De laatste jaren is China gegroeid tot een kapitalistische grootmacht. Door export is China rijk geworden. Nu probeert zij haar macht ook uit te breiden. De grootste investeringen in Afrika worden gedaan door China. Waarom doet China dit?

Meer dan 40 jaar geleden heeft China haar economie geopend naar de wereld. China’s toekomstplan van toen, is nu een realiteit. Met de groei van goedkope exportproducten naar het buitenland, heeft China zich onmisbaar gemaakt in de huidige handelsmarkt. Dit is te zien aan hun bruto binnenlands product (BBP), dat heel dicht naar van dat van de VS aan het groeien is. In het 20ste congres van de Chinese Communistische partij vertelde president Xi Jinping over de plannen van China: “We moeten onze inspanningen opvoeren om hervormingen door te voeren en nieuwe wegen te verkennen, en we moeten standvastig blijven in het uitbreiden door open te stellen.”

Verdere uitbreiding is onder andere gericht op Afrika. De laatste jaren heeft China miljarden geïnvesteerd in Afrikaanse wegen, energie, transport en mijnbouw. De Directe buitenlandse investeringen (DBI) die China in de laatste tien jaar geeft gemaakt zijn groot. Jan-Bart Gewald, hoogleraar Afrikaanse geschiedenis aan de Universiteit Leiden legt uit wat de beweegredenen van China zijn: “China wil zekerheid voor de toekomst. Met investeringen stelt ze bronnen zoals grondstoffen vast en koopt ze land op.” Door het veiligstellen van deze bronnen, kan de productie ook buiten China worden uitgebreid.

China zegt dat deze investeringen bedoelt zijn om de landen vooruit te helpen. Helaas zijn er incidenten met de investeringen die China doet. Een voorbeeld hiervan is een stroomuitval in Zuid-Afrika in September 2022. China leverde een turbine die bleek gevallen te zijn tijdens de productie. Deze voldeed daardoor niet meer aan de inspectie-eisen. Maar de turbine werd wel geplaatst. Dit leidde ertoe dat hele proces van de kerncentrale kapot ging en stopte. De Zuid-Afrikaanse inspecteur die dit keurde was ervan op de hoogte, maar was omgekocht.  Dit soort voorvallen worden gedoogd door de Zuid-Afrikaanse politiek, omdat ze zelf ook grotendeels corrupt is.

Niet-Westers

Buiten deze incidenten om willen Afrikaanse landen graag samenwerken met China. Volgens Gewald is de gezamenlijke weerstand tegen het Westen een van de beweegredenen. “Veel Afrikaanse landen zien de economische voorsprong van het Westen als oneerlijk. Dit zorgt voor veel boosheid tegenover het Westen. En dit delen ze met China.” Daarom verkiezen sommige landen in Afrika de samenwerking met China boven een samenwerking met het Westen.

Het Westen investeert ongeveer evenveel geld in Afrika. Toch is er een wezenlijk tussen China en Westelijke landen met betrekking volgens professor Gewald. “Westerse democratieën stellen vragen over mensenrechtenschendingen als zij in een land investeren. Homorechten zijn bijvoorbeeld voor veel Westerse landen een belangrijke eis voor investering. Maar dit is voor China geen discussie punt en ze stelt hier ook geen vragen over.”

Voor een Afrikaans land lijkt geld ontvangen van China prima. Maar er staat hier ook iets tegenover volgens Gewald. “De Afrikaanse landen moeten zelf weten van wie ze investeringen ontvangen. Maar in zee gaan met China, kan in een land de beweegruimte verkleinen. Zo kan een land op een dag ontdekken dat ze in feite opnieuw gekoloniseerd is.”