele problemen.
Door de kaart en tijdlijn in dit artikel te bekijken, wordt zichtbaar hoe feministische actie zich in Nederland heeft ontwikkeld en welke thema’s op verschillende momenten speelden. De vraag blijft: hoe kan de beweging zich in de toekomst verder ontwikkelen om ook buiten de grote steden impact te maken?