Het aantal vluchten op Schiphol is de laatste jaren afgenomen. In eerste instantie kwam dat door de coronapandemie. Daarna besloot het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het aantal vliegbewegingen te verminderen, om zo de luchtvervuiling en geluidsoverlast te beperken. Ondanks deze maatregel ervaren veel mensen overlast van vliegtuiggeluid. Schiphol neemt deze klachten niet serieus – vooral niet in de omgeving Leiden.
Al in 2019 gaan verschillende gemeenten uit regio Leiden om tafel met Schiphol. Bewoners ervaren veel geluidsoverlast en die overlast blijft toenemen. Vooral in Oegstgeest is het aantal klachten zeer hoog. Het gesprek met de luchtvaartmaatschappij levert alleen niets op.
Een jaar later komt de gemeente met een actieplan om geluidshinder terug te dringen. Dat lijkt goed nieuws voor de bewoners van Oegstgeest, maar niets is minder waar. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Schiphol beweren dat geluidsoverlast van de luchtvaart niet relevant is voor Oegstgeest.
Meten is weten
Waarom heeft Schiphol zo’n ander beeld van de geluidsoverlast? Schiphol heeft weinig meetpunten in omgeving Leiden. Dat is een groot probleem, stelt Dick Simons, hoogleraar lucht- en ruimtevaart en onderzoeksleider aan de TU Delft. Er moeten metingen gedaan worden om de overlast in kaart te brengen. ‘Als we de resultaten van die metingen hebben, kunnen we dat vertalen naar wat mensen ervaren. Een aantal decibel zegt mensen niets, maar de last die ze ervaren wel. Dat noemen we de mate van hinder.’
Hoewel Schiphol zelf niet veel meetpunten in de omgeving Leiden heeft, heeft de organisatie Sensornet dat wel. De meetpunten zijn eigendom van het bedrijf en de meetresultaten zijn openbaar in te zien. Jaarlijks maakt Omgevingsdienst West-Holland een rapportage van vliegtuiggeluid en de bijbehorende overlast. Dit rapport wordt vervolgens doorgestuurd naar Schiphol. De luchtvaartmaatschappij is nauwelijks op de hoogte van deze metingen.
Het verband tussen de metingen en de geluidshinder moet vastgesteld worden, maar als Schiphol beweert dat de overlast in regio Leiden minimaal is, zullen daar ook geen extra metingen plaatsvinden. ‘Metingen kunnen nooit volledig gebiedsdekkend zijn. Als je op iedere vierkante meter wil meten, heb je miljoenen microfoons nodig. Daarom wordt er veel gebruik gemaakt van modellen, maar die moeten wel betrouwbaar zijn. Op basis van veel metingen kunnen wij weer betrouwbare modellen creëren.’ zegt Simons.
Minder vliegen, meer overlast
Hoewel het aantal vliegbewegingen de laatste jaren is gedaald, lijken omwonenden van vliegvelden meer overlast te ervaren. Dat heeft verschillende redenen. Allereerst hebben er behoorlijke verbeteringen plaatsgevonden in de luchtvaart. Moderne vliegtuigen produceren minder geluid dan vroeger. Dat houdt in dat een vliegtuig op zichzelf minder overlast veroorzaakt, maar betekent ook dat er meer vliegbewegingen binnen de geluidsnorm passen. Oftewel: het geluid dat mensen horen is zachter, maar ze horen het vaker op de dag of soms zelfs constant.
Daarnaast hebben mensen het idee dat er niet geluisterd wordt naar hun klachten en dat ze niet serieus genomen worden. Dat gevoel van machteloosheid zorgt er juist voor dat mensen meer gaan klagen.
Tenslotte kan de coronapandemie een grote factor zijn. Tijdens deze periode waren er een stuk minder vliegbewegingen en was het aanzienlijk stiller rond de luchthaven. Na zo’n periode van rust is het contrast met voorheen extra groot en dat zorgt voor ergernis.
Minder hinder?
Het RIVM concludeert dat de onderzoeken naar geluidshinder rondom luchthavens zijn verouderd. Om passende maatregelen te kunnen nemen, zal geluidshinder en alles wat daarbij komt kijken verder onderzocht moeten worden.
Gemeenten in de regio Leiden leggen de verantwoordelijkheid van het geluidsoverlastprobleem bij Omgevingsdienst West-Holland. De omgevingsdienst zegt op zijn beurt dat de gemeentes maatregelen moeten nemen. Er moet nagedacht worden over de auditieve inrichting van openbare ruimten en woningen.
De ultieme oplossing is simpel: minder vliegen. Daarmee wordt niet alleen geluidsoverlast beperkt, ook de luchtkwaliteit zal aanzienlijk verbeteren. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft al maatregelen genomen door het aantal vluchten terug te brengen, maar Schiphol wil niet verder krimpen. Sterker nog, de luchtvaartmaatschappij sluit groei niet uit.