Het mooie weer dat in het eerste weekend van april heel Nederland naar buiten kreeg, maakte ook de resultaten van een hele natte winter goed duidelijk. Zodra de zon schijnt, zijn zeker de duingebieden van ons land een belangrijke plek voor het buitenvertier. Maar door het hoge grondwaterpeil zijn de duinen grotendeels onbegaanbaar. Hele paden zijn ondergelopen en fietsroutes verdwenen. Afgelopen winter was een van de natste winters die is gemeten sinds 1901.

Weertypen zijn aan het veranderen en ook deze winter heb je dat kunnen merken. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft deze winter gemiddeld 121 mm regen gemeten tegenover een langjarig gemiddelde van zo’n 78 mm. De grote hoeveelheid regen zorgt ervoor dat de grond het water niet tegelijk kan opnemen en dat het grondwaterpeil stijgt.

Hoe kan het dat de winter steeds natter wordt? Aan het begin van deze winter kwam het Kennisportaal Klimaatadaptie met een rapport over de daadwerkelijke toename, met als belangrijkste reden klimaatverandering. Zeker de kustgebieden worden het hardste getroffen door de toename van de neerslag. Doordat de Noordzee opwarmt, komt er meer vocht in de lucht terecht en dit slaat neer in onder andere de duingebieden. Sinds 1910 is de gemiddelde neerslag per jaar met 26% toegenomen.

In de onderstaande tijdlijn staan de tien natste winters op een rijtje gezet. Voor ieder jaar is een extreme gebeurtenis of een nieuw record samen met de neerslagsom uiteengezet.

Hydroloog Lucas Borst van PWN wijst op de trends van toenemende neerslag en stijgende grondwaterstanden in de duinen: “Al vele decennia lang valt er steeds meer regen per jaar, wat leidt tot hogere grondwaterstanden. We onderzoeken hoe het klimaat en de grondwaterstanden het duingebied gaan beïnvloeden en kijken naar mogelijke maatregelen om hiermee om te gaan.”

Dat de winter zo nat is geweest is, behalve voor de liefhebber van de duinen, geen probleem. Borst gaf een uitleg voor de ondergelopen paden. “Het heeft in de herfst en in februari ontzettend veel geregend, wel twee keer meer dan we gewend zijn. Dat regenwater zakt langzaam de bodem in en vult het grondwater aan. Als er veel regen valt, stijgt het grondwaterpeil, wat kan leiden tot overstromingen van paden in lager gelegen delen van de duinen.” De grote hoeveelheid water is van groot belang voor de drinkwatervoorziening van de provincie. Het veranderende klimaat resulteert in langere drogere zomers en nattere, minder koude winters maar dit is juist goed voor het grondwaterpeil. Op deze manier blijft dit aangevuld en waar anders door de hete zomers er een droogte zou ontstaan.

De ondergelopen paden zijn vooral vervelend dus voor de bezoeker van de duinen. Natuurdeskundige Dick Groenendijk van PWN legt uit waarom het wel belangrijk is om naar de restricties te luisteren: “De natuur in de duinen is veerkrachtig, maar overstromingen kunnen wel problemen veroorzaken voor sommige planten en dieren die niet goed tegen langdurige nattigheid kunnen. We vragen bezoekers om op de paden te blijven om verstoring van broedende vogels en kwetsbare planten te voorkomen.”

Het natte weer van de afgelopen winter was dus vooral een extreme voor de cijfers van het KNMI. Met een beetje geduld zijn de paden in de geliefde duinen gauw weer begaanbaar.