Hoogstwaarschijnlijk zit jij ook vastgeplakt aan je smartphone. Sinds de eeuwwisseling lijkt het erop dat de mobiele telefoon langzaam het leven van de mens heeft overgenomen. De smartphone is niet meer weg te denken uit onze samenleving en dat brengt zorgen met zich mee. Wat zijn de negatieve gevolgen en hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Een smartphone ziet er misschien in eerste instantie onschuldig uit, maar het apparaat kan veel schade aanrichten. Steeds meer jongeren raken verslaafd aan hun mobiele telefoon. Uit het Jongerenonderzoek 2023 van Mediahuis, Wayne Parker Kent en MediaTest blijkt dat jongeren gemiddeld 4,8 uur per dag op hun smartphone doorbrengen. Jongeren tussen de 15 en 21 jaar brengen de meeste tijd door op hun mobiele telefoon, maar liefst 5,5 uur per dag. Daarna loopt het gebruik per leeftijdsgroep langzaam af.
Effecten telefoonverslaving
De grote vraag is waarom het zo problematisch is dat jongeren zo veel tijd per dag op hun mobiele telefoon doorbrengen. Dat heeft met verschillende zaken te maken. Ten eerste blijkt uit het Jongerenonderzoek 2023 dat een smartphoneverslaving leidt tot negatieve gevoelens bij jongeren. Dit staat in verband met een snel dalende gezondheid. Van de ondervraagde jongeren geeft 30 procent aan dat ze zich hierbij onzeker, verdrietig of depressief voelen, vooral na het gebruik van social media. Student Kaylee de Jong (24) geeft aan dat social media frustrerende gevoelens bij haar kunnen opwekken: ”Wanneer ik langer op mijn telefoon zit, wordt mijn stemming steeds meer op een negatieve manier beïnvloed. Dat komt vooral doordat de dingen die ik op mijn telefoon volg een negatieve impact hebben of door andere mensen die niet positief zijn op social media.” Ten tweede zou de smartphone leiden tot grote mentale gezondheidsproblemen onder jongeren. Jongeren spreken minder face-to-face met elkaar af, tonen meer gedragsproblemen en voelen zich vaker depressief en eenzaam.
Dit zijn allemaal negatieve gevolgen, terwijl de belofte van de ontwikkeling van de smartphone en social media juist was dat het ervoor zou zorgen dat mensen van over de hele wereld beter met elkaar verbonden zouden worden. In de onderstaande tijdlijn is te zien hoe de mobiele telefoon en social media zich over de jaren hebben ontwikkeld.
Smartphone-obsessie
Jongeren spenderen uren per dag aan hun mobiele telefoon en dat is ook niet vreemd. Smartphones zijn namelijk gemaakt om ervoor te zorgen dat jij er zoveel mogelijk tijd aan besteedt. Dat gebeurt op de volgende manier, legt psycholoog en expert op het gebied van sociale mediagebruik Thijs Launspach uit in een artikel van het AD. Het begint allemaal met een prikkel die je smartphone geeft. Je mobiele telefoon doet dat door jou bijvoorbeeld te laten weten dat je een berichtje hebt ontvangen op Instagram. Vaak krijg je hierbij een notificatie en licht je smartphone op. Hierdoor ben je sneller geneigd om naar je smartphone te grijpen. Als mens raak je gewend aan dit proces en wordt het een gewoonte om je mobiele telefoon te blijven checken. Op deze manier raak je verslaafd en blijf je maar scrollen.
Echt Schuldig?
Overigens kunnen we ons wel afvragen of het echt de schuld is van de smartphone dat wij ons ongelukkiger voelen, of dat de schuld ook ligt bij de gebruiker van de smartphone. Is het niet gewoon toeval dat al deze negatieve effecten zijn ontstaan en gegroeid precies op het moment dat de smartphone populairder werd onder jongeren? Journalist Simon van Teutem benoemt in zijn artikel van de Correspondent verschillende onderzoeken waarbij jongeren één tot vier weken hun social media niet mochten gebruiken. Hieruit bleek dat de jongeren die tijdelijk een pauze hadden genomen van social media zichzelf een stuk beter en gelukkiger voelden ten opzichte van de jongeren die geen pauze hadden genomen. Daarnaast waren de jongeren minder angstgevoelig en voelden ze zich minder depressief.
Maar of er zonder twijfel geconcludeerd kan worden dat de gehele schuld bij de smartphone ligt, dat is niet 100 procent zeker. Er zullen altijd onderzoeken uitkomen waarbij bepaalde negatieve of positieve effecten van de smartphone worden bevestigd. Eén ding is wel zeker, concludeert de Correspondent: ‘Veel van de angsten en zorgen van jongeren worden versterkt door smartphonegebruik.’