Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2024/2025) en BA-student Geschiedenis
Op 25 november 2025 is Suriname vijftig jaar onafhankelijk van het Koninkrijk der Nederlanden. Aanvankelijk niet onomstreden in Suriname zelf en daarbuiten. Een korte vogelvlucht van de totstandkoming van Surinaamse onafhankelijkheid een halve eeuw geleden.
Henck Arron won in 1973 met zijn NPK (Nationale Partij Kombinatie), een verbond van een aantal politieke partijen, de verkiezingen voor de Staten van Suriname. Arron werd premier en kondigde vrij onverwachts aan dat de regering wilde dat Suriname voor 1 januari 1976 onafhankelijk werd: tijdens de voorafgaande verkiezingen was dit geen uitgesproken thema geweest. Foto: Bert Verhoeff (CC BY-SA 3.0 NL).Niet heel Suriname was eensgezind over de aanstaande soevereiniteit en met name oppositieleider van de VHP (Vooruitstrevende Hervormings Partij) Jagernath Lachmon was een uitgesproken tegenstander. Hij vreesde een te snelle onafhankelijkheid en achtergestelde positie voor de Hindoestanen in het land. Foto: Bert Verhoeff (CC0 1.0).Ook Surinamers die al in Nederland verbleven reageerden wisselend, zo vond men het zwaar dat ze snel moesten kiezen tussen beide nationaliteiten. Daarnaast leefde er onder Surinamers in Nederland een angst voor een achtergestelde of zwakkere rechtspositie na onafhankelijkheid. Foto: Hans Peters (CC0).De toenmalige PvdA-premier van Nederland Joop den Uyl steunde met zijn progressieve regering wél direct Arrons streven naar onafhankelijkheid. De regering was er, als een van de laatste koloniale machten, inmiddels ook van overtuigd dat overzees gebiedsbezit niet meer wenselijk was. Zodoende begonnen de onderhandelingen, die in juli 1975 tot een succesvol einde kwamen. Foto: Rob C. Croes (CC0).Voorafgaand aan de onafhankelijkheid telde het ministerie van Binnenlandse Zaken in Suriname af tot de soevereiniteit. Echter was nog steeds niet iedereen enthousiast over de aanstaande zelfstandigheid. Foto: Bert Verhoeff (CC0).
Na de bekendmaking van de aanstaande onafhankelijkheid vertrokken dan ook veel Surinamers naar Nederland, hopend op een beter leven daar. Dit werd onder andere ingegeven door de structurele werkeloosheid in hun thuisland en de angst voor een te snelle en onzorgvuldige onafhankelijkheid. Uiteindelijk zou ongeveer een kwart van de Surinaamse bevolking naar Nederland verhuizen. Aan de andere kant werd de onafhankelijkheid voorafgegaan door allerlei feestelijkheden in Paramaribo en de rest van het land. Arrons droom werd op 25 november 1975 werkelijkheid, Suriname werd ondanks de voorafgaande verdeeldheid onafhankelijk. Premier van Nederland Joop den Uyl droeg de soevereiniteit over aan premier van Suriname Henck Arron. Foto: Bert Verhoeff (CC0). Ook de uitgesproken tegenstander Jagernath Lachmon (rechts) ging uiteindelijk, zij het pas in 1974, overstag: een symbool voor de groeiende verbroedering in het bijna zelfstandige land. Een lachende Lachmon woonde samen met NPK-minister van Economische Zaken Eddy Bruma (links) in 1975 de plechtigheden rondom de onafhankelijkheid bij. Foto: Bert Verhoeff (CC0).Ook de bevolking van het nieuw onafhankelijke land vierde feest. Straten stroomden vol met Surinamers die trots hun nieuwe, eigen – en nu zo herkenbare – vlag meedroegen. Foto: Bert Verhoeff (CC0). Nu, vijftig jaar later, wordt er ter ere van dit onafhankelijkheidsjubileum gewerkt aan een historische tijdlijn. Het Nationaal Archief van Suriname werkt samen met de Anton de Kom Universiteit van Suriname, Beeld & Geluid en andere partners aan een tijdlijn die de Surinaamse geschiedenis sinds 1975 in kaart moet brengen. In aanloop naar 25 november, Srefidensi Dey, moet de tijdlijn worden gepresenteerd. Foto: Ymnes (CC BY-SA 4.0).
