Het aantal diefstallen in de Nederlandse supermarkten is het afgelopen jaar enorm toegenomen. Volgens onderzoekers zijn de stijgende voedingsprijzen en het groeiende aantal zelfscankassa’s de reden van klanten hun graaigedrag. ‘Zij persen mij al genoeg uit, dus waarom zou ik niet iets van hen terugpakken?’
Cola, wc-papier en chocolate chip koekjes, bij het horen van deze producten denk je waarschijnlijk niet meteen aan het woord luxe. Voor steeds meer Nederlanders is dit vandaag de dag toch wel het geval. Sommige van hen kiezen ervoor het heft in eigen handen te nemen en bewust een deel van hun boodschappen niet af te rekenen. Iets wat tegenwoordig een stuk makkelijker gaat, aangezien er bij veel supermarkten de mogelijkheid bestaat boodschappen zelf af te rekenen. Volgens het CBS is het aantal winkeldiefstallen vorig jaar met zo’n 25 procent gestegen. Onderzoekers stellen dat voornamelijk inflatie en de toegenomen hoeveelheid zelfscankassa’s hier een grote rol in spelen.
Financieel retailspecialist Marshoek berekende dat er in 2022 per winkel €66.300 aan onbetaalde producten de winkel verliet. Dat is een stijging van meer dan €20.000 per supermarkt ten opzichte van het jaar daarvoor. De Jumbo meldde dat er vorig jaar voor meer dan honderd miljoen aan producten uit winkels is gestolen, een stijging van wel 60% ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook de Plus en de Dirk geven aan dat het aantal winkeldiefstallen in het afgelopen jaar is toegenomen. Volgens Ton van Veen (54), bestuursvoorzitter van de Jumbo, moet de politiek ingrijpen om dit groeiende probleem aan te pakken, maar wat is nu werkelijk de reden dat mensen steeds meer de neiging voelen te gaan stelen?
Stijgende inflatie
De prijs van voedingsmiddelen is sinds de coronacrisis flink de pan uit gerezen. In februari van 2023 was een mandje boodschappen maar liefst 22,3% duurder dan het jaar daarvoor. ‘Zelfs als ik een aantal producten niet scan, schrik ik van de prijs die ik moet afrekenen' zegt Evert (22), student rechten aan de Universiteit Leiden. ‘Alles is de afgelopen jaren zo duur geworden, het voelt voor mij bijna onmogelijk om niet te stelen als ik nog normaal wil rondkomen’. Evert is niet de enige die de huidige situatie zo ervaart. Per winkel werd er gemiddeld €20.000 meer gestolen ten opzichte van het jaar daarvoor, meldt de NOS. Vooral versproducten zoals brood, vlees en fruit worden vaak onbetaald uit de winkel meegenomen.
Zelfscan
De mogelijkheid om bij veel supermarkten tegenwoordig zelf je boodschappen af te rekenen maakt het voor klanten makkelijker om niet te betalen. Uit onderzoek blijkt dat veruit de meeste boodschappen bij de zelfscankassa's worden gestolen. ‘Ik word toch bijna nooit gecontroleerd en als het wel gebeurt bedenk ik gewoon een smoesje en kom ik er ook wel onderuit’ zegt Sandra (25), studente informatica aan de Universiteit Utrecht. Medelijden met de verliezen van de supermarkt heeft zij niet. ‘Waarom zou ik? Ik steel toch van een miljardenbedrijf. Het is niet alsof zij het hoofd niet meer boven water kunnen houden als ik dat ene pak kaas niet scan.’
Extra maatregelen
Om deze groeiende trend tegen te gaan zijn supermarkten druk bezig met het nemen van extra maatregelen. Sommige winkels onderzoeken of de implementatie van geavanceerde beveiligingssystemen, zoals cameratoezicht, RFID-tags en elektronische artikelbeveiliging (EAS) een juiste oplossing is. Op deze manier kunnen winkels dieven makkelijker opsporen en vervolgen, terwijl het tegelijkertijd een afschrikkende werking kan hebben.
Naast technologische maatregelen moeten er volgens supermarkten ook maatschappelijke maatregelen worden getroffen. Het opzetten van sociale programma's die gericht zijn op het aanpakken van de dieperliggende oorzaken van criminaliteit, zoals armoede en werkloosheid, kan volgens hen de gemeenschap versterken en is van groot belang om de motivatie tot winkeldiefstal te verminderen.