De Mexicaanse ambassade in Ecuador vormt dit weekend het toneel van bijzondere voorstelling. Waar het vrijdagavond nog blauw ziet van de Ecuadoriaanse sirenes, is het zaterdagochtend dodelijk stil: Mexico heeft alle diplomatieke banden met Ecuador verbroken.
Ecuador valt op vrijdagavond 5 april de Mexicaanse ambassade in Quito, de Ecuadoriaanse hoofdstad, binnen. Het doel van deze actie is het arresteren van voormalig vicepresident Jorge Glas, die al enkele maanden in de Mexicaanse ambassade verblijft. Glas vraagt in december 2023 politiek asiel aan in Mexico en verblijft tot de goedkeuring van zijn aanvraag in de Ambassade. Maar de arrestatie komt niet zomaar uit de lucht vallen. De voormalig vicepresident waant zich al jaren in een wolk van controversie.
Een eiland van diplomatieke onschendbaarheid
Enkele weken eerder vraagt Ecuador al om toestemming om de Mexicaanse ambassade te betreden en daar Jorge Glas te arresteren. Dit verzoek wordt afgewezen en Mexico wijst op het belang van diplomatieke onschendbaarheid: ‘Ecuador moet onze soevereiniteit respecteren. De internationale afspraken rondom diplomatie moeten worden nageleefd.’
Deze afspraken bepalen onder andere dat Ambassades diplomatieke onschendbaarheid genieten en onder de wetgeving van het zendland vallen. De Mexicaanse ambassade valt buiten de wetgeving van het gastland Ecuador, de Ecuadoriaanse politie heeft hier dus in principe niks te zoeken. Daarnaast geven deze afspraken het recht op asiel. Dit houdt in dat burgers van het gastland bij een ambassade asiel mogen aanvragen. Dat is precies wat de voormalig vicepresident heeft gedaan. Zowel Ecuador als Mexico zijn met deze afspraken akkoord gegaan, maar de naleving blijft dus uit.
Van vicepresident naar middelpunt in een diplomatieke strijd
De vonk die dit vuur deed losbarsten, is te herleiden naar Jorge Glas, de voormalig vicepresident van Ecuador. Van 2013 tot 2017 was Glas de vicepresident, onder de regering van zijn partijgenoot president Rafael Correa. Maar president Lenín Moreno, die op 24 mei 2017 verkozen wordt, ontzegt hem op 3 augustus dat jaar van zijn taken als vicepresident. In de daaropvolgende jaren wordt Glas vervolgd voor corruptie, omkoperij en misbruik van publieke fondsen. Hij wordt veroordeeld voor in totaal 24 jaar gevangenisstraf en ook worden zijn politieke rechten hem voor 25 jaar ontnomen.
Op 20 mei 2022 wordt Glas vroegtijdig vrijgelaten en mag hij zijn straf buiten de gevangenis uitzitten. Maar de beschuldigingen en aantijgingen houden aan en uiteindelijk vraagt de voormalig vicepresident in december 2023 politiek asiel aan bij de Mexicaanse ambassade. Tot de goedkeuring van deze aanvraag verblijft Glas in de ambassade en valt hij dus onder de Mexicaanse wetgeving, ontastbaar voor de Ecuadoriaanse politie.
Daniel Noboa, de president van Ecuador, spreekt zich uit tegen de acties van de Mexicaanse ambassade: ‘Het verlenen van asiel aan Glas zien wij als een illegale actie. De Mexicaanse ambassade moet zich niet mengen in interne zaken’. Maar volgens de internationale wetgeving is het dus juist Ecuador die illegaal bezig is. Ambassades zijn diplomatiek onschendbaar en mogen dus niet zomaar van de staat die zij representeren, de politie van het gastland heeft er dus niks te zoeken. Secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antionio Guterres, zegt “gealarmeerd” te zijn door de inval: ‘Elke schending van de internationale wetgeving omtrent diplomatieke onschendbaarheid brengt normale diplomatieke relaties in gevaar’. Guterres roept de landen op binnen de internationale wetgeving hun conflict op te lossen.