Nederland produceert zeer veel plastic afval. De meeste Nederlanders sorteren dit braaf, en denken dat het allemaal gerecycled wordt. Dit is echter bij lange na niet het geval.

Plastic afval is een van de grootste wereldwijde vervuilingsproblemen. Plastic micro- en zelfs nanodeeltjes worden overal aangetroffen: in ons water, ons eten, en zelfs ons bloed. Plastic afval zorgt voor grote vervuiling van de natuur, en veroorzaakt mogelijk zelfs gezondheidsproblemen. Waar komt al dit plastic in de natuur vandaan? Het meeste plastic wordt toch gesorteerd en gerecycled? Niets blijkt minder waar.

Hoewel er erg veel gerecycled wordt, is er nog veel meer dat niet gerecycled wordt. In Nederland produceren we ongeveer een miljard kilo plastic per jaar. Slecht 30 procent hiervan, 300 miljoen kilo, wordt uiteindelijk herbruikt. 500 miljoen kilo, de helft, wordt vernietigd in verbrandingsovens, vaak omdat het van te lage kwaliteit is om te recyclen. Een kleine 3 miljoen kilo beland op vuilnisbelten, maar voor de rest wordt 200 miljoen kilo plsatic afval geëxporteerd naar buiten de EU.

Plastic afval recyclen of vernietigen is relatief duur. Veel plastic kan worden geïmporteerd, is duurder, en – omdat het nog niet gerecycled is – van hogere kwaliteit. Hierdoor hebben veel recyclebedrijven in Nederland moeite om draaiende te blijven, en om het groeiende verbruik bij te houden.

Goedkoper blijkt het dus vaak om plastic afval te exporteren. Het afval van lage kwaliteit wat lastig is om te recyclen wordt door Nederlandse bedrijven afgewezen, en gaat per boot naar landen als Indonesië, Vietnam en Turkije. Hier wordt het echter ook niet herbruikt. Het afval is immers de overgebleven lagere kwaliteit, en fabrieken zijn minder goed uitgerust. Het afval komt op grote vuilnisbelten terecht waar het vaan wegwaait of -spoelt, en in rivieren en de oceaan terechtkomt.

In de oceaan wordt het plastic, wat niet biologisch afbreekbaar is, langzaam geërodeerd. Kleine stukjes komen los door verwering en komen overal ter wereld terecht. Deze ministukjes komen dus ook weer terug bij ons. De gevolgen van de verspreiding van nanoplastics worden nog nauwelijks begrepen. De uitkomsten van wetenschappelijke onderzoeken voorspellen in ieder geval weinig goeds.

Jo-Anne Verschoor, promovendus aan de Universiteit Leiden, doet onderzoek naar een mogelijke oplossing van het plastic afvalprobleem. “Tegenwoordig wordt veel plastic mechanisch gerecycled, dat levert veel problemen op. Plastics moeten per type worden gesorteerd en verliezen elke cyclus veel aan kwaliteit.” Ook kan lang niet al het plastic afval (goedkoop) worden gerecycled, en wordt het in plaats daarvan vernietigd of verscheept naar arme landen.

Gelukkig zijn er oplossingen aan de horizon, zo ook bij het onderzoek van Verschoor. “Ik ben op zoek naar bacteriën en enzymen die PET-plastic af kunnen breken. Zo begrijpen we beter wat er met plastics in het milieu gebeurd, en kunnen we bekijken of we deze enzymen in kunnen zetten voor het ontwikkelen van nieuwe recyclemethoden.” Doorbraken in onderzoeken zoals deze komen de afgelopen jaren regelmatig in het nieuws, en kunnen er uiteindelijk dus voor zorgen dat plastic biologisch afbreekbaar wordt.

Bronnen:

https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015Sci…347..768J/abstract
https://www.plasticsoupfoundation.org/plastic-feiten-en-cijfers/
https://www.strategyand.pwc.com/nl/en/functions/sustainability-strategy/plastic-pathways.html
https://eenvandaag.avrotros.nl/item/nederland-is-kampioen-plastic-afval-exporteren-plastic-soup-foundation-wil-een-verbod/
https://www.duurzaam-ondernemen.nl/twintig-bedrijven-produceren-55-procent-van-alle-plastic-afval/