Datavisualisatie
Peiling I&O Research: driestrijd tussen VVD, BBB en GroenLinks/PvdA
12 maart 2023
Anousha Hikmat
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2022/2023). Bachelor International Studies

De spannende strijd om de eerste plaats in de Provinciale Statenverkiezingen zal op 15 maart bekend worden. Uit de politieke verkiezingspeilingen van Ipsos en I&O Research wordt duidelijk dat VVD (13,3%) opnieuw de landelijke koploper is, met dit keer de BoerBurgerBeweging (BBB) (11,5%) als duidelijke nieuwe concurrent. In 2019 zag de toekomst van Forum voor Democratie (14,9%) er veelbelovend uit, maar deze partij lijkt nu de grote verliezer.

Provinciale Statenverkiezingen 2023 . Foto: Mohamed Hassan (CC0)

De Provinciale Statenverkiezingen zullen op 15 maart van start gaan, en de peilingen die afgenomen zijn door Ipsos en I&O Research tonen diverse mogelijke uitkomsten. Het lijkt erop dat de succesvolle groei van nieuwe partijen zoals BBB en JA21 ten koste gaat van de partijen die in 2019 grote winst behaalden. Het lukt de VVD om wederom de populairste partij te worden en ze zouden een soortgelijk verkiezingsresultaat kunnen behalen als vier jaar geleden (2019: 14%, huidige peiling: 13,3%).

De zetelpeilingen in de twaalf provincies geven een indicatie van de politieke verhoudingen op het moment van peilen. Daarnaast hangen de resultaten van de verkiezingen vooral af van de moeite die de kiezers nemen om naar de stembus te komen en zijn deze peilingen slechts een schatting. Beleidsadviseur Cian Zieminski van SDG House Maastricht ziet samenhang tussen politieke controversies en het stemgedrag van kiezers: ”Het CDA staat bekend om zijn loyale aanhang maar lijkt in de peilingen met 5,7 procent gehalveerd te worden. Dit komt niet onverwachts, door de omstandigheden rondom het vertrek van Omtzigt waardoor het vertrouwen in het huidige CDA is verloren”. GroenLinks had in 2019 ook een hogere score dan dat de peilingen aangaven.

Samenwerking van het Linkse Front

De samenwerking tussen GroenLinks en de PvdA om een gezamenlijke fractie te vormen in de Eerste Kamer, zal een flinke winst opleveren voor de PvdA. Volgens Zieminski kan dit een steuntje in de rug van de PvdA bieden: ‘’De partij kampt namelijk sinds hun zetelverlies na het Kabinet-Rutte-II met wankelend leiderschap en het gebrek aan stabiliteit binnen het beleid van de partij.’’

Uit de peilingen blijkt dat de partijen door de overstap naar een links-progressieve samenwerking wellicht de grootste fractie kunnen worden. Daarnaast profiteert GroenLinks van de afwezigheid van Volt en Bij1 in meerdere provincies.  De gezamenlijke fractie (18,2%) is iets groter dan de PVV en de BBB, maar scoorden afzonderlijk in de verkiezingen van 2019 vóór de samenwerking gezamenlijk iets beter (19,3%).

Het succes van de linkse samenwerking is Mark Rutte niet ontgaan en geeft hij aan zorgen te baren over zijn huidige machtspositie.

Bij elkaar opgeteld lukt het ze wél om gezamenlijk in deze peiling groter te worden dan de succesvolle winnaars: BBB en VVD. PvdA en Groenlinks lijken het vooral goed te doen in Noord-Holland, Zuid-Holland, en halen zelfs de eerste plek in Groningen en Utrecht. Ondanks het succes van de samenwerking, blijkt er aardig wat onenigheid tussen beiden partijen over belangrijke thema’s zoals te zien in hun verkiezingscampagnes. Uit het Kieskompas, waarin politieke partijen hun positie uiten met betrekking tot diverse stellingen, blijkt dat de partijen soms lijnrecht tegenover elkaar staan omtrent thema’s zoals infrastructuur, wonen en natuur.

Sterke nieuwkomers en verliezers

De BBB zou als nieuwkomer met een groot deel van de stemmen (11,5%) een opmerkelijke intrede maken in de provinciale politiek en de Senaat. De partij trekt kiezers die bij de Tweede Kamerverkiezingen op coalitiepartijen VVD en CDA hadden gestemd, of helemaal niet hadden gestemd. ”Daarnaast maakt de BBB gebruik van de maatschappelijke discussie omtrent het stikstof- en landbouwprobleem, waar veel ophef over is op zowel nationaal als provinciaal en lokaal niveau”, aldus Zieminski. Ze scoren hierdoor ook het beste in provincies die het meest geconfronteerd zijn met problemen zoals klimaat, energie en stikstof zoals Groningen, Drenthe en Overijssel.

De twee andere nieuwkomers, Volt en Denk zouden met één zetel in de Senaat komen. JA21, die als afgesplitste partij al in de Senaat deelneemt, staat tot nu toe op drie zetels en trekt samen met BBB vooral oude stemmers van Forum voor Democratie (FvD). JA21 trekt veel voordeel uit het maatschappelijke debat over immigratie. Forum voor Democratie leidt daardoor onder een groot verlies van 10 zetels. Waar de partij in 2019 14,5% van de stemmen had gewonnen, blijkt nu de grootste verliezer te worden en zou nog maar 3.3% van de stemmen behouden. Met maar 0 zetels, ziet de peiling van de Partij 50PLUS er teleurstellend uit, en lopen ze het risico helemaal te verdwijnen.

12 maart 2023 |
Anousha Hikmat
Student minor Journalistiek en Nieuwe Media (2022/2023). Bachelor International Studies