Nederlanders kochten in 2023 gezamenlijk 43 miljoen boeken, een recordaantal, meldt het CPNB. Maar met een toename van slechts 0,1% komt er een einde aan de sterke groei van voorgaande jaren. Toch is er reden voor hoop, want ons leesgedrag verandert.
‘Voor het vierde jaar op rij zijn er in Nederland meer boeken verkocht dan het jaar ervoor’, vertelt CPNB-directeur Eveline Aendekerk enthousiast op de nieuwjaarsreceptie van Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek. Hoopvol presenteert ze dan ook de cijfers van de ontwikkelingen van de Nederlandse boekenmarkt in 2023. Ondanks de daling in verkochte Nederlandstalige boeken, slaat onze boekenmarkt het boek nog niet dicht. Ons leesgedrag, en daarmee ook de boekenmarkt, is aan het veranderen. En dat biedt hoop voor uitgevers, auteurs en boekhandels.
Boekenmarkt in bloei
De Nederlandse boekenmarkt groeit stabiel en staat daardoor al enkele jaren in het groen, blijkt uit onderzoek van KVB Boekwerk, Kennis- en innovatieplatform voor de boekensector. . In vijf jaar tijd is de afzet met zo’n 7,5% toegenomen. De omzet is zelfs met ruim 21% gegroeid. Naast de stabiele groei van de afgelopen jaren, zijn er veranderingen in ons leesgedrag merkbaar, stelt KVB Boekwerk: ‘Vergeleken met vorig jaar vertoont de boekenmarkt een aantal verschillen’. De veranderingen zijn vooral merkbaar in wat en hoe Nederlanders lezen.
Een switch in Boekenland
De meest in-het-oog-springende ontwikkeling in de Nederlandse boekenmarkt is de shift naar anderstalige titels. Nederlanders lezen steeds vaker niet-Nederlandstalige boeken. In 2023 zijn ruim 65% meer anderstalige boeken verkocht dan slechts vijf jaar eerder. Ondertussen is zelfs 1 op de 5 verkochte boeken in Nederland anderstalig. De grootste stijging zit in de anderstalige kinderboeken. Ten opzichte van vier jaar geleden zijn er ruim anderhalf keer zoveel anderstalige kinderboeken verkocht.
Niet alleen in andere talen doen kinderboeken het goed, ook in het Nederlands worden er meer boeken voor de jongste lezers aangeschaft. Deze ontwikkeling is onderdeel van een genre-shift. In het Nederlands kennen alle genres, op kinderboeken na, een daling in populariteit. Maar omdat er überhaupt minder Nederlandstalige boeken worden verkocht, zegt dit niet alles. Afzetcijfers van de totale boekenmarkt laten namelijk zien dat zowel kinderboeken als informatieve boeken al jaren in de lift zitten. Fictie en vrije tijd boeken laten we in tegenstelling wel vaker links liggen.
Van dikke pil naar e-book
Naast de inhoud van onze boeken is ook de manier waarop wij lezen veranderd. Zo lezen we niet meer alleen papieren boeken, maar ook steeds vaker e-books. Deze digitale versies zijn al jaren in opmars. Maar na een daling van 5% in 2022, is de afzet in 2023 met ruim 11% gestegen. Ook in de bibliotheken doen e-books het goed, er werden zo’n 5,5 miljoen e-boeken uitgeleend. De toenemende populariteit van e-books is, gezien de lichte daling in verkoop van fysieke boeken, erg belangrijk voor de Nederlandse boekenmarkt. Het marktaandeel van e-books bedraagt ondertussen bijna een tiende van de gehele boekenmarkt en wordt daarmee een steeds belangrijkere factor.
De ontwikkelingen in de Nederlandse boekenmarkt vallen dus samen met een veranderende leescultuur. Deze veranderingen bieden perspectief. De Koninklijke Bibliotheek is, net als CPNB-directeur Eveline Aendekerk, hoopvol. ‘Zowel boekhandels als bibliotheken en uitgeverijen zijn volop aan het vernieuwen’, vertellen ze. ‘Daarnaast neemt onder het publiek de interesse in lezen, schrijven en literatuur snel toe’. De cijfers van de boekenmarkt mogen dan hoop bieden, we zijn er nog niet. Gelukkig slaat Aendekerk het boek nog niet dicht: ‘De komende jaren zal het CPNB haar strategie aanscherpen, om zowel de markt als de leeslust te vergroten.’