Het aantal aanhoudingen waarbij bestuurders onder invloed tegen de lamp lopen is het afgelopen jaar enorm gestegen. Het afgelopen jaar lag dit aantal op ruim 43 duizend. Schrikbarend vinden Veilig Verkeer Nederland (VVN) en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (Stap) en daarom pleitten ze voor een alcoholslot. Wij leggen je hieronder uit wat een alcoholslot is en waarom dit volgens hen weer ingevoerd moet worden.
Het aantal bestuurders dat onder invloed op de weg rijdt stijgt ieder jaar. Organisaties zoals VVN en STAP vinden dit zorgelijk, dit gaven zij eerder aan in een interview met het AD. Doordat het aantal geregistreerde bestuurders onder invloed steeds groter wordt, vinden zij dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar een mogelijke herinvoering van het alcoholslot. Met een alcoholslot kan een auto alleen geopend worden wanneer een blaastest negatief is, is deze toch positief en wordt er alcohol in het bloed bespeurt, dan kan een auto niet gestart worden. De bestuurder zal eerst nuchter moeten zijn voordat hij zijn reis kan vervolgen. Met alcohol op kan een automobilist dan dus niet deelnemen aan het verkeer.
Wat is een alcoholslot
Het alcoholslot, een klein slim apparaatje, is een startonderbreker in de auto waar je eerst in moet blazen voordat de auto start. Als het promillage alcohol in de adem hoger is dan 0,2 kan de auto niet starten. Tijdens het rijden moet de bestuurder ook een aantal keer blazen. Het apparaat blijft twee jaar in de auto zitten, waarbij je iedere zes weken het slot moet laten uitlezen. Bij vermoede of constatering van fraude met het slot wordt het rijbewijs ongeldig verklaard. Wanneer hier geen sprake is van fraude, dan mag de bestuurder na vijf jaar proberen het rijbewijs opnieuw te behalen.
In 2011 werd het alcoholslot in Nederland ingevoerd in de hoop dat dit het aantal bestuurders onder invloed zou verminderen. Wanneer we kijken naar de ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar dan was er vanaf 2012 tot 2015 een flinke daling in het aantal geregistreerde alcoholaanhoudingen. Opvallend is ook dat er daarna weer een stijging te zien was in het aantal bestuurders onder invloed. Na een korte periode van vier jaar werd het slot in 2015 weer afgeschaft, aangezien de kosten van het apparaat erg hoog waren. Het inbouwen alleen al kostte circa vijf duizend euro waarbij de kosten voor de automobilist waren. Mensen konden dit vaak niet opbrengen en raakten hun rijbewijs kwijt. Daarop besloot de overheid om deze maatregel af te schaffen. “Wij vinden het een slechte zaak dat ze het gestopt hebben.” aldus Rob Stomphorst van VVN. “Het is een perfect rehabilitatiemiddel doordat de persoon nuchter moet zijn om auto te kunnen rijden, wat dus het effect heeft dat je ook op deze manier van je drankafhankelijkheid af kunt komen.”
De reguliere Educatieve Maatregel alcohol (EMA) en de Licht Educatieve Maatregel Alcohol cursussen (LEMA) worden daarentegen nog steeds toegepast. Daarbij worden ook rijbewijzen ongeldig verklaard en/of ingenomen. Een ongeldigheidsverklaring wordt niet zomaar afgegeven, hier zijn verschillende onderzoeken aan voorafgegaan naar alcoholafhankelijkheid en -misbruik. Toch is met rapporten is gebleken dat enkel een cursus lang niet zo effectief is als een alcoholslot, doordat deze je letterlijk telken ervan weerhoudt de weg op te gaan.
Toch staat men niet heel negatief tegenover de herinvoering van het slot. Veel automobilisten kiezen ervoor om te bobben en hierbij om de beurt nuchter te blijven wanneer ze taxi zijn. Vooral de argeloosheid waarmee men met een drankje op achter het stuur gaat zitten wekt bij verschillende mensen irritaties op. Zo ook bij mensen op straat. Een voorbijganger zei: “Ik denk dat het goed is dat ze het slot weer wilt invoeren. Je denkt al snel: ‘Oh, eentje kan wel’, een ander denkt: ‘Oh twee glazen kan wel.’ Je overschat de je eigen kunnen en onderschat wat alcohol met je doet.” Een ander voegt toe: “Met alcohol op in de auto is zo onverstandig. Je wilt toch niet op je geweten hebben dat je iemand straks doodrijdt?”
Alcohol in het verkeer
Er zijn wettelijke grenzen die vertellen hoeveel je mag drinken. Dit wordt niet uitgedrukt in drankjes maar in percentages alcohol dat aanwezig is in het bloed. Een ervaren bestuurder mag maximaal 0.5 promille in het bloed hebben. Dit staat ongeveer gelijk aan twee standaardglazen. Een beginnend bestuurder mag niet meer dan 0.2 promille in het bloed hebben tijdens het autorijden. Dit staat gelijk aan één standaardglas. Het beste is natuurlijk om helemaal niet te drinken wanneer je de weg nog op moet.
Hoewel jonge bestuurders minder alcohol in het verkeer gebruiken dan ouderen, zijn ze wel de grootste risicogroep die betrokken raakt bij alcoholongevallen. Door hun onervarenheid is er een hoger ongevalsrisico en heeft alcohol bij hen een groter effect dan bij ouderen. Het zijn vooral jonge mannen die hierbij betrokken raken, bleek uit een onderzoek uit 2005 van Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
Het rijk heeft I&O research de opdracht gegeven onderzoek te doen naar het aantal automobilisten op de weg met alcohol. I&O sloot zich daarbij aan bij veertig jaarlijkse alcohol controles in heel Nederland, wat leidde tot ruim twintig duizend blaastesten in totaal. Hieronder is een tabel uit hun onderzoek met de ontwikkeling van het aantal bestuurders met een Bloed Alcohol Gehalte (BAG) in de periode van 2006-2022. Hoewel het aantal lage promillages weinig gestegen is, is te zien dat het aantal hoge promillages zijn gestegen in de periode.
Aan alle overtreders werd individueel gevraagd waar zij de alcohol gedronken hadden. Het grootste aantal van deze mensen (55%) had de alcohol, dat in het bloed aangetroffen werd, gedronken in een horeca gelegenheid zoals een bar, restaurant, club of discotheek. Het aantal dat thuis gedronken had is gedaald. Dit percentage lag echter nog op 11 procent. Zorgwekkend is echter wel dat het aantal overtreders dat bij sportclubs en -kantines drinkt toegenomen is met 5 procent.
Uit dit onderzoek bleek daarnaast dat ruim 2,5% van de afgenomen blaastesten, een promillage oppikte van meer dan 0,5 promillage. In dit onderzoek is ook een stijging te zien. Het aantal mensen dat met meer alcohol gepakt wordt is hoger dan in 2010. Er is nu dus vaker meer alcohol in het bloed aanwezig dan bij geteste overtreders dertien jaar geleden. Het is dus niet verwonderlijk dat instanties zoals STAP en VVN zich hier zorgen over maken.
Daarnaast is uit internationaal onderzoek van de University of Massachusetts is gebleken dat het gebruik van meerdere drugs of in combinatie met alcohol tot een hoger risico van ongeval leidt. In Nederland is in het aantal geregistreerde bestuurders die reden onder invloed een stijging te zien wat dus erg zorgelijk is.
Het grootste probleem dat optreedt wanneer een persoon alcohol inneemt, is dat de reactiesnelheid vertraagt. Wanneer je dus deelneemt aan het verkeer, dan is het van belang een goede reactiesnelheid te hebben. Wanneer er plotseling kinderen oversteken of een fietser voor de auto langs schiet. Op zulke momenten moet je snel kunnen reageren. Drugsinfoteam geeft op hun site aan dat is gebleken dat twee glazen bier je reactiesnelheid al met een halve seconden vertraagt. Daarbij is je concentratie minder en zie je slechter. Juist die halve seconden kunnen dus al van levensbelang zijn. Het veiligste blijft natuurlijk om een avondje nuchter te blijven en zo veilig thuis te komen.
Momenteel doet de overheid onderzoek of de maatregel weer heringevoerd moet worden. Of ze dit daadwerkelijk gaan doen is nog niet bekend. “In Scandinavische landen werkt het slot wel, dus waarom zou het hier niet werken?”, merkt Stomphorst op. “Wij pleitten ervoor dat iedereen veilig over straat kan gaan.”