Jongeren houden minder rekening met de huidige arbeidsmarkt bij het kiezen van een studie. Steeds vaker laten zij zich leiden door eigen interesses en vaardigheden. Het Centraal Planbureau stelde vast dat de ontwikkelingen tot 2020 verontrustend waren met oog op de enorme tekorten in bepaalde sectoren, maar in hoeverre houden de hedendaagse studenten eigenlijk rekening met hun toekomstige baankansen?

Om de arbeidsmarkt te betreden is de juiste studie van belang. Per sector kunnen de baankansen en het startsalaris verschillen, ook de arbeidsperspectieven kunnen over tijd veranderen, zegt het Centraal Plan Bureau (CPB). Innovaties en (economische) crises beïnvloeden onder andere de vraag naar arbeid en bijbehorende studierichtingen. Uit onderzoek van het CPB, die de relatie tussen de arbeidsmarkt en studie-inschrijvingen analyseert, blijkt dat: ‘vanuit economisch perspectief en maatschappelijk belang het wenselijk is als jongeren bij hun studiekeuze in zekere mate rekening houden met de veranderende arbeidsperspectieven’.

Een zorgelijk overschot
De tekorten in de sectoren als: techniek, zorg en onderwijs zorgen onder meer voor een krappe arbeidsmarkt. Arbeidsmarktdeskundige Rob Witjes vertelde in een interview met de redactie van Nu.nl dat de krapte in sectoren structueel zal zijn, ook zal de zorg nog meer last hebben van vergrijzing. Er kunnen risico’s ontstaan wanneer studie-inschrijvingen nauwelijks, of juist sterk reageren op de veranderende baanperspectieven. Een tekort aan afgestudeerden in een bepaalde studierichting, met gunstige baankansen, kan resulteren in veel inschrijvingen, waardoor er een overschot aan afgestudeerden kan onstaan, zegt het CPB.

Uit onderzoek van het CPB blijkt dat jongeren eigen interesses en vaardigheden belangrijker vinden dan de huidige arbeidsmarktperspectieven. Dit werd vastgesteld door de arbeidsmarktuitkomsten van specifieke studierichtingen te vergelijken met het gemiddelde van alle studies. Het CPB stelde vast dat het uurloon en het percentage afgestudeerden, met werk als voornaamste bron van inkomsten, erg kan verschillen onder de diverse sectoren, zoals later in de volgende figuren zal blijken.

Van overvloed tot schaarste
Het arbeidsperspectief van het wo, zitten de sectoren economie en techniek ver boven het gemiddelde, terwijl taal/cultuur erg onder het gemiddelde zit. Dit betekent dat deze studenten een kleinere kans hebben om aan een baan te komen.

Voor de arbeidsperspectieven van het hbo is gebleken dat er bij de sectoren: onderwijs en sociaal/gezondheid de baankansen er veelbelovender uitzien. Daarentegen zou het minder wenselijk zijn als studenten richting de taal/cultuur sector zouden gaan.

Voor het mbo heeft het CPB naar de verschillende niveaus gekeken, wij hebben enkel gekeken naar niveau 4. Daar zijn de baankansen vooral gelegen in de sectoren zorg, welzijn, sport. In de sectoren creatieve industrie en ICT zijn de minste kansen. Opvallend is het grote verschil tussen de sectoren.

Hoe denken studenten nu?
Uit het onderzoek van het CPB blijkt dat mbo’ers voornamelijk een opleiding kiezen die zij leuk lijken. Bij de hbo’ers en wo'ers blijkt ook dat het merendeel een studie kiest uit eigen interesse. Uit eigen onderzoek, namelijk een survey onder vijftig hedendaagse studenten, blijkt het volgende: de studenten hebben voornamelijk hun studiekeuze niet tot weinig gebaseerd op baankansen. Daarnaast is een grote groep vrij neutraal over de vraag. Alleen wo en hbo-studenten hebben de survey ingevuld en er is in de resultaten niet een verschil aangetoond tussen de twee groepen, zoals het CPB al beschreef.

Veel studenten hebben hun studiekeuze gebaseerd op hun interesse of capaciteiten, bij 68% van de respondenten weegt het eigen interesse erg zwaar. Ook is op te merken dat geen enkele student gekozen heeft voor 'helemaal niet'. Dit is in lijn met het CPB. Daarentegen is de meerderheid van de studenten wel erg zeker over de toekomstige baankansen.

In een interview met Chérise Tomsjansen (23), net afgestudeerd van de Process and Energy Master, vertelt ze over haar ervaring bij haar studiekeuze: 'Ik kreeg altijd te horen dat ik een studie moest kiezen op basis van mijn interesses, toch heb gekozen voor een bredere studie om mijn opties open te houden.' Ook interviewden wij Jordy Rouw (22), net afgestudeerd en werkend als consultant bij IT-bedrijf Maxxton. Hij heeft de Master Business Information Management gedaan. Hij heeft wel degelijk gekeken naar de vakken die hij interessant vond, maar vertelde ook over zijn zorgen over zijn toekomstige baankansen. 'Als ik bij deze studie geen baan zou kunnen krijgen, had ik het waarschijnlijk niet gedaan.'

Uit onze enquête over de motivatie om een studie te kiezen, blijkt nog steeds dat weinigen hun studiekeuze baseren op ‘baankansen’. Bij de sectoren recht, sociaal en gezondheid houdt een enkeling rekening met de baankans, maar het overgrote deel, waaronder de overige sectoren denkt er neutraal over. Jordy adviseert onzekere toekomstige studenten: 'als je echt aan het stressen bent of je wel aan werk kan komen na het afstuderen, zou ik voor de zekerheid kiezen voor een allround studie.'