Op 1 juli 2020 is de nieuwe donorwet ingegaan. De wet is aangenomen met het doel om het aantal orgaan- en weefseltransplantaties te verhogen. Hierdoor hoeven mensen minder lang te wachten op hun transplantatie. Maar is het gelukt het aantal donors in Nederland te verhogen?
Sinds 1 juli 2020 staat iedereen vanaf 18 jaar in het donorregister geregistreerd. Heb je geen voorkeur opgegeven dan kom je er automatisch in te staan met ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie.’ Voordat deze wet in ging werd je niet geregisseerd als je geen keuze had ingevuld.
In principe zou iedereen dus in het register moeten staan. Of je nu een keuze hebt opgegeven of niet. Maar uit de cijfers van het CBS blijkt dit niet zo te zijn. Jongeren die nog geen 18 jaar zijn of net 18 zijn geworden en nieuwkomers in Nederland staan niet geregistreerd in het register. In het jaar dat de nieuwe donor wet werd aangekondigd zagenn we al een daling van niet-geregistreerden. Tussen 2019 naar 2020 hebben zich al een half miljoen mensen zich geregistreerd. Maar het jaar na het ingaan van de nieuwe wet laat pas echt zien dat bijna iedereen in het register is gekomen. in 2022 stonden er 14 miljoen mensen in het register.
Maar in het register staan betekend niet dat iedereen ook een donor is. Dus met regirstratie alleen kunnen we nog niet zeggen of het doel van de overheid is gehaald. Zijn er nu donoren meer donoren in Nederland? Binnen het register zijn er 4 registratie mogelijkheden: Ja ik wil donor worden, nee ik wil geen donor worden, mijn partner of familie beslist en ik wijs een persoon aan die beslist. Er is dus geen keuze van 'geen bezwaar.' Dit staat er alleen als iemand dus geen keuze heeft doorgegeven.
Uit de onderstaande grafiek blijkt dus dat zo een 3.3 miljoen mensen nog geen keuze hebben ingevuld en daarmee in het register staan als 'geen bezwaar.' Of dit komt omdat mensen echt geen bezwaar hebben of omdat ze niet afweten van de nieuwe wet is niet duidelijk. Een andere reden kan zijn dat mensen vergeten zich op te geven of er bijvoorbeeld weinig waarden aan hechten.
Je kan als donor, mits de keuze is doorgegeven, aangeven of je bepaalde organen niet wil doneren. Dan kom je in het register te staan als donor met donatie beperkingen. Dit heeft Diane uit Lelystad ook gedaan "Wat mij betreft mogen ze alles hebben." Maar wel met een paar beperkingen "mijn ogen hou ik toch liever zelf, ik vind dat de spiegel van mijn ziel en krijg daar een raar gevoel bij als iemand anders er straks mee rond loopt" verteld ze.
Zo heeft iedereen zijn eigen drijfveer achter de keuzes die ze aangeven in het register. Maurijn uit Lelystad wil net als Diane ook graag zijn organen doneren. "Ik vind het bijzonder dat ik nog mensen zou kunnen helpen na mijn dood en doe dat dan ook graag." Als na het overlijden blijkt dat organen niet gebruikt kunnen worden voor transplantatie zijn ze toch nog nuttig. Artsen gebruiken deze organen dan voor transplantatie onderzoek, hier leren artsen over transplantaties. Maar ook hier kan je aangeven als je dit niet wil.
Er zijn dus sinds de nieuwe donor wet is in gegaan veel meer donoren zijn in Nederland. Maar dit komt dus doordat ongeveer een kwart van de mensen nog geen keuze heeft door gegeven. Het doel van de overheid is daarmee wel geslaagd. Of dit in de praktijk ook invloed gaat hebben op de wachttijden moet nog worden onderzocht. De wachttijden voor een nier zijn bijvoorbeeld erg lang gebleven, bijna 3 jaar. Al nemen de wachtlijsten voor veel anderen organen wel al af blijkt uit cijfers van de Nederlandse transplantatie stichting, een mooi vooruitzicht.