Interactieve kaart
De mars van de wolf
17 april 2024
Midas Bruggink
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2023-2024).

Nederland heeft sinds 2019 weer een eigen roedel wolven. Op dit moment telt overheidsinstantie BIJ12 er zelfs negen, waarvan er bij zeven welpen zijn gezien. Het aantal wolven blijft dus gestaag groeien. Nederland is intussen verdeeld over de vraag wat er gedaan moet worden met het dier. Voor de een is de wolf onschuldig en puur en voor de ander is die gevaarlijk.

Beschermde status

Aan het einde van de negentiende eeuw werd de wolf in heel West-Europa uitgeroeid en trokken de laatste roedels zich terug in de uitgestrekte bossen van Polen en Roemenië. Een roedel zijn wolvenparen die jongen hebben gehad. Er werd gedacht dat mensen en wolven niet hetzelfde territorium konden delen omdat vooral landbouwers last hadden van het dier. Die situatie veranderde na 1979, toen de wolf een beschermde status kreeg. Sinds 1992 is het voor voor alle EU-lidstaten verplicht om wolven te beschermen door ze een rustige plek te bieden waar ze zich kunnen voortplanten en een jachtverbod in te stellen. De wolf waagde zich langzaam maar zeker weer uit de beschutting van de Oost-Europese bossen en begon aan zijn mars naar het westen. Eerst in de regio Lausitz, in de Duitse deelstaat Brandenburg, maar vervolgens ook in Nederland. Nederlands eerste wolvenmoeder GW998f en haar partner GW893m vestigde zich vijf jaar geleden op de Noord-Veluwe. De meest noordelijke roedels wonen in Drenthe en aan de Drents-Friese grens.

Slachtoffers van de wolf

Met de komst van een nieuw roofdier ondergaat het hele ecosysteem verandering. Natuurmonumenten meldt dat wolven graag jagen op makkelijke prooien, en daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen een wild dier en vee. Omdat de wolf 150 jaar weg is geweest uit het Nederlandse cultuurlandschap, hebben boeren vaak geen wolfwerende rasters geplaatst ter bescherming van het vee. Prooidieren zoals schapen zijn daarom een makkelijk slachtoffer van (voornamelijk solitaire) jagende wolven. Naast wolven bijten honden en vossen ook vaak schapen dood. Als er kan worden aangetoond dat een wolf achter de dood zit van een schaap krijgt de eigenaar daar een vergoeding voor van de gemeente.

In 2023 werd in het Drentse dorp Wapse een schapenboer verwond door een wolf die zich had weten binnen te dringen in een afgeschermd perceel. Het is de eerste vermelding van een wolvenaanval in Nederland sinds de terugkeer van het dier. De man zou achter de wolf zijn aangerend met een hooivork en schep waarop het dier reageerde en hem in zijn arm beet. Volgens bioloog Freek Vonk was deze aanval uiterst zeldzaam omdat het dier enorm verlegen en teruggetrokken leeft. De wolf werd iets later doodgeschoten door agenten. Vanwege de beschermde status kan een wolf alleen worden afgeschoten als de burgemeester vindt dat de openbare orde in het geding is. Ecoloog en wolvendeskundige Erwin van Maanen sprak in een interview met de Telegraaf over hoe er overhaast gehandeld is door de lokale autoriteiten. De wolf zou niet makkelijk uit het afgeschermde weiland kunnen wegkomen en werd achternagezeten met een schep: ‘in zo een geval zou een hond vrijwel zeker ook bijten’.

Debat

Het heeft meer dan een eeuw geduurd voordat de wolf zich weer heeft kunnen vestigen in de Nederlandse natuur. De vraag of het dier moet blijven omdat het onschuldig is of moet verdwijnen omdat het gevaarlijk is, heeft veel debat opgeroepen. Boeren zijn bang voor wolvenaanvallen en willen hun bezit (met geweld) beschermen. Terwijl ecologen de terugkeer van de wolf, en daarbij het herstel van de natuur, liefst zo ongestoord mogelijk zien verlopen. Maar net als in de natuur moet er een balans worden gevonden tussen gewelddadig optreden en iets ongestoord zijn gang laten gaan.

17 april 2024 |
Midas Bruggink
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2023-2024).