Ondanks recente inspanningen om de vervuiling langs de Nederlandse kust te verminderen, blijft het een groeiend probleem dat de pracht van onze stranden overschaduwt. Wat ooit bekend stond als ongerept stukje natuur, wordt nu steeds vaker geplaagd door afval en plastic. Een voorbeeld hiervan is Scheveningen. Ooit was dit een toonaangevend stand in Nederland, maar tegenwoordig kampt het steeds meer met vervuiling. Hierbij rijst dan ook de vraag: Hoe heeft dit zover kunnen komen? Wat zijn de gevolgen hiervan? En wat kunnen wij hiertegen doen?
De vervuiling van Nederlandse stranden is het resultaat van verschillende factoren. Ten eerste draagt menselijk gedrag bij aan dit probleem, waarbij strandgangers nalaten om hun afval op te ruimen. Plastic verpakkingen, wegwerpartikelen en sigarettenpeuken worden vaak achtergelaten en spoelen uiteindelijk aan op de kust. Ten tweede zijn vervuilingen vanuit rivieren en stedelijke gebieden een belangrijke bron van strandvervuiling. Regenwater spoelt afvalstoffen van straten naar rioleringen en uiteindelijk naar zeeën en oceanen, waar ze uiteindelijk op de stranden terechtkomen.
Bij de meest vervuilde stranden in Nederland komen deze factoren vaak allemaal samen. Zoals ook te zien is in de kaart hieronder zijn de meest vervuilde stranden op toeristische plekken in dichtbevolkte gebieden vlak bij een rivier. Deze stranden zijn rood gemarkeerd op de kaart. De stranden die juist wel schoon worden bevonden zijn in het groen gemarkeerd. Zoals is te zien in de kaart hieronder zijn het vaak de stranden die wat meer afgelegen liggen of minder toeristisch zijn die het meest schoon zijn.
Milieu-impact
De Rijksoverheid heeft een rapport gepubliceerd over de impact van strandvervuiling op het milieu. Zeebewoners zoals vissen, vogels en zeezoogdieren lijden ernstig onder de inname van plastic en andere schadelijke materialen, wat kan leiden tot verstikking, spijsverteringsproblemen en verstrikking met dodelijke afloop. Bovendien wordt de biodiversiteit van kustecosystemen negatief beïnvloed doordat sommige soorten worden verdrongen door invasieve materialen en chemicaliën. Het rapport wijst er tevens op dat 30% van alle strandvervuiling afkomstig is van strandtoerisme. Iets wat dus ook kan worden teruggezien in de kaart hierboven.
Naast milieukwesties heeft de vervuiling van Nederlandse stranden ook economische gevolgen. De kust is een belangrijke toeristische bestemming, maar de aanwezigheid van afval en vervuiling kan bezoekers ontmoedigen en leiden tot een afname van inkomsten uit toerisme. Bovendien kan de reputatie van Nederland als een milieubewust land schade oplopen door de zichtbare vervuiling van haar kustlijnen. De geschatte kosten van zwerfvuil op stranden en in de zee zou volgens dit rapport uitkomen op zo’n 259 miljoen tot 695 miljoen euro.
Opruimacties
Onderzoek van stichting de Noordzee heeft uitgewezen dat de vervuiling op de Nederlandse stranden is afgenomen, maar aanpak bij de bron blijft noodzakelijk. Opruimacties en strandreinigingsprogramma’s zijn essentieel om de directe impact van afval te verminderen. De meeste van deze opruimacties worden georganiseerd door Stichting de Noordzee. Volgens Frank Reef, de woordvoerder van deze stichting, is het van enorm belang dat er genoeg aandacht aan blijft worden besteed. “Maatregelen zoals een effectieve invoering van Europese richtlijn voor wegwerpplastic. Milieuvriendelijke alternatieven voor vispluis. Daarnaast zouden educatieve campagnes ook kunnen helpen om het bewustzijn onder het publiek te vergroten en verantwoordelijk gedrag aan te moedigen, want dat is iets wat zeker noodzakelijk is de komende jaren.”