Uit data van het CBS blijkt dat nu al 23 jaar op rij meer vrouwen dan mannen in het hoger onderwijs zijn. Toch bestaat onder 80% van de Nederlanders nog steeds het idee dat moeders het beste hooguit 28 uur per week moeten werken. Van vaders wordt verwacht dat ze juist minimaal 28 uur per week aan het werk zijn. De verwachting dat de moeder de primaire verzorger van de kinderen is lijkt dus, ondanks het toegenomen opleidingsniveau van vrouwen, nog steeds hardnekkig stand te houden.
Op Internationale vrouwendag publiceert het CBS verschillende onderzoeksresultaten over de emancipatie van Nederlandse vrouwen. Dit jaar staan twee onderwerpen centraal: het opleidingsniveau van vrouwen, en de verdeling van zorg en werk tussen ouders. Wat betreft educatie zijn vrouwen steeds meer geëmancipeerd, maar in het ouderschap blijft een gelijke verdeling nog steeds achter.
Hoger onderwijs
In de jaren 50 van de vorige eeuw was hoger onderwijs eigenlijk alleen weggelegd voor het rijkere deel van de samenleving, waarbij maar liefst twee keer zo veel mannen als vrouwen studeerden. Door de invoering van verschillende wetten in de jaren daarna, werden het onderwijs steeds toegankelijker. De doorstroom naar het hoger onderwijs nam toe door de verhoogde leeftijd van de leerplicht, waarbij leerlingen tot minimaal hun vijftiende naar school moesten. Maar pas vanaf de jaren 70 zette deze trend zich ook door voor vrouwen. Toen dit proces eenmaal op gang kwam, gingen vrouwen ook helemaal los: al sinds 1997 volgden meer vrouwen dan mannen een HBO opleiding. Sinds 2006 zijn ook meer dan de helft van de universitaire studenten vrouw. Al is de stijging van het aantal vrouwen sinds die tijd wel afgezwakt, zijn ze ook de afgelopen studiejaren op zowel het HBO als WO oververtegenwoordigd.
Circa 2022 is er dus tussen de leeftijden 25 en 45 een hoger percentage vrouwen met een hoge opleiding dan mannen. Onder de vrouwen tussen de 25 en de 35 heeft zelfs 60% een hoge opleiding, tegenover 52% bij de mannen. Ook de arbeidsparticipatie van vrouwen is onder jongere vrouwen hoger dan onder vrouwen van 55+. Maar ten opzichte van mannen blijft de arbeidsparticipatie – ondanks het dus grotere aandeel in de hoge opleiding – steken. Relatief zijn er nog steeds meer mannen onderdeel van de beroepsbevolking. Opvallend is wel dat er bij de arbeidsparticipatie van vrouwen een lichte stijging te zien is, terwijl onder de mannelijke bevolking een kleine afname is te zien.
Verdeling zorg en werk
Is deze afname in arbeidsparticipatie onder mannen dan wellicht te begrijpen, omdat bijvoorbeeld meer vaders de rol van thuisblijfpapa op zich nemen? Dat lijkt heel erg mee te vallen. Dezelfde dag dat het CBS deze cijfers over educatie publiceerde, kwamen ook resultaten uit een onderzoek naar de verdeling van de werk- en zorgtaken tussen ouders.
De meeste gezinnen met kinderen hebben wel degelijk een voornemen om werk en zorg gelijk te verdelen, maar in de praktijk ligt bij bijna de helft van de Nederlandse gezinnen de meeste zorg nog steeds bij de vrouw. En dat terwijl vrouwen dus wel meer zijn gaan werken. Bij de komst van kinderen gaat 45% van de vrouwen, zo komt ook uit de Emancipatiemonitor 2022 naar voren, minder of helemaal niet meer werken. Bij mannen is het percentage dat minder gaat werken zo goed als nihiel.
Vrijwillig de keuze maken om minder te gaan werken hoeft niet per se een probleem te zijn – mensen zijn inmiddels vrij in het maken van de keuze om meer of minder te werken. Maar deze getallen worden wel opvallend als je tegelijkertijd ziet dat de gewenste zorg- en werkverdeling er vaak heel anders uitziet dan gewenst is. Ook is opvallend dat er onder maar liefst 35% van de Nederlandse mannen de verwachting bestaat dat moeders geschikter zijn om voor kinderen te zorgen
(hier een interviewstukje met iemand die een reden kan geven over waarom dit verschil in verwachtingen en in de praktijk er toch nog steeds is)
(Conclusie)
Bronnen (komen niet in definitieve versie, maaar voor tijdens het schrijven)
https://www.cbs.nl/nl-nl/faq/emancipatie/hoe-groot-is-de-loonkloof-tussen-mannen-en-vrouwen-
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/10/al-23-jaar-op-rij-meer-vrouwen-dan-mannen-in-hoger-onderwijs
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/10/al-23-jaar-op-rij-meer-vrouwen-dan-mannen-in-hoger-onderwijs