Over twee dagen is het zover; Nederland mag dan naar de stembus om te kiezen voor de Provinciale Staten en de Waterschappen. Ook jongeren mogen hun zegje doen, al zijn er veel niet op de hoogte van de aankomende verkiezingen. En áls ze gaan stemmen, dan stemmen de meesten links.
Lorenzo Gerritsen (21) studeert geschiedenis in Leiden en gaat op een linkse partij stemmen. Hij weet nog niet of het PvdA of GroenLinks wordt, maar hij weet wel dat hij klaar is met de rechtse dominantie in de Nederlandse politiek. “Tien jaar VVD heeft Nederland en voornamelijk de studenten uitgeknepen”, zegt hij. “Het is tijd voor een frisse en sociale wind in Nederland.”
Dat linkse partijen veel stemmen pakken van jongeren is onder andere te zien aan de uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen twee jaar geleden. In universiteitssteden had GroenLinks de overgrote meerderheid, met daarna D66 als populaire partij. De VVD en het CDA kregen veel minder stemmen, terwijl zij landelijk gezien de verkiezingen wonnen.
Het is niet bijzonder dat GroenLinks veel stemmen krijgt van studenten, de partij vindt het een belangrijke doelgroep. In het verkiezingsprogramma voor de provincie Zuid-Holland spreekt GroenLinks bijvoorbeeld zes keer over studenten, terwijl VVD ze geen enkele keer noemt.
Devrim Yügnük (21), informaticastudent uit Amsterdam merkt dat veel studenten om hem heen op linkse partijen stemmen. “Ik spreek bijna geen enkele student die geen Volt of GroenLinks stemt”, vertelt hij. Toch gaat Yügnük waarschijnlijk VVD stemmen. "Sommige standpunten van linkse partijen zijn radicaal tegen mijn ideeën en ik wil geen FvD stemmen. Dan blijven er maar weinig rechtse partijen over."
Nieuw in het politieke spectrum is Volt, een partij die populair is bij studenten. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 was bijna de helft van de Nederlanders die op Volt stemden tussen de 18 en 34 jaar. Ook was ongeveer 75 procent van de stemmers hoogopgeleid.
Dagmar de Vré (21) studeert Gezondheid en Maatschappij in Wageningen en gaat waarschijnlijk ook Volt stemmen. "Het standpunt van Volt kwam tijdens het doen van de kieswijzer het vaakst overeen met mijn eigen standpunt", zegt ze. Ze is het eens met de klimaatstandpunten van Volt en vindt het fijn dat ze het woningaanbod voor starters willen uitbreiden.
Hoewel de partij populair is onder studenten, profileert Volt zich niet als jongerenpartij. Laurens Dassen, fractievoorzitter van Volt in de Tweede Kamer, stelde in 2021 zelfs dat hij geen fan is van partijen zoals 50Plus, die maar een deel van de samenleving vertegenwoordigen. Juist diversiteit binnen de partij vindt hij belangrijk.
Het is nog maar de vraag in hoeverre het stemgedrag van Nederlandse jongeren een verschil gaat maken, een groot deel weet namelijk niet eens dat er verkiezingen aankomen, bleek uit een onderzoek van Ipsos in opdracht van de NOS. Vooral de Waterschapsverkiezingen zijn bij mensen jonger dan 35 onbekend.
Ook als ze wel van de verkiezingen op de hoogte zijn gaan niet alle jongeren stemmen. Ze hebben bijvoorbeeld geen tijd, of vinden de verkiezingen niet belangrijk genoeg. Met name de Waterschapsverkiezingen vinden studenten irrelevant.
Een ander probleem voor de opkomst van studenten bij de verkiezingen is dat veel nog ingeschreven staan in de gemeente van hun ouders. Ze kunnen daardoor in hun studentenstad niet stemmen. Ricco Zeegelaar (21) studeert biomedische technologie in Enschede en heeft dat probleem ook. "Ik ben aan het onderhuren en sta daardoor ingeschreven bij mijn ouders in Amsterdam. Ik wil mijn stem graag laten horen, maar heb geen tijd om helemaal naar Amsterdam te gaan."
Hoewel Ricco zijn ouders kan machtigen om voor hem te stemmen, voelt hij daar niet zoveel voor. "Ik voel me bezwaard om in Amsterdam te stemmen als ik daar het grootste deel van de tijd toch niet ben", legt hij uit. Tegelijkertijd vindt hij het ook jammer dat zijn stem niet meetelt in Enschede. Hij sluit af met: "Ik denk dat er veel studenten zijn die met mij in hetzelfde schuitje zitten. Daar moeten we in de toekomst een oplossing voor vinden."