Het nieuwe jaar is in Nederland al een paar weken van start gegaan, maar in China is het feest pas net begonnen. Het Chinees nieuwjaar, ook wel bekend als het Chinees Lentefestival, valt dit jaar op 22 januari, maar het blijft niet bij één avond feesten. Twee weken lang zullen Chinezen uitbundig de jaarwisseling vieren samen met familie en vrienden. Ook de dagen in de aanloop naar het Chinees nieuwjaar staan in teken van hectische voorbereidingen. Dit feest is het belangrijkste feest van China, het is dus niet gek dat hier veel waarde aan gehecht wordt. Hier lees je alles wat je moet weten over dit grootse feest.
Bijna nergens anders waren de corona-maatregelen zo streng als in China. Sporadische, harde lockdowns en algehele ontmoediging van reizen onder China’s zerocovidbeleid hebben de inwoners van China de afgelopen twee jaar weerhouden van het vieren van het Chinese nieuwjaar met familie. Maar met de versoepelingen van corona-maatregelen in 2022 hebben Chinezen eindelijk weer de mogelijkheid om binnenlands te reizen naar hun geboortesteden om samen te komen met vrienden en familie.
Ook Zhaoyang, promovendus aan de universiteit van Leiden, heeft dit jaar de reis terug naar zijn familie gemaakt: “Vorig jaar heb ik niet de kans gekregen om terug naar China te reizen om samen met mijn familie Chinees nieuwjaar te vieren. Dat was heel jammer en ik heb mijn familie 1,5 jaar lang niet kunnen bezoeken. Maar omdat onlangs de coronamaatregelen in China versoepeld zijn, kon ik dit jaar wel met mijn familie fysiek Chinees nieuwjaar vieren. Het is een erg belangrijk feest voor ons en mijn familie hecht veel waarde aan de tradities die hierbij komen kijken. Als je ooit een keer de kans hebt om Chinees nieuwjaar te vieren in China, zal je niet teleurgesteld worden.”
Maar wat houden de tradities die ieder jaar rondom Chinees nieuwjaar uitgevoerd worden precies in?
Uit de tradities kun je opmaken dat de Chinezen erg bijgelovig zijn. Zo zijn er ook dingen die je beter niet kan doen tijdens het Chinese nieuwe jaar!
Geen vaste datum?
Het Chinees nieuwjaar valt volgens de westerse (Gregoriaanse) kalender ieder jaar op een andere datum. Dit komt doordat China voor hun feesten de maankalender aanhouden. In tegenstelling tot de westerse kalender die de baan van de aarde rondom de zon aanhoudt, houdt de maankalender – zoals je al geraden hebt – de baan van de maan rond de aarde aan. De maanden (en dagen) in deze kalender hebben dan ook geen benaming en worden aangegeven door cijfers (maand 1, maand 2 en dag 1, dag 2 etc.).
Hoe de datum van het Chinees nieuwjaar wordt vastgesteld hangt helemaal af van de maancyclus. Het Chinees nieuwjaar wordt altijd gevierd op de tweede volle maan die plaatsvindt na de zonnewende van 21 december. Dat betekent dat ieder jaar het feest in ieder geval tussen 21 januari en 20 februari zal plaatsvinden, maar een vaste datum kan dus niet vastgesteld worden.
Voor Zhaoyang en zijn familie is de constant veranderende datum geen probleem: “Iedere Chinees weet dat het nieuwe jaar niet op een vaste datum valt. We zullen daarom altijd vrij krijgen van werk en school tijdens deze viering, of het nou iets eerder of iets later in de maand valt.”
Chinese jaartelling en sterrenbeelden
Volgens de westerse kalender zijn wij nu in het jaar 2023, maar de Chinese jaartelling werkt een beetje anders. De Chinese jaartelling begon eigenlijk al met het bijhouden van jaartallen sinds 2697 v. Chr. tijdens de zogenaamde regeerperiode van de eerste, mythische heerser van China: De Gele Keizer.
De Chinese jaartelling wordt op een bijzondere manier gevormd. Er zijn twee reeksen waarop de jaartelling gebaseerd wordt. De eerste reeks is gebaseerd op de 5 basisfasen van de Chinese kosmologie: hout, vuur, aarde, water en metaal. De tweede reeks bestaat uit de 12 dieren van de Chinese dierenriem: draak, slang, paard, geit, aap, kip, hond, varken, rat, os, tijgers en konijn.
Door uit deze twee reeksen ieder jaar de opeenvolgende fase en dier te nemen, ontstaat er een cyclus van 60 jaar (12 dieren * 5 fasen). De 60-jarige cyclus was dus vanaf 2697 v.Chr. in werking. Dit betekent dat we momenteel in de 79-ste cyclus zitten. Dus ondanks dat het voor ons 2023 is, is het volgens de Chinese jaartelling al 4720!
Om het makkelijker te maken wordt er over een kortere periode van 12 jaar alleen de namen van de dierenriem gebruikt om het jaar aan te geven. Afgelopen jaar was het het jaar van de tijger en nu wordt het het jaar van het konijn.
Wil je meer weten over hoe de geschiedenis van het Chinese nieuwjaar? Bekijk dan deze tijdlijn