In 2009 timmerde de Amerikaan Todd Bol een klein kastje in elkaar. Hij vulde het met boeken, en nodigde iedereen uit om die te lenen. De minibieb was geboren. Nu, vijftien jaar later, staan talloze minibiebs over de hele wereld. Precieze cijfers zijn er niet, maar in Nederland staan ruim vierduizend minibiebs geregistreerd op minibieb.nl. Ook in de Zuid-Utrechtse wijken Lunetten, Hoograven, Tolsteeg en Rotsoord zijn er een heleboel te vinden. Wat drijft deze mensen om zelf een eigen bibliotheekje te beginnen in de voortuin? En wat voor boekavonturen maken ze mee?
Veel eigenaren starten een minibieb op omdat hun boekenkasten uitpuilen. Zo ook Wytze en Anna, die al ruim vijf jaar een minibieb in hun voortuin in Lunetten hebben staan. Hun kastje staat op de kaart aan de rand van het Beatrixpark. ‘Anna had heel veel boeken, en daar kon ze moeilijk afstand van doen’, zegt Wytze. Anna vult aan: ‘Dankzij de minibieb weet ik dat de boeken naar een goed huis gaan.’
Helemaal in het zuiden van Lunetten begon ook Laura Mol vijf jaar geleden een minibieb. Zij is leerkracht op een basisschool en vond het leuk om voor kinderen een plekje te creëren waar ze boeken konden pakken. Ze vulde het kastje met kinderboeken die haar eigen klas al had gelezen, en werd een officieel KinderzwerfboekStation.
Maar het succes bleef uit. ‘Kinderen haalden er eigenlijk nooit iets uit. De scholen hebben ook allemaal al hele mooie bibliotheken. In de minibieb staan nu daarom vooral boeken voor volwassenen’, zegt Laura.
Vernield
Beeldend kunstenaar Claudia ten Hoeve plaatste geen minibieb in haar voortuin, maar op voormalig industrieterrein Rotsoord. De minibieb won ze met een prijsvraag van Iederal, een organisatie die zich inzet voor verbinding. Ook de gemeente Utrecht is volgens Claudia de laatste tijd hard bezig om dit stuk van de stad te vergroenen en op te fleuren. Een minibieb paste perfect in dit plaatje.
Paste, verleden tijd: de minibieb is eind maart namelijk voor de derde keer in anderhalf jaar tijd gesloopt. De eerste twee keer was de schade beperkt tot een kapot deurtje, maar nu is het kastje compleet vernield. ‘Ik weet niet of de minibieb terugkomt. Ik hoop het natuurlijk, maar het heeft geen zin als die weer zo snel wordt vernield’, aldus Claudia.
Dergelijke negatieve ervaringen hebben de andere minibieb-eigenaren niet gehad. ‘Mijn man was er wel bang voor dat mensen er vuurwerk in zouden stoppen met oud en nieuw. Maar dat gebeurt absoluut niet’, zegt Laura. Ook Wytze en Anna hebben nooit te maken gehad met vernielingen. ‘Eén keer zijn alle boeken weggehaald, maar voor de rest verloopt alles heel netjes’, vertelt Wytze.
Tasjes aan de deur
Mensen voelen zich over het algemeen juist heel betrokken bij de minibiebs, ook al zijn die niet van hen. ‘Mijn overbuurman houdt het kastje goed in de gaten, en spreekt ook mensen aan als ze er boeken bij willen proppen die eigenlijk niet meer passen. Hij zet de boeken nog net niet recht’, lacht Laura. ‘En de buurman van twee huizen verderop is vertaler, dus hij zet geregeld een aantal exemplaren neer van boeken die hij zelf heeft vertaald.’ Zo is de minibieb van Laura een product van burensamenwerking.
Wytze en Anna hadden een Twitteraccount voor hun minibieb
Aan aanwas van boeken is sowieso geen gebrek. ‘In coronatijd, toen veel mensen aan het opruimen sloegen, hingen er regelmatig tasjes met boeken aan de deur’, zegt Laura. Elke paar maanden controleert ze het kastje. ‘Boeken waarvan ik weet dat die er al heel lang staan, haal ik er dan uit en neem ik mee voor mijn klas. Dan scheuren we er bladzijdes uit, en onderstrepen de leerlingen woorden en zinnen die ze mooi vinden. Die gebruiken ze dan om zelf een gedicht samen te stellen.’
Minibiebfluencer
Wellicht niet waar de boeken ooit voor bedoeld waren, maar volgens Laura wel een goede manier om kinderen het plezier van woorden en taal bij te brengen. Met de groeiende trend van de ‘ontlezing’ en de beroerde PISA-scores van scholieren, is dat geen overbodige luxe.
Maar – het viel te verwachten – veel tieners komen er niet bij de minibiebs. ‘Er komt echt van alles langs, de minibieb is hot. Behalve voor pubers’, zegt Anna. Een minibiebfluencer kan wellicht uitkomst bieden. Wytze en Anna hadden al een tijdje een Twitteraccount voor hun bieb. Zo kon de minibieb twitteren over de nieuwe boeken die er werden ingezet. ‘Maar enkele tientallen mensen volgden dat account, het was echt voor een incrowd’, zegt Wytze. Een groots opgezette campagne is er nog niet.
Aan het enthousiasme van Claudia ligt het in ieder geval niet. ‘Ik vind minibiebs gewoon fantastisch. In mijn auto heb ik standaard een boek liggen, zodat ik altijd wat te ruilen heb als ik ergens een minibiebje tegenkom.’