De laatste maanden lijken de standpunten van president Biden en zijn vertrouwelingen langzaam maar zeker om te wentelen als het gaat om de Gaza-oorlog. Er lijkt vanuit de VS een kritischere houding naar Israël te ontstaan. Toch blijft Amerika ondanks zijn kritiek pal achter Israël staan. Die steun komt niet zomaar uit de lucht vallen, zij was er al sinds het begin van de Joodse staat. Waar ligt dan de kiem voor deze onvoorwaardelijke verbondenheid tussen de twee landen?

Allereerst was Amerika het eerste land dat Israël als onafhankelijke staat erkende. Toenmalig president Harry Truman deed dit onder meer omdat hij zich enigszins verantwoordelijk voelde voor de Holocaust. Dit schuldgevoel heerste sowieso een beetje in het westen. Truman vond dat De Tweede Wereldoorlog had aangetoond dat Israël recht heeft op een onafhankelijke staat.

De Koude Oorlog zorgde ervoor dat de band tussen Amerika en Israël versterkt werd. Egypte en ook andere Arabische landen als Syrië zochten toenadering tot de Sovjet-Unie, en Israël voegde zich juist meer bij de VS. ”De Koude Oorlog is het geopolitieke kader waarbinnen je de relatie tussen de Verenigde Staten en Israël moet begrijpen. Het bepaalt zo’n beetje alles wat de VS in de buitenlandse politiek doet. En het is moeilijk er één aan te wijzen, maar de Koude Oorlog kan worden gezien als de belangrijkste factor voor de band tussen de twee landen.”, stelt Paul Aarts, hoogleraar Internationale Betrekkingen op de Universiteit van Amsterdam.

Ook is het Midden-Oosten een belangrijk gebied voor Amerika. Voornamelijk omdat het gas- en olierijk is. In de eerste instantie ging het de VS om het Midden-Oosten in zijn geheel, en dus niet specifiek om Israël. Sterker nog, Amerika heeft al sinds de jaren 30 een band opgebouwd met de koninklijke familie in Saudi-Arabië. Toen de toenmalige Egyptische president Abdel Nasser het Suezkanaal wilde nationaliseren in 1953, een kanaal dat óók voor Amerika van groot economisch belang is, initieerde Israël een strijd tegen Egypte. Amerika heeft zich toen teruggetrokken om te voorkomen dat de Arabische landen zich tot de Sovjet-Unie zouden wenden. Door deze gebeurtenis begon Amerika Israël steeds meer als de sleutel tot controle over het Midden-Oosten te beschouwen. Israël was een troefkaart tegen het sterker wordende Arabische nationalisme. Israël geldt in westerse nog altijd als ‘de enige democratie in het Midden-Oosten’.

Toen in 1948 het Arabisch-Israëlisch conflict uitbrak, steunde Amerika daarom Israël. Hetzelfde deden zij in 1973 tijdens de Jom Kippoeroorlog. Deze pro-Israëlische kijk op het conflict komt ook door de zogeheten Israëllobby. Dit is een groep bestaande uit mensen en organisaties die de overheid willen beïnvloeden om de belangen van Israël te dienen. ”Opvallend is dat het aantal niet-Joden binnen deze lobby de afgelopen jaren erg is toegenomen. En dan heb ik het over de christelijke zionisten, of de evangelicals, zoals ze in de VS worden genoemd. Hun invloed is nu, ook voor Biden, een belangrijke steunpilaar. Ook woont 94% van de Joodse gemeenschap in staten die cruciaal zijn voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De Joodse gemeenschap heeft bovendien het hoogste opkomstpercentage van alle Amerikaanse etnische groepen. Hun stemgedrag wordt voornamelijk bepaald door wat in het belang is van Israël. Israël wordt daarom wel eens de 51e staat van Amerika genoemd. Ten tweede verstrekt de Israëllobby campagnedonaties. Politici die pro-Israël zijn kunnen rekenen op hoge donaties in verkiezingscampagnes. Ten slotte nodigen leden van de Israëllobby politici uit voor een reis naar Israël. Hier krijgen ze uitgebreide informatie over het land, waardoor ze vaak meer sympathie voor Israël krijgen.

De steun voor Israël zorgde ervoor dat de Arabieren zich onderdrukt voelden. De Arabische haat naar Amerika begon steeds extremer te worden, wat uiteindelijk leidde tot de aanslagen van 11 september 2001, 9/11.

Door deze aanslagen werd de band tussen Amerika en Israël ook weer versterkt omdat de twee landen een gemeenschappelijke vijand hadden, een gedeelde angst voor moslimterrorisme. Israël krijgt dan ook 3,5 miljard dollar per jaar van de VS om zo de Arabieren in militair opzicht te overtreffen.

Toch beginnen er de laatste tijd steeds meer mensen hun vraagtekens bij het pro-Israëlische beleid van Israël te zetten. Mede door de heftige beelden die op het journaal te zien zijn, is nu 80 procent van de bevolking voorstander van een staakt-het-vuren en toch blijft de steun onverminderd doorgaan. ”De tendens lijkt nu te zijn dat de kritiek op Biden, ook vanuit Amerikaanse Joden, steeds sterker wordt. En de ‘special relationship’ zoals de band tussen de twee landen werd genoemd door president Kennedy, is nu wel aan het eroderen.”