Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, presenteerde in december een plan om kernenergie mee te nemen in onze energievoorziening en Nederland in 2040 CO₂-neutraal te maken. Hoewel kernenergie niet langer een taboe is, blijven de meningen van Nederlanders erg verdeeld. Die verdeeldheid is in heel Europa te zien: waar Frankrijk vol inzet op kernenergie, Duitsland de plannen juist terugschroeft en andere landen helemaal geen kerncentrales hebben.

In het Klimaatakkoord van Parijs is door alle lidstaten van de Europese Unie (EU) afgesproken dat de regio in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Dat betekent dat er geen broeikasgassen meer uitgestoten worden en er alleen gebruik gemaakt wordt van duurzame energiebronnen. In Nederland werd afgelopen jaar nog 58% van de energievoorziening opgewekt uit gascentrales. Hierdoor is er een hernieuwde interesse in kernenergie ontstaan, omdat daar bijna geen CO₂ bij vrijkomt. Maar binnen de Europese Unie zijn er onderling grote verschillen.

Kernenergie zorgde in 2021 voor 25% van de totale energieproductie in de Europese Unie, terwijl 46% nog opgewekt werd door fossiele brandstoffen, die op hun beurt veel CO₂ uitstoten. Om een beter beeld te krijgen van de energievoorziening op ons continent kan het belangrijk te zijn om te kijken naar de onderlinge verschillen binnen Europa. Zo wekken maar 13 van de 27 lidstaten kernenergie op, terwijl de rest gebruik maakt van fossiele brandstoffen, biomassa, zonne-, wind- of waterkracht.

In de onderstaande grafiek is te zien hoeveel kernenergie de EU-lidstaten met kerncentrales op hebben gewekt van 1990 tot 2021.

Volgens Raphael Heffron, hoogleraar aan de Universiteit van Dundee, is de keuze van een land om wel of geen kerncentrales te bouwen vooral politiek gekleurd. Zo heeft de kernramp van 2011 in Fukushima ervoor gezorgd dat Duitsland bestaande plannen voor de bouw van nieuwe kerncentrales heeft losgelaten. Tegelijkertijd zien we ook succesverhalen op ons continent: "In Frankrijk zorgen kernreactoren voor 75% van alle energievoorziening tegen iets meer dan de helft van de prijs van Duitse elektriciteit, maar met één tiende van de CO₂-uitstoot." Ter vergelijking, kerncentrales wekken slechts 3% van de totale Nederlandse energiemix op.

Frankrijk startte in 1973 met een programma om kerncentrales te bouwen om een onafhankelijke energievoorziening te faciliteren. In de volgende jaren werden 56 kernreactoren gebouwd, waarmee genoeg energie opgewekt werd waardoor het ook geëxporteerd kon worden naar buurlanden. Vijftig jaar later is het besluit om te focussen op kernenergie nog altijd razend populair in het land, waarbij zeventig procent van de bevolking gelooft dat kernenergie de groenste en veiligste manier is om het land van energie te voorzien.

In de onderstaande grafiek is de energiemix van Frankrijk te zien van 1990 tot 2021.

Hoewel er inderdaad succesverhalen te vertellen zijn, brengt kernenergie ook problemen met zich mee. Zo is het economisch gezien niet de meest aantrekkelijke optie. Het duurt al snel vijftien jaar voordat een kerncentrale energie oplevert. Om deze reden is kernenergie dan ook niet de energievoorziening waar we ons op moeten focussen, zeggen ook experts zoals Heffron. "Elk land moet zich afvragen welke energiemix de juiste is. Er moet gekozen worden voor bepaalde vormen van energie opwekken, maar ook wanneer dat gebeurt en op welke locatie. Om in 2050 klimaatneutraal te zijn moeten er langetermijnplannen gemaakt worden, wat natuurlijk al een opgave in zichzelf is."

Bovendien is er veel kritiek vanuit milieuorganisaties. Zo waarschuwt Greenpeace voor het radioactief afval wat eeuwenlang gevaarlijk blijft, voordat het de radioactiviteit verliest. Daarbij waarschuwen ze ook dat kernenergie ook CO₂ uitstoot en dat we in 2050 volledig klimaatneutraal moeten zijn. Om deze redenen willen milieuactivisten dan ook dat kernenergie niet meer tot groene energie wordt gerekend. Daarnaast maakt Greenpeace zich zorgen om de hoge kosten bij het bouwen van nieuwe kerncentrales, die al gauw op kunnen lopen tot meerdere miljarden euro's.

Alternatieven?
Heffron sluit zich hier ook bij aan, maar vraagt zich af of milieuactivisten beseffen dat er weinig andere opties zijn. "Kernenergie is misschien niet de perfecte oplossing, maar we moeten als samenleving stappen zetten naar verduurzaming. Ik denk daarom dat het ook belangrijker is om continu verbeterpunten te zoeken, dan een illusie de wereld in te jagen dat we zonder onze levensstijl drastisch te veranderen CO₂-neutraal kunnen worden."

Dat de discussie leeft, is ook zichtbaar in alle partijprogramma's van politieke partijen. De consensus is dat er iets gedaan moet worden tegen de klimaatcrisis, toch lijkt niemand het eens te worden over welke stappen ondernomen moeten worden voor een groenere toekomst. Maar om ook maar in de buurt te komen van de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs, moet nu gehandeld worden. Tot slot is er volgens minister Jetten en Raphael Heffron er niet meer onderuit te komen: kernenergie hoort thuis in de energiemix van Nederland.