Het conflict tussen Rusland en Oekraïne escaleerde in korte tijd tot een gewelddadige oorlog met vele slachtoffers. Een oorlog waar lang voor werd gevreesd maar waarvan niemand had gedacht dat het echt zou gebeuren. Het houdt de hele wereld in zijn greep. Wat is tot nu toe de impact van de oorlog op Nederland?

De oorlog heeft een omvang die we in Europa al decennialang niet hebben gezien. In april 2021 mobiliseert Vladimir Poetin zijn leger aan de grens van Rusland en Oekraïne. Op satellietbeelden waren grote hoeveelheden voertuigen en raketten te zien. Dit leidde tot grote wereldwijde bezorgdheid over een mogelijke Russische invasie. Poetin verkondigt dat de uitbreiding van de NAVO een bedreiging vormt voor zijn land. Hij eist dat Oekraïne hier dan ook van wordt uitgesloten.

Eerste aanvallen

24 februari 2022 staat in het geheugen van elke Oekraïner gegrift. Op deze datum kondigt Poetin in een videoboodschap een ‘speciale militaire operatie’ aan in Oekraïne. De eerste raketten worden op steden afgevuurd, waaronder de hoofdstad Kiev. Het Russische leger probeert de hoofdstad te omsingelen en binnen te dringen. De Russen nemen een vliegveld in de buurt van Kiev in en hopen daarna snel de hoofdstad te bereiken. Hier gaan ze de fout in: het Oekraïense leger wordt onderschat en de Russen worden bij het vliegveld al verslagen. Het konvooi komt vast te zitten in het bossige gebied.

De Krim, dat in 2014 door Rusland werd geannexeerd, is heel belangrijk voor de Russen. Hier is de Zwarte Zeevloot namelijk gestationeerd. Als Oekraïne lid wordt van de NAVO, is de Krim omsingeld door NAVO landen. Zijn de beslissingen van Poetin wel effectief? “De NAVO wordt alleen maar sterker en trekt zich nog meer op als één linie. Zelfs Duitsland, normaliter een terughoudend land, sluit zich aan bij eventuele sancties”, aldus Sander Klarenbeek van het Centrum voor Oost- en Midden-Europa Studies (COMES).

Nucleaire dreiging

“Wat Poetin doet is vooral desinformatie verspreiden en voor verwarring zorgen in diplomatieke kringen. Daarnaast heeft hij steeds meer dictatoriale trekjes gekregen: hoe meer macht hij krijgt als leider, hoe zwakker de instituties van de staat worden”, zegt Klarenbeek. “Wij hebben hier als land ook last van. Nederland is voor een groot deel afhankelijk van Russisch gas. Daarnaast spreken we niet meer over een conflict tussen enkel Rusland en Oekraïne als Poetin zijn dreigingen over nucleaire wapens waarmaakt.”

Rusland heeft de meest uitgebreide en diverse tactische nucleaire wapens ter wereld. Door middelen zoals ballistische raketten en kruisvluchtwapens die geschikt zijn om kernwapens af te vuren, beschikt het land waarschijnlijk over 1.500 tot 2.000 operationele kernladingen. Dit publiceerde de Militaire Inlichtingen en Veiligheid (MIVD) in samenwerking met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Met deze wapens wil Rusland vooral potentiële tegenstanders, voornamelijk het Westen, afschrikken.

Eind februari 2022 kondigde Poetin voor het eerst aan nucleaire wapens paraat te hebben staan als reactie op de ‘agressieve’ verklaringen van de NAVO. De Europese Unie verbiedt hierna Russische vliegtuigen over haar luchtruim te vliegen. Ook stemt de EU in om wapens en uitrustingen naar Oekraïne te sturen. Dit is nooit eerder in de geschiedenis gebeurd. Op 1 juli 2023 moet een opslagfaciliteit in Belarus klaar zijn waarna kernwapens naar het buurland verplaatst kunnen worden. Tien Russische bommenwerpers die de nucleaire wapens kunnen afvuren, zijn al gestationeerd.

Inflatie

In Nederland zijn de gevolgen van de oorlog voelbaar. Nederlanders worden ten eerste economisch flink geraakt. De prijs van gas en steenkool is in de weken na de inval meer dan verdubbeld. Ook de olieprijs schoot bijna 30 procent omhoog. Rusland is een van de grootste gas- en olie-exporteur ter wereld. Daardoor heeft de Russische inval tot sterke prijsstijgingen geleid.

Door de stijgende energieprijs worden andere producten ook duurder. Denk hierbij aan groenten en bloemen die in kassen worden verbouwd. Het is duurder geworden om de kassen te verwarmen, waardoor de productprijs uiteindelijk hoger wordt. We zien de hoge gasprijzen dus terugkomen in ons dagelijks leven: de elektriciteitsrekening, de supermarkt en de benzinepomp. De Nederlandsche Bank verwacht dan ook dat de inflatie verder zal toenemen. Dit heeft weer gevolgen voor de economische groei in ons land.

Daarnaast loopt onze infrastructuur deels in gevaar. “De Nederlandse infrastructuur in de Noordzee is kwetsbaar geworden door de oorlog. Hieronder vallen bijvoorbeeld internetkabels en gasleidingen die daar liggen. Rusland heeft deze infrastructuur in kaart gebracht en bereidt zich voor deze te verstoren. Dit kan zich verder uitbreiden naar bijvoorbeeld onze drinkwatervoorziening”, vertelt Klarenbeek.

Tegenoffensief

Oleksander Syrsky, commandant van de Oekraïnse luchtmacht, geeft aan klaar te zijn om zelf in de aanval te gaan. Afgelopen maanden hebben zij vooral aanvallen van Russische troepen moeten afwenden. Rusland wil graag het Oost-Oekraïense Bachmoet innemen. Oekraïne wil deze stad niet opgeven, mede omdat deze symbool is geworden van het verzet tegen de Russen. Een tegenoffensief is nu in ontwikkeling volgens Syrsky.

Het Rode Kruis meldt dat de inwoners die in Bachmoet zijn achterbleven erg kwetsbaar zijn. Het straatbeeld is veranderd in een slagveld. Hierdoor ontvluchtte zo’n 90 procent van de 73 duizend inwoners de stad. De achtergebleven inwoners zijn vooral zwakke, zieke en oude mensen. Het Rode Kruis meldt dat zij levensmiddelen en medicijnen tekortkomen. Deze Oekraïners hebben hun woningen moeten inruilen voor schuilkelders.