De laatste jaren is het aantal meldingen van seksueel geweld enorm toegenomen, met in 2022 een recordaantal meldingen. Op het eerste gezicht lijkt zo’n toename natuurlijk een groot maatschappelijk probleem, maar niets is minder waar. Dit is waarom het aantal meldingen van seksueel geweld blijft toenemen en waarom dat iets positiefs is.

ZegHet & MeToo
Tot 2015 zien we een daling in het aantal meldingen. In deze periode is er weinig media-aandacht voor seksueel geweld. Na het jaar 2015 verandert dit. In november 2015 startten drie vrouwen de beweging #ZegHet, waarbij honderden slachtoffers hun ervaringen deelden met seksueel grensoverschrijdend gedrag. In 2017 begon de MeToo-beweging. Deze beweging had dezelfde insteek als ZegHet, maar had een internationaal bereik. Duizenden vrouwen deelden hun ervaringen over seksueel geweld op Twitter onder #MeToo. Deze twee bewegingen zorgen ervoor dat slachtoffers zich meer durven uitspreken waardoor het aantal meldingen toeneemt. Zo zien we in 2018 een recordaantal meldingen sinds 2011.

Na 2018 daalt het aantal meldingen weer. Dit is waarschijnlijk omdat de media-aandacht rond ZegHet en MeToo was gekalmeerd. In 2020 is het aantal meldingen laag, vermoedelijk omdat mensen meer thuis waren vanwege de lockdowns in de coronapandemie. Vanaf 2021 gaat het aantal meldingen weer omhoog, omdat sociale evenementen steeds meer plaatsvinden.

De invloed van BOOS
In 2022 zien we een recordaantal meldingen van seksueel geweld. Deze toename is onder andere te wijten aan de media-aandacht die het programma BOOS heeft veroorzaakt. BOOS is een programma van BNNVARA. Wekelijks verschijnt er een aflevering op YouTube gepresenteerd door Tim Hofman. Het programma focust zich voornamelijk op gedupeerden van grote bedrijven, zoals huurders die hun borg niet terugkrijgen. De laatste jaren houdt het programma zich steeds meer bezig met maatschappelijke misstanden, met als hoogtepunt de uitzending over The Voice of Holland.

Op 20 januari 2022 plaatste het team van BOOS een aflevering van meer dan een uur over misstanden bij het programma The Voice. De uitzending ging over seksueel grensoverschrijdend gedrag van de programmamakers, zoals coach Ali B en bandleider Jeroen Rietbergen, richting deelnemers van het programma. De uitzending is elf miljoen keer bekeken en kreeg veel media-aandacht. Vlak na de uitzending ontstaat er een enorme piek in meldingen van seksueel geweld.

Toen de media-aandacht afnam, verdween de piek in meldingen snel. Alsnog blijkt het aantal meldingen structureel hoger sinds de BOOS-uitzending. Het is niet zeker dat deze stijging direct door BOOS veroorzaakt is. Wat we wel zeker weten, is dat de uitzending veel losgemaakt heeft in de samenleving. Het onderwerp werd opnieuw aangewakkerd en discussies over seksueel grensoverschrijdend gedrag werden opnieuw gestart, zo ook in de politiek.

Wetsvoorstel aangepast
Afgelopen februari werd bekend dat het wetsvoorstel seksuele misdrijven wordt aangepast. Allereerst wordt de verjaringstermijn opgeheven. Slachtoffers van seksueel geweld konden eerst alleen aangifte doen binnen bepaalde tijd na het misdrijf. Maar de drempel om aangifte te doen is hoog waardoor veel slachtoffers het niet doen. Veel slachtoffers die wel melding maken, durven dat vaak pas na lange tijd. Het wetsvoorstel zorgt ervoor dat slachtoffers altijd nog aangifte kunnen doen, zonder tijdslimiet.

Het wetsvoorstel gaat niet alleen om de verjaringsregeling. Slachtoffers van verkrachting kunnen in de toekomst aanspraak maken op een financiële tegemoetkoming. Dit is om te erkennen welk leed het slachtoffer heeft moeten ervaren. Deze tegemoetkoming wordt geregeld door het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

Tenslotte wordt de strafwetgeving voor seksueel grensoverschrijdend gedrag aangepast. Deze wetgeving is behoorlijk verouderd en daardoor incompleet. Er worden andere delictsvormen van aanranding en verkrachting toegevoegd, waardoor er eerder sprake is van strafbaar gedrag. Ook wordt seksueel contact met iemand die dat (vermoedelijk) niet wilde strafbaar. Als laatste wordt seksuele intimidatie meegenomen in deze strafwetgeving. Dit gaat om intimidatie in het openbaar, zowel offline als online.

Al deze veranderingen in het wetsvoorstel zijn er om slachtoffers van seksueel geweld beter te beschermen en achteraf betere hulp te bieden. Door de uitbreiding van de strafwetgeving kun slachtoffers zich eerder melden en door de opheffing van de verjaringstermijn durven slachtoffers dit na lange tijd hopelijk alsnog te doen.

Toename geeft hoop
Waarom zijn meer meldingen van seksueel geweld dan iets positiefs? De laatste jaren daalt het aantal totale misdrijven in Nederland, terwijl het aantal seksuele misdrijven relatief gelijk blijft. Dat kun je zien in de tabel hieronder. Dus hoewel er minder misdrijven gepleegd worden, worden seksuele misdrijven vaker gepleegd of waarschijnlijker: vaker gemeld.

We hebben gezien dat er de laatste jaren steeds meer media-aandacht is voor slachtoffers van seksueel geweld. Het publieke debat wordt aangewakkerd en het wordt steeds minder een taboe om seksuele intimidatie aan te kaarten. In een ideale wereld zijn er geen meldingen van seksueel geweld, omdat seksueel geweld in een ideale wereld niet plaatsvindt. Maar dat is natuurlijk een onrealistisch idee. Zolang er seksueel geweld plaatsvindt, is het belangrijk dat dat ook gemeld wordt, zodat slachtoffers de juiste hulp krijgen en daders gestraft worden. Dankzij aandacht van media en politiek wordt de drempel om melding te maken hopelijk steeds lager en worden slachtoffers beter beschermd.