Datavisualisatie
Nederland overspoeld door griepgolf, maar corona niet de boosdoener: dit virus is dat wel
12 februari 2024
Nienke Franken
Student Life Science and Technology, minor Journalistiek en Nieuwe Media 2023/2024
Lotje Laarman
Student Geschiedenis, minor Journalistiek en Nieuwe Media 2023/2024

De griepepidemie blijft om zich heen grijpen, blijkt uit recente cijfers van het RIVM. Al drie weken lang gaan veel mensen met griepklachten naar de huisarts. Maar er zit ook een positief randje aan de golf, hij wordt namelijk niet veroorzaakt door het Coronavirus.

Het Nivel, het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg, volgt wekelijks het aantal huisartsbezoeken vanwege griepachtige symptomen. Wanneer dit aantal boven de 56 per 100.000 inwoners uitkomt, wordt gesproken van een griepepidemie.

In de week van 15 januari overschreed het aantal mensen dat de huisarts bezocht met dergelijke klachten voor het eerst dit jaar de vastgestelde drempel. In de eerste week van februari steeg dit aantal zelfs tot ongeveer 73 mensen per 100.000 inwoners.

Volgens Marianne Heins, senior onderzoeker bij Nivel, is er nog geen reden tot paniek. “Het is hoger dan de afgesproken grens, maar dit niveau is niet enorm hoog”, vertelt ze. Ook wijst ze op de waardes tijdens verschillende coronapieken. “In 2021 werden waardes van wel 300 mensen per 100.000 inwoners gehaald, dat is een stuk hoger dan nu.”

Toch maakt ze wel een kanttekening bij de cijfers. Het is namelijk niet direct te schalen naar hoe veel mensen ziek zijn. Als meer mensen maar een beetje ziek zijn, kom je op het zelfde niveau uit, als wanneer minder mensen erg ziek zijn. “Bovendien zullen mensen sneller de huisarts bellen als zij bezorgd zijn, zoals bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie.” Dan valt het getal ook hoger uit. 

Terugkeer van de klassieke griepgolf

De huidige griepgolf markeert de eerste epidemie die niet wordt veroorzaakt door het coronavirus sinds 2020. Eind vorig jaar werd ook officieel een griepgolf vastgesteld, maar deze werd grotendeels veroorzaakt door COVID-19. In die week, week 50, werd bovendien een nieuw record aan coronabesmettingen gemeten, met nog nooit eerder zo'n hoog aantal deeltjes in het rioolwater.

Het Influenza A-virus blijkt momenteel verantwoordelijk te zijn voor de meerderheid van de griepgevallen in Nederland. Meer dan 50 procent van de geteste monsters is positief voor een variant van Influenza A (blauw in de grafiek).

Verdwijning van een griepvirussoort

Opmerkelijk is de wereldwijde afwezigheid van de Influenza B Yamagata-variant. Voorafgaand aan de coronapandemie was deze virussoort nog wijdverspreid, maar nu is het nergens meer te vinden. Volgens onderzoekers is het virus uitgeroeid. De maatregelen die waren genomen tegen COVID-19 effectief genoeg om de verspreiding van Influenza B Yamagata tegen te gaan. 

De griepprik beschermt nog wel tegen het Yamagata virus, maar volgend seizoen is dat waarschijnlijk niet meer het geval, vertelt Harald Wychgel, woordvoerder van het RIVM. "De WHO geeft ieder jaar aan tegen welke griepvirussen gevaccineerd moet worden. Dat advies wordt door vaccinfabrikanten opgevold en produceren op basis daarvan de griepprik voor het volgende griepseizoen." In december 2023 heeft het WHO het advies gegeven om dit seizoen niet te vaccineren tegen het Yamagata-influenza-virus.

Toename van longontsteking bij Nederlandse kinderen

Naast de verspreiding van griepvirussen is er ook een alarmerende toename van longontsteking bij Nederlandse kinderen. Vooral onder de leeftijdsgroep van vijf tot veertien jaar is een zorgwekkende piek te zien.  

In de jaren tijdens de coronapandemie kregen veel minder kinderen longonsteking dan normaal. Toch durft Heins niet te zeggen of de piek nu een inhaalslag is. “Ik denk dat je dat eerder verwacht had.” Als voorbeeld geeft ze het RSV-virus, daar werd na de coronacrisis direct een piek gezien. “Daar is wel echt een inhaalslag geweest.” Ook Wychgel kan niet zeggen of het een inhaalslag is of niet.

"Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar de oorzaak van deze toename in longonstekingen, maar er werd niet een eenduidige oorzaak gevonden", vertelt hij. Wel werd in veel van de onderzochte monsters de bacterie Mycoplasma pneumoniae aangetroffen. Deze bacterie wordt ook regelmatig gevonden bij longontstekingen van kinderen in andere Europese landen. Het wordt gezien als een van de oorzaken van de stijgende trend.

12 februari 2024 |
Nienke Franken
Student Life Science and Technology, minor Journalistiek en Nieuwe Media 2023/2024
Lotje Laarman
Student Geschiedenis, minor Journalistiek en Nieuwe Media 2023/2024