Binnen 20 jaar zal er niemand meer in leven zijn die Bevrijdingsdag persoonlijk heeft meegemaakt, volgens de CBS-prognose. De verantwoordelijkheid van de samenleving groeit om hun verhalen te behouden en door te geven aan toekomstige generaties. Op 4 en 5 mei 2024 herdenken we niet alleen de bevrijding van Nederland, maar ook de diepgaande littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet.
Deze periode werd gekenmerkt door talloze bombardementen, zowel van Duitse als geallieerde kant. Waar en door wie vonden deze bombardementen in Nederland plaats en hoeveel slachtoffers vielen hierbij?
Nadat Nederland zich op 15 mei 1940 had overgegeven, werd er tot 1944 niet meer actief gevochten op ons grondgebied. Desondanks werd de Nederlandse bodem getroffen door bombardementen, grotendeels te zien in de kaart hieronder, zowel door de Duitse luchtmacht als door geallieerde strijdkrachten. Deze aanvallen eisten talloze levens en veroorzaakten grote schade. Het exacte aantal burgerslachtoffers van deze luchtaanvallen is niet nauwkeurig vastgesteld. Wereldwijd heeft de Tweede Wereldoorlog, die van 1939 tot 1945 duurde, naar schatting 55 miljoen mensen het leven gekost. In Nederland, met destijds ongeveer 9 miljoen inwoners, wordt het dodenaantal geschat op 250.000. Momenteel zijn er van die 9 miljoen bijna 1,1 miljoen Nederlanders die nog in leven zijn en de bevrijding van Nederland in 1945 hebben meegemaakt, gebaseerd op een analyse van het ANP op basis van de meest recente CBS-bevolkingsgegevens. Dit vertegenwoordigt op dit moment ongeveer 6,2 procent van de totale bevolking.
Luftwaffe Bombardementen
De Duitse Luftwaffe, een krachtige luchtmacht van het naziregime, voerde aanvallen uit op Nederland als onderdeel van hun strategie om controle te krijgen over bezet Europees grondgebied. De bombardementen, die te zien zijn op onderstaande kaart, waren gericht op het vernietigen van militaire installaties, infrastructuur en burgerdoelen die werden gezien als potentiële bedreigingen voor de Duitse overheersing. Rotterdam werd bijvoorbeeld zwaar getroffen door een Duits bombardement op 14 mei 1940, wat resulteerde in de vernietiging van grote delen van de stad en de dood van honderden burgers. Soortgelijke aanvallen vonden plaats in andere Nederlandse steden, waar de bevolking het slachtoffer werd van meedogenloze luchtaanvallen.
Geallieerde Luchtaanvallen
Aan de andere kant voerden geallieerde luchtmachten bombardementen uit op Nederlandse doelen als onderdeel van hun strategie om de Duitse bezetter te verzwakken. Deze bombardementen, ook te zien in onderstaande kaart, waren gericht op het vernietigen van strategische militaire doelen, zoals bruggen, spoorwegen en industriegebieden die werden gebruikt door de Duitse troepen. Hoewel hun intentie was om militaire installaties te treffen, veroorzaakten deze aanvallen vaak ‘bijkomende schade’ onder de burgerbevolking. Bijvoorbeeld bij Operatie Market Garden. Het bombardement op Nijmegen op 22 februari 1944 resulteerde in bijna 800 burgerdoden, een tragische vergissing die de verwoesting van de stad tot gevolg had.
De impact van de bombardementen op de Nederlandse samenleving was verwoestend. De angst en het trauma veroorzaakt door de constante dreiging van luchtaanvallen domineerden het dagelijks leven van de bevolking en lieten ook diepe psychologische littekens achter. “Ik zou willen dat ik het kon vergeten, maar dat het niet vergeten wordt.” Corry Korenhof (96), WOII-veteraan. Terwijl we Bevrijdingsdag bijna naderen, herinneren de verhalen van de verwoestende bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog ons aan de prijs die betaald werd voor vrijheid. Bevrijdingsdag is niet alleen een moment van viering, maar ook van reflectie op de offers die zijn gebracht om vrijheid te waarborgen. Terwijl we de vlaggen hijsen en de vrijheid vieren die we vandaag de dag genieten, is het belangrijk om stil te staan bij degenen die hebben geleden tijdens de oorlogsjaren en nu nog naar hen te kunnen luisteren.
Informatie over de foto’s die zijn toegevoegd in de kaart: (3 grootste)
Zoekopdracht: het bombardement 3 maart 1945: Den Haag, Bezuidenhout,
Foto 1: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Oorlogsschade_in_Den_Haag_gevolgen_van_het_bombardement_op_het_Bezuidenhout,_Bestanddeelnr_512_166.jpg
Foto 2:https://garystockbridge617.getarchive.net/media/victims-of-the-bombing-of-the-bezuidenhout-neigbourhood-in-the-hague-march-5b7d26
Zoekopdracht: USAAF, 22 februari 1944: Nijmege
Zoekopdracht:Luftwaffe, 14 mei 1940: Rotterdam, binnenstad,
foto 5:
