Jaarlijks overlijden er meer dan 700 mensen door meeroken. Recent onderzoek toont aan dat vooral jonge kinderen en baby’s een verhoogd risico lopen op gezondheidsklachten door tweede- en derdehands rook. Maar wat is dit precies? En waarom wordt er nog steeds zoveel in het bijzijn van kinderen gerookt?

Meeroken of inademen van ‘tweedehands’ rook betekent dat mensen die in eerste instantie niet actief roken, wel sigarettenrook inademen. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Namelijk door de rook van een smeulende sigaret in te ademen, ofwel de rook in te ademen die rokers uitademen. Beide zijn schadelijk voor mensen die meeroken. Deze krijgen namelijk een verhoogde kans op een beroerte, longkanker of een hartinfarct. Deze kans kan wel 20 tot 30 procent verhogen, en dat terwijl velen bewust de keuze kunnen hebben gemaakt om niet te roken.

Derdehands rook

Naast tweedehands rook bestaat het fenomeen ‘derdehands’ rook. Dit wordt de laatste jaren steeds meer onderzocht en ook deze gevolgen zijn een stuk erger dan men in eerste instantie zou denken. Derdehands rook wordt veroorzaakt door neerdwarrelende deeltjes van tabaksrook. Deze deeltjes kunnen in kleding, meubels en huisstof gaan zitten. Daarnaast kan het maanden of jaren in huizen of auto’s blijven liggen. Als mensen deze deeltjes aanraken of inademen kunnen ze hoger risico lopen op gezondheidsklachten.

Recent onderzoek concludeert dat deze deeltjes zelfs via de poriën in de huid het lichaam binnen kunnen dringen. Kleding met rookdeeltjes erin kan dus ook schadelijk zijn voor de gezondheid. De leider van dit onderzoek Shane SakamakiChing spreekt hierover in NewScientist: “Het is alarmerend dat acute blootstelling van de huid aan derdehands rook de schadelijke effecten van het roken van sigaretten nabootst.”

De stoffen in derdehands rook zijn in eerste instantie dezelfde stoffen als in tabaksrook. Echter, is het verschil tussen direct de tabaksrook inademen en derdehands rook dat de stoffen reageren met andere gassen in de omgeving. Hierdoor kunnen weer schadelijkere kankerverwekkende stoffen ontstaan. Nicotine hecht zich daarbij ook nog eens makkelijk aan meubels en andere voorwerpen. Dit kan dus veel langer in de kamer blijven hangen dan dat men in eerste instantie denkt.

Effecten bij kinderen

Kinderen kunnen hier jammer genoeg nog veel meer last van hebben dan volwassenen. Doordat kinderen en baby’s laag bij de grond zitten, komen zij eerder in contact met tabaksrook deeltjes. Zij lopen daarom een hoger risico op gezondheidsklachten. Tweede- en derdehands rook geeft kinderen een verhoogde kans op het ontwikkelen van meningokokkenziekte, middenoorontsteking, luchtwegklachten en verminderde longfunctie, astma en andere lage luchtwegziekten. Daarnaast werken bepaalde lichaamsprocessen bij kinderen nog niet optimaal zoals filtering door nieren en de verwerking van afvalstoffen.

Cijfers uit de Monitor Middelengebruik en Zwangerschap 2021 (MMZ) laat zien hoeveel vrouwen en/of partners die eerder hebben gerookt, tijdens de zwangerschap stoppen met roken. Ook laat het zien in hoeveel gevallen mensen weer gaan roken na afloop van de zwangerschap. De volgende cijfers geven aan of ouders binnen of buiten roken, of naderhand gestopt zijn met roken als gevolg van de zwangerschap. Opvallend is dat 27 procent van alle vrouwen aangeeft dat zij zijn geïnformeerd over tweedehands rook en de gevolgen hiervan voor kinderen. Maar 21 procent geeft aan te zijn geïnformeerd over derdehands rook.

Een Amerikaans onderzoek keek of buiten roken kon voorkomen dat baby’s aan derdehands rook werden blootgesteld. Hieruit bleek dat gezinnen die buiten rookten 2 tot 3 keer zoveel nicotine in hun woonkamers en kinderkamers hadden. Ook hadden alle moeders die rookten nicotine op hun handen, of zij nou binnen rookten of buiten. Uiteindelijk werd in de urine en het haar van de baby’s ook nicotine en cotinine gevonden. Dit concludeert dat zij dus wel degelijk waren blootgesteld aan de tabaksrook.

Trimbos heeft cijfers verzameld over het jaar 2020. Hieruit kwam dat 7% van de volwassenen die rookt, kinderen thuis heeft zitten. 43% van deze rokende ouders rookt binnen, en 23% van de rokende ouders rookt in bijzijn van hun kinderen. Maar waarom gebeurt dit zoveel als de gevolgen zo ernstig kunnen zijn voor hun kinderen?

Kennis over meeroken

In 2011 werd een internationaal onderzoek gedaan waarin de volgende stelling werd gesteld: roken is slecht voor niet-rokers. De uitkomst hiervan was per land erg verschillend. Het kwam vooral in Nederland sterk naar voren dat nog erg veel mensen denken dat meeroken niet zo schadelijk is.

In het Trimbos onderzoek van 2020 werd ook gevraagd naar hoe schadelijk iedereen dacht dat meeroken was. Vrijwel bijna alle volwassenen (99%) erkennen dat meeroken schadelijk is voor hun kind. Toch verschillen ze wel in hoe schadelijk ze denken dat het is. Dit kan een verklaring zijn voor waarom ouders toch in het bijzijn van hun kinderen roken. Informatie verspreiden over tweede- en derdehands rook is daarom van uiterst belang om gezondheidsklachten bij kinderen door meeroken te voorkomen.